İşte maaşlardaki farkın nedeni...
Emekli maaşlarına yılbaşından itibaren yüzde 30 zam yapıldı. Milyonlarca emekliyi ilgilendiren karar sonrası yasanın çıkmasını bekleyen EYT'liler de SGK'nın maaş hesaplama sistemi üzerinden aylıklarını sorgulamaya başladı. Ancak EYT'lilerin yaptığı sorgulamada maaşların yüzde 30 artmadığı görüldü.
Emekli adayları artış oranının yüzde 17 civarında kalması nedeniyle hata olup olmadığını merak etti. Çok sayıda EYT'linin kafasını karıştıran sorunun cevabı belli oldu. Enflasyon yıl içinde yüzde 85'lere çıksa da 2022 yılını yüzde 64,27 ile kapattı. Buna göre, enflasyondaki düşüş nedeniyle ocak ayında devreye giren güncelleme katsayısı sonrası zam yüzde 30 değil yaklaşık yüzde 17 olarak göründü.
2022 yılında SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarına ocakta yüzde 25,47, temmuzda yüzde 42,35 zam yapıldı. Yıllık toplam zam yüzde 78,6 oldu. 2022 yıllık enflasyonu geçen yıl ocak ve temmuz aylarında emekli aylıklarına yapılan zammın altında kaldığı için, emeklilik dilekçesini 1 Ocak 2023 tarihinden sonra verenlerin aylıkları daha düşük bağlanacak.
FARKIN NEDENİ, GÜNCELLEME KATSAYISI
Örnek vermek gerekirse,
SGK'nın hesaplama robotunda aralık ayında maaşı 10 bin lira gözüken biri ocak ayında aylığının 13 bin lira olmasını bekliyordu. Ancak SGK sitesinde gözüken rakam yaklaşık 11 bin 700 oldu. Aradaki farkın nedeni güncelleme katsayısı oldu. Mart ayında ilk maaşlarını alması beklenen EYT'lilerin aylıklarına yaklaşık yüzde 1,5 puanlık milli gelir artışı da eklenecek.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI 5.500 TL OLDU
EYT'lilerin en çok merak ettiği bir diğer konuda en düşük emekli maaş düzenlemesiydi. En düşük emekli maaşı Ocak-Temmuz dönemi için 5.500 TL olarak belirlendi. Böylece EYT yasası ile emekli olacakların alacağı en düşük maaş 5.500 TL oldu.
BUGÜN EMEKLİ OLSAM NE KADAR MAAŞ ALIRIM?
Herkesin sigortalılık şartları farklı olduğu için maaş hesaplama işlemleri de farklılık gösteriyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) internet sitesinde 'Ne kadar emekli maaşı alırım' isimli bir bölüm bulunuyor. Burada maaş ve emeklilik zamanı bilgileriyle birlikte, kesinlik içermeden emekli olduğunuzda alacağınız maaşınız hesaplanıyor.
ZAMSIZ BORÇLANMA FIRSATINI KAÇIRMAYIN
EYT düzenlemesinin şubat ayı itibariyle yürürlüğe girmesi beklenirken, hizmet borçlanması için yapılan başvurulara SGK yanıt vermeye başladı. Başvurunun yanmaması ve zamlı ödeme yapmamak için kurumdan gelecek tebligatı takip etmek gerekiyor... Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinden yararlanmak için binlerce vatandaş 1 Ocak 2023'ten geçerli olmak üzere doğum, askerlik, diğer hizmet borçlanmaları için başvurdu.
Sosyal Güvenlik Kurumu bu haftadan itibaren başvurulara yanıt vermeye başladı. Başvurunun yanmaması ve zamlı ödeme yapmak zorunda kalmamak için Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan gelecek tebligatın takip edilerek, bir ay içinde ödeme yapılması gerekiyor.
İHYADA 3 AYLIK SÜRE VAR
Yeni yıldan önce e-devlet ya da SGK müdürlüklerine hizmet borçlanması, ihya başvurusu yapanlar primlerini Aralık 2022'de geçerli brüt asgari ücret üzerinden yatıracak. 1 Ocak 2023'ten önce postayla başvurusunu taahhütlü, acele posta sergisi, kargo ile gönderenler de aynı şekilde belgeyi postaya verdikleri tarihte başvurusunu yapmış kabul edilecek. Kurum, ödenmesi gereken borçlanma primi tutarını nüfusa kayıtlı adrese yazılı olarak bildiriyor.
Borçlanma başvurusunda farklı adres bildirildi ise o adrese gönderiliyor. Borçlanma priminin yazının tebliğinden itibaren bir ay içinde kurumun banka hesabına ödenmesi gerekiyor. Yurt dışı borçlanma, Bağ-Kur ihyasında da üç aylık süre bulunuyor.
ÖDEMEYİ KAÇIRMAYIN
Ödeme süresini kaçıranın borçlanması mümkün olmayıp, yapılan başvuru da geçersiz sayılıyor. 1 Ocak 2023'ten ihya başvurusu yapanların da süreyi kaçırmaması gerekiyor. Aksi halde yeni asgari ücret üzerinden (yüzde 55 daha fazla) primi ödemesi gerekir. SGK'nın yazıyı gönderip göndermediği evrak takip sayfasından görülebilir.
Emekli aylığını artırmak için 2000 öncesi yüksek tavandan borçlanmakta yarar bulunuyor. Eksik prim günleri isteğe bağlı sigortayla tamamlanacaksa ödenecek prim günü sayısının 1260 günü geçmemesinde fayda bulunuyor. Bağ-Kur ihyasında kaç güne ihtiyaç olduğuna bakılmadan, silinen günlerin tamamının satın alınması gerekiyor. Memur, kamu görevlisi olarak Emekli Sandığı'na bağlı olarak çalışma hayatını sürdürülenlere verilen ücretsiz izin süreleri de hizmet borçlanması kapsamında bulunuyor.
VERGİDEN DÜŞÜRÜLEBİLİR
Memur, işçi bütün EYT'li çalışanlar yapmış olduğu askerlik, doğum ve diğer hizmet borçlanmalarını vergiden düşerek maaşını artırabilir. Bunun için işyerine başvurmak yeterli olacak. Doğum, askerlik borçlanmasına gidenler ödediği tutarın yüzde 15'ini vergi indirimi yoluyla Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan talep edebiliyor. Son 5 yılda borçlanma yaptığı halde indirimden yararlanmayanlar da geriye dönük olarak bunu talep edebilir.
Sadece primi ödenen borçlanma süreleri sigortalı hizmet olarak sayılıyor. En düşük borçlanma primi brüt asgari ücret üzerinden hesaplanırken, borçlanılacak sürenin uzunluğuna bağlı olarak hizmet borçlanması için ödenmesi gereken prim tutarı da çok yüksek olabiliyor.
