ŞEHRİVAN ÖZEL: HAKİM İNALÖZ-ŞABAN BEYAZSAÇ
Şehrivan TV’de ekranlarında, Özhan Hakan’ın hazırlayıp sunduğu ‘Kent Meydanı’ programına konuk olan iş insan Feridun Irak Van’a dair önemli konulara değindi. Görev süresi içerisinde birçok yeni projeye imza atan Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO) başkanlığı yapan ve Van Ticaret Borsası’nı kuran iş insanı Irak, kente dair birçok konuyu konuştu. Hakan’ın Van’a dair sorduğu soruları açık yüreklilik ile cevaplayan Irak, özellikle gelişmişlik konusunda Van’ın kötü bir süreçten geçtiğini, birçok ildeki gelişmişliğe rağmen Van’ın her geçen gün daha geriye gittiğini söyledi. Görev yaptığı kurum ve kuruluşlar üzerinden örnekler veren Irak, 1970-80’li yıllardan örneklerde Van’ın o günkü gelişmişliğine değinirken, kentin şu an potansiyellerinden ve güçlü yönlerinden uzak olduğuna değindi. Bunun gibi birçok konuya değinen Irak, özellikle kendisinin de yoğun çaba harcadığı tarım ve hayvancılık projeleri ve yatırımlarına değinirken Van’ın en güçlü olduğu sektörde bile dışa bağımlı olduğunu hatırlattı. Irak, kentteki STK temsilcileri, meslek örgütleri ve siyasileri bazı konuların çözülmemesinden dolayı eleştirmeyi ihmal etmedi.
IRAK: VAN 1970’DE BÜYÜK BİR SANAYİ KENTİYDİ
Şehrivan TV’ye değerlendirmelerde bulunan İş İnsanı Feridun Irak, geçmişteki Van ile ilgili değerlendirmeler sunduğu konuşmasında şu sözlere yer verdi: “1970 yıllında Van orta doğu ve Balkanların en büyük sanayi kuruluşlarının gerçekleştirilmiştir. Van Yün iplik, Van süt kendi sektörlerinde Türkiye’nin en büyük fabrikalarıydı. 1950’li yıllara baktığımızda Van sanayi, tarım, turizm kenti idi. 1970 yılına baktığımızda şu anki Urartu oteli projesi varken marka şehir olan Gaziantep’ten Adana’ya kadar böyle bir proje yoktu. Aynı tarihte Van’ın merkezi 50 bin nüfuslu iken 4 bin açık 5 bin kapalı olmak üzere sinemaları vardı. Çoğu zaman bunlarda yer bulmak çok zordu.”
VAN HİÇBİR ŞEYİ OLMAYAN BİR KENT DURUMUNDA!
“Şimdi baktığımızda 400 bin nüfuslu olmasına rağmen bin kişilik salonun yüzde 10 dolmuyor. Bu yıllara baktığımızda Van 50’li sıralarda iken üniversite, kalkınma ajansı, TKDK’lar, KOSGEB yoktu. Bu saydığım kurumlar geldikten sonra ilk 20’ye gerekirken 75 ve üzeri bir sıralamadayız. Marka şehir olmamamızın büyük bir yükü bu kurumların boynundadır. Van niçin bu durumda neden zenginlik üretemiyor? Bunun bir araştırmasını yapmaları gerekirken maalesef yapılmıyor. Van şimdi hiçbir şeyi olmayan bir kent durumda” Şeklinde konuştu.
VAN’DAKİ STK’LARIN SESİ SOLUĞU ÇIKMIYOR!
Kentin STK’ları ile ilgili de eleştiriler ortaya koyan Irak, konuyla ilgili olarak: “Sivil Toplum Örgütleri son derece önemli aktörlerdir. Hem ülkenin hem ilin yaşamında önemli yer tutarlar. Bugün maalesef bizde STK’lar son zamanlarda sesleri solukları duyulmuyor. Bugün Van’da meslek kuruluşlarını bir tarafa ayırırsak binin üzerinde dernek olduğunu biliyoruz. Ancak kime sorarsak 10 tane dernek sayar mısınız diye ben kimsenin sayacağını zannetmiyorum. Hatta bir dönem Van valilerinden Durmuş Koç bu dernekler için ‘Bunlar Kartvizit dernekleridir’ demişti. Bu tepki görmüştü ama doğrusunu söylerseniz haklıydı. Bugün bu kadar sorunların olduğu bir ilde STK’ların seslerini duyamıyoruz. Büyük ihtimal herkesin kendine göre beklentileri var. Ekonominin en çok konuşulması gerektiği zamanda Ekonomi Konseyi toplanıp bazı şeyleri konuşması, ilgili makamlara aktarması gerekirken yoklar. Eskiden Kent Danışma Kurulları, Ekonomik Konseyleri nezdinde önemli görüşmeleri yapılıyordu.” Dedi.
“VAN LOBİSİ YOK DENECEK KADAR AZ!”
Van’ın lobisi yok denecek kadar az olduğunu söyleyen Irak, “Van İran’a komşu olduğu halde İran konsolosluğu yoktur. Bu konsolosluklar Erzurum ve Trabzon’da var. Bu konuda siyasilerimizin ciddi bir çaba sarf etmesi gerekiyor. Bunun yanında meslek kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarında yardımda bulunmaları, baskı oluşturmalıdırlar. İran Konsolosluğu’nun ilimizde olması ticaret ilişkileri ve herhangi bir konuda müracaat edeceğimiz bir yerdir. Bizim için İran’la sınır ticareti son derece önemli bir ekonomik faaliyettir. Sınır kapısı kısa sürede sonuçları alınan bir ekonomik faaliyettir. Sınır ticari hiç bir yatırım gerektirmeyen bir iştir. Devletin burada alt yapı çalışmaları ya da üst yapı çalışmaları yapmasına gerek yoktur. Van sınır ticaretine 1987 yılında dahil edildi. 1994 yılına kadar çok önemli miktarda sınır ticaretini İran’la yaptı. 1995’den sonra ise birçok ürüne kısıtlama geldi. Bundan dolayı sınır ticaretinde gerileme oldu” İfadelerini kullandı.
“BUNCA TALEBE RAĞMEN VAN’IN 39 SEFERİ 40 YAPAMIYORSA…”
Ardından lobicilik bağlamında Van-Trabzon uçuşları ile ilgili soruyu da cevaplayan Irak: “Trabzon lobisi Türkiye’nin en güçlü lobilerinden birisidir. Bu net. Madem uçak seferlerinden söz ediliyor. Ben hemen bir iki örnek vereyim. Trabzon nüfusu 812 bin. THY ve Anadolu Jet’in Ankara’dan Trabzon’a haftada 93 seferi var. Bizim ilimizin nüfusu 1 milyon 140 bin nüfusu var bu iki firmanın toplam sefer sayısı 39’dur. Nüfusumuz onların iki katı, ama uçak sayımız onların yarısından daha az! Van’daki insanlar günler öncesinden yer ayırmasa uçamıyor. Şimdi bunca sıkıntıyı bugüne kadar defalarca dile getirmemize rağmen 7 milletvekili artı bunca meslek kuruluşu, STK bu 39 seferi 40 yapamıyorsa bu ayıp onlara yeter!”
“BAŞKA İLLER DEMİR YOLU HATLARI İLE DÖŞENİRKEN KUZEY VAN GÖLÜ HATTI NEDEN VAN’DAN ESİRGENİYOR?”
Van’ın tren bağlantısı maalesef kesintilidir. Tatvan’a kadar geliyor orada kesintiye uğrayıp feribotlarla devam ediyor. 50 yıl önce başlayan Devlet Demiryolları’nın Van’a geçen süreçte Van’a 50 kuruşluk bir katkısı olmamıştır. Bunun nedeni de kesintili olmasıdır. Tatvan’a kadar bir tarife uygulanıyor. Oradan Van’a kadar bir tarife uygulanıyor. Van’dan-İran’a kadar da. Ayrıca feribotların belli saatleri, zamanları yok. Ben Van TSO başkanlığım döneminden bugüne kadar bu konuyu binlerce kez dile getirdik. Kuzey Van Gölü Demiryolu hattının gerekliliğini, avantajlarını hesapla kitapla ortaya koyduğumuz halde bunu yapma yerine kaç bin tonluk 2 feribot inşa edildi. O parayla bu bahsettiğimiz kesintisiz demiryolu yapılabilirdi. Van’dan bu esirgenirken diğer illerde neler oldu? Bunu da anlatayım. Bakın bu yıl Ankara-Sivas hızlı tren hattı devreye alınacak. Sivaslı 2 saatte Ankara’ya gidecek. Yine 2023’e yetiştirilmesi hedeflenen Kars-Ankara hızlı tren hattı var. Karslı 5 saatte Ankara’da olacak. Bunlar ortadayken Van’a bu hattın olmamasını bizim siyasiler, yöneticiler nasıl açıklıyor merak ediyorum!”
VAN HAYVANCILIK POTANSİYELİ BÜYÜK BİR İLDİR!
Van’ın en büyük potansiyeli hayvancılık olduğunu dile getiren Irak, “Türkiye’de hayvancılığa en müsait coğrafya Van’dır. Türkiye en büyük ikinci çayır meraları Van’dadır. Hayvancılık için ideal iklim eksi 20 ve artı 30 aralığıdır. Bu aralıkta sıcaklık verilerine hiçbir il sahip değildir. Van müthiş coğrafyası hayvancılık için büyük bir potansiyeli olan ildir. Bizim kurduğumuz, Van Organize Tarım İşletmeleri (VOTAŞ) Güney ve Doğu Anadolu bölgesi Hayvancılık için en büyük yatırımıydı. Şimdi ise ikinci büyük yatırım oldu. Bunun nedeni ise Sütaş çok büyük ve muazzam bir yatırım Bingöl’e yaptı. Biz VOTAŞ Van halkı adına yaptık. Yatırımın en güzel zamanında mülki amir değişince VOTAŞ’ın satılması kararı alındı. Büyükşehirlerin büyük bir bölümü yaptığı yapmış oldukları hayvancılık ve tarım faaliyetlerle gündemde olurken maalesef biz bunu elimizdeki imkânlarla yapamadık. Tarım ve hayvancılık ili olmamıza rağmen sütü dışardan alıyoruz. VOTAŞ yeniden büyük bir proje haline gelmeli. Bizler de burada üzerimize ne varsa karşılıksız yapamaya hazırız” dedi.
