ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ/HAMİT KARAKUŞ - Son iki yılda önemli hizmetlerle tanışan Van’da 2018 yılı beklentilerin kısmı olarak gerçekleştiği bir yıl olarak sona erdi. Geçtiğimiz yıl özellikle yerel yönetimler eliyle önemli sorunları çözülen Van, buna rağmen Çevre Yolu, Kent Meydanı, Van-Şırnak Karayolu, Hafif Raylı Sistem bu gibi önemli projeleri de tamamlayamadan bitirdi. Hem hizmet hem de ekonomik anlamda 2019’dan büyük çalışmalar bekleyen Van’ın önemli isimleri bu taleplerini Şehrivan aracılığı ile dile getirdi. Şehrivan Gazetesi aracılığı ile 2018’i yorumlayıp 2019’a dair taleplerini ileten Van’ın önemli STK temsilcileri İran ile ticari ilişkilerin öte taşınması, Çevre Yolu’nun bitmesi, kentin tarım ve hayvancılıkta beklenen noktaya gelmesi gibi önemli konuları paylaştı. 2023 vizyonundan, mevcut ekonomik süreçten az zararla çıkmaya kadar birçok konuyu Şehrivan aracılığı ile paylaşan STK temsilcileri Stadyum, Otogar gibi belediyecilik hizmetlerinin de geleceğin kurgulanması adına önemli adımlar olduğunun altını çizdi.
2018 yılı içerisinde ulusal ve yerel de nasıl bir yıl geçirdiğimize dair Van’ın önemli dinamikleriyle 2018 yılını hem ulusal hem de yerel de ekonomik etkileri ve Van’ın 2018 karnesini ele aldık. 2018 yılını bitirirken, 2019 yılı içerisinde bizleri neler beklediği, hangi sorunların çözülmesi noktasında fikir ve düşüncelerini Şehrivan Gazetesi olarak sizler için derledik.
İSA BERGE: 2019’DA HÜKÜMETİN İYİ TEDBİRLER ALACAĞINA İNANIYORUM
2018’de Türkiye geneli ve yerel de ekonomik dalgalanmanın yaşandığını ve kısa süreli belirsizliğin yaşandığını ifade eden Van Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (VESOB) Yönetim Kurulu Başkanı İsa Berge, “Ekonomik dengenin bütün Dünya’ya nüfus ettiği bir dönemdeyiz. Bu anlamda Türkiye’de bu zor süreçte kendisini ayakta tutması adına stratejik hamleler yaparak durumu nispette olsa da toparladı. Tam anlamıyla her şey yoluna girdi diyemeyiz. Ekonomik anlamda sıkıntılar ve eksiklikler hala devam ediyor.”
2023 VİZYONU ÖNEMLİ
“Türkiye’nin 2018 ekseni boyutuna baktığımız zaman sınırımızda yaşanan Suriye savaşı ve ardından süreç içerisinde ABD’nin belli bir süre ülkemiz üzerinde uyguladığı ambargo ve yansımaları kısa vadeli bir ambargo olmasına karşın bize birkaç ayımıza mal oldu diyebiliriz. Bu anlamda 2018 yılı içerisinde sıkıntılar yaşadık. Ülkemiz bu anlamda güçlü bir ülke, kendi kabuğunda, kendi kaynaklarından beslenecek düzeye gelecektir. Ülkemizin 2023’ün vizyonuna çok güveniyoruz. 2023’ün vizyonu ekonomik kalkınmaya büyük bir katkı sunacağı kanaatindeyim. Önümüzdeki sürecin daha iyi ve hükümetimizin bu anlamda iyi tedbirler alacağına inanıyorum.” dedi
2019 YILI OLARAK EN BÜYÜK BEKLENTİMİZ…
Ülke olarak geçmişten ders alan bir millet olduğunu ifade eden Berge, “Ülkemiz de 16 yıllık bir hükümet iktidarı var. 16 yıllık bir hükümet iktidarının da tecrübelere dayalı işin ve ülkenin ekonomik boyutunu iyi bildiğini ve iyi bir harmandan geldiğini biliyoruz. 2019 yılını hükümetimiz, vatandaşımızın özellikle esnaf ve sanatkârlarımızın lehine güzel sonuçlandıracaktır. Böyle umut ediyoruz.”
SİCİL AFFI VURGUSU
“2019 yılı olarak en büyük beklentimiz, esnaf ve sanatkârlarımıza, KOSGEB veya can suyu kredisi adı altında faizsiz kredi verilmesi ve bunu seçim öncesi yapılması bizleri mutlu edecektir. Esnaf ve sanatkârlarımız vefalıdır, vefasını da gösterecektir. Buradan yola çıkarak sicil affı bankalarda tam olarak uygulanmadı. Sicil affı uygulaması yapılmaya çalışıldı ama hala belirli yerlerde esnaf ve sanatkârlarımızın önüne çıkmaktadır. Özellikle özel bankalarda esnaf ve sanatkârlarımız kredi erişim noktasında sıkıntı yaşamaktadır. Faiz oranlarının yüksek olması esnaf ve sanatkârlarımızın iş ve aş durumunu zor durumda bırakmaktadır.” diye konuştu.
“YEREL YÖNETİMLERİ İLGİLENDİREN ÇOK SORUN VAR”
2019 yılı içerisinde beklentilerini ifade eden Berge, “Van’ın spesifik olarak yerel yönetimleri ilgilendiren çok sorun var. Özellikle yıllardır bitirilmeyen çevre yolu’nun bitirilmesi ve onla orantılı olarak sahil yolu, sahil bandı projesinin yani Üniversite ve Edremit arasında bulunan yerinin tamamlanıp trafiğe rahatlama sağlayacaktır. Merkez, Edremit ve Üniversite arasında raylı sistemin kısa süre içerisinde kurulması, onun Van’ın diğer mahallerinde yeni bir düzenlemenin yapılması yol alternatifini geliştirecektir. 18 madde mağdurları çok fazla, 18 madde mağdurları kamulaştırmayla çözülmesi, esnafımızı ve halkımızı rahatlatacaktır. Bu anlamda bizim yerel yönetimlerde çözüm bulması noktasın da isteğimizdir. Şehir stadyumun şehir içinde kalması, Van’a yakışır bir şehir stadyumun yapılması ve otogarın şehir dışına çıkması elzemdir. Sebze halının şehir içinde kalması ayrı bir sıkıntı, 2019 yılı içerisinde şehir dışına çıkarılması gerekmekte bununla ilgili bir çalışma yapılması lazım.” diye konuştu.
ASLAN: 2018’DE BİRÇOK ALANDA DEĞİŞİKLİKLER YAŞANDI
2018 yılında ülkemizin ve Van’ın zorlu bir süreçten geçtiğini ifade eden Van Organize ve Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Memet Aslan, “2018 yılında özellikle Suriye endeksinde olaya baktığımız vakit birçok ülkenin vekâlet savaşı yürüttüğü bir bölge. Bizimde orada fiili olarak içerisinde olduğumuz bir bölge. Yaşanan olaylardan dolayı göç alan bir ülkeyiz. 2018 yılında ülke olarak çeşitli ekonomik saldırılara maruz kaldık. 2018 yılı içerisinde bir seçim süreci yaşadık. 100 yıla yakın bir süredir devam eden parlamenter sistemin yerini 24 Haziran’da Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi aldı. Böylece ülkemiz yeni bir modelle hayat bulmuş oldu. Birçok alanda değişiklikler yaşandı. 2018 ülkemiz için çok ciddi olayların ve seçimlerin yaşandığı bir süreç oldu. Ekonomik bir kriz geçirdik. Yavaş yavaş atlatıyoruz.” dedi.
ASLAN: UMUTLUYUZ
Ülke olarak yerel seçimler hazırlandıklarını ifade eden Aslan, “Partiler farklı çalışmalar yürütüyor. Çeşitli ittifaklar yaşanıyor. Bu seçimler temsiliyet açısından çok önemlidir. Bu da demokrasinin oturması açısından önemlidir. Ülke olarak 2018 yılı birçok değişimin ve sıkıntının yaşandığı bir yık oldu. İl olarak ise son ekonomik türbülanstan çok ciddi bir durum yaşamadık. Sanayimiz yıl boyunca ciddi bir istihdam aldı. Üretim artışımızı kullandığımız elektrik kilovatları üzerinden hesaplıyoruz. Faturalara göre 2018 yılında daha çok elektriğin harcandığını gösteriyor. İstihdam yaratıldı. Yıl içinde 2 tane çağrı merkezi ve emek yoğunluğunun olduğu tekstil firmalarının açılması ile üretimde de ivmemiz arttı. Yaşanan ekonomik sıkıntı haliyle bizi de etkiledi. Ama biz yine de umutluyuz. Biz il olarak bunu 2019’da telafi edeceğiz. Yeni yıla daha güçlü ve dirayetli bir şekilde girmiş olacağız inşallah. Yeni yılda ekonomik ve istihdamımızı daha da büyüteceğiz. Umutluyuz.” diye konuştu.
“ENGELLERİN AŞILMASI İÇİN ÇABA SARF EDECEĞİZ”
2019 yılının herkes için umut yılı olacağını belirten Aslan, “Elbette ilimizin birçok sorunu var. Bunun çevre yolundan tutunda ulaşımına kadar, şehir içi trafik ve şehir merkezindeki park sorunu, imar sonu gibi sorunların aşılması lazım. Turizm hala istenilen seviyede değil. Van Gölü koruma kanunun çıkarılıp Van Gölü havzasının hak ettiği konuma getirilmeli. Bizler sanayi alanında yeni yıl içerisinde 3’üncü etabımızın yanına 4’üncü etabımızı ekleyerek yeni gelen sanayicilerimize ve yatırımcılarımıza tahsis etmeyi planlıyoruz. 2019’da mevcut sanayi bölgemizde ve diğer üretim alanlarında üretimin ve istihdamın artması için çıkabilecek engellerin aşılması için çaba sarf edeceğiz. SSK işveren paylarının affedilmesi için çalışmalar yapmamız lazım. Üreticilerin daha kolay finans sağlaması için ilimize yönelik bazı toleransların sağlanması için çalışma yapmalıyız.” dedi.
“2019’DA HALKA HİZMET EDECEK YEREL YÖNETİM TALEBİMİZ VAR”
Van’ın genç nüfusa sahip illerin başından geldiğinin altını çizen Aslan, “Bu konuda bizler özellikle 5’inci etabımız olan 500 hektarlık alanın belli kısmının tekstil sektöründeki firmalara hazırlayıp ciddi bir istihdam sağlamamız lazım. İnşallah güzel çalışmalara imza atacağız. İl olarak tarih ve köken olarak çok eskiye dayanırız. Hak ettiğimiz yere ulaşmamız lazım. Biz bölge olarak hayvancılık bölgesiyiz. Şu an hayvan varlığı olarak ülkenin en iyi hayvan varlığına sahip illerdeniz. Bu konuda tarım bakanlığının bizim bölgemize has teşviklerle hayvancılıkta önemli bir ivme kazandırmasını talep ediyoruz. Bunun için bir takım çalışmalarla baskı kurmamız lazım.”
BELEDİYECİLİK ANLAYIŞI DEĞİŞMELİ
“Özellikle yerel seçimlerden sonra ilimizi kalkındırmaya yönelik, tamamen hizmet odaklı hamleler yapacak olan ve halkı düşünen, halk odaklı bir belediyecilik geliştirerek refah seviyesini arttıracak bir belediyecilik anlayışı bekliyoruz. Gerçekten halka hizmet edecek bir yerel yönetim talebimiz var. Amacımız tamamen ilimizin kalkınması ve büyümesi. Yeni yılın ülkemize ve ilimize umutlarla dolu bir yıl olmasını diliyorum.” dedi.
“2018 ÇOK VERİMLİ OLMASA DA TURİZMİN KAZANDIRDIKLARIYLA BİR IŞIK OLDU”
Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO) Yönetim Kurulu Başkan Vekili Faruk Biner, 2018 yılının ekonomik açıdan iyi bir yıl olmadığını ifade ederek, “Özellikle ikinci yarıdan sonra uluslararası ekonomik müdahale iç piyasada panik yarattı. Üreticilerimiz bu durumu fiyatlara yansıtarak tüketiciler üzerinden sıkıntılı bir süreç yaşattı. 2018 yılı turizm açısından çok iyi bir yıldı. Geleceğe de bir ışıktı. 2018 çok verimli olmasa da turizmin kazandırdıklarıyla bir ışık oldu.” dedi.
BİNER: 2019’DA ETKİN TASARRUF SÜRECİ BAŞLATMAMIZ GEREKİYOR
2019 yılında yapılacak olan yerel seçimlere dikkat çeken Biner, “Van seçimlerden dolayı uzun yıllarca bloke etmiş durumda. Özellikle çok ciddi bir sorun olan Çevre Yolu problemi var. Çevre Yolu’nun yapılmasıyla yeni bir kent ve yeni imar demek. Yeni bir heyecan katacaktır kente. Örneğin kuzey demiryolu hattı kesinlikle yapılmalı. Sözü edilen projeler kesinlikle biran önce hayata geçirilmeli.”
KAPIKÖY BİTSİN, VAN-HABUR AÇILSIN
“Van-Habur karayolu kentimize ayrı bir heyecan ve önemli bir karayoludur. Şu anda çalışmalar bekletiliyor ama yapıldığında kente olan katkılarını göreceğiz. Bir diğer önemli konu ise tekstil kentin ikinci etabının yapılması. Kararı da çıktı. OSB içerisnde100 hektarlık alan ayrıldı. Bu da ayrı bir heyecan yarattı. Kapıköy’ün bitirilmesi İran’la olan ilişkilerimizde ileri bir boyuta ulaştıracaktır. 2019 yılı umutlu bir yıl olsun istiyoruz. İyi bir yıl olmasını diliyoruz. Bu birazda bizim elimizde olan bir şey. Yeni yılda etkin bir tasarruf süreci başlatmamız gerekiyor. Kişisel ve kamu harcamalarımızda etkin bir tasarruf yapmamız şart. Böyle bir çalışma yaptığımız zaman çok iyi bir yıl bekliyor olacak.” Dedi.
“2018 YILI VAN ADINA ÇOK KÖTÜ GEÇTİĞİNİ SÖYLEYEMEYİZ”
2018 yılının sıkıntılı geçtiğini, 2019 yılından umutla baktığını ifade eden Van Ticaret Borsası (VANTB) Yönetim Kurulu Başkanı Nayif Süer, “2018 yılında piyasalar olarak sıkıntılı bir geçirdiğimizi söyleyebiliriz. Ama Van olarak diğer bölgelere göre iyi olduğumuzu söyleyebiliriz. Özellikle 2018 yılı içerisinde yaz aylarında güzel geçti. İranlı turistlerin gelmesiyle güzel geçtiğini söyleyebiliriz. Son dönemde Türkiye genelinde yaşanan sıkıntılardan kaynaklı olarak Van’da bundan ister istemez bundan etkilendi. Bu konuda kötümser değiliz. 2019 yılı daha iyi olacağına inanıyoruz. İnşallah 2019 yılı 2018’den daha iyi olacaktır. 2018 yılı Van adına çok kötü geçtiğini söyleyemeyiz.” diye konuştu.
SÜER: 2019’DA TARIM VE HAYVANCILIĞA ÖNEM VERMEMİZ GEREKİYOR
Van olarak tarım ve hayvancılık konusunda çok geride olduğunu dile getiren Süer, “Van olarak tarım hayvancılık alanın da çok gerideyiz. Özellikle 90’lara geri gittiğimiz de Van’dan bütün Türkiye’ye küçükbaş hayvan gönderiyorduk. Bunun dışında ülke dışına Arap ülkelerine küçükbaş hayvan gönderiyorduk. Bugüne baktığımız zaman dışardan ithal et getiriyoruz. Bu Bölge ve Van adına acı vericidir. Bu konuda hem tarım hem de hayvancılık anlamında Van Ticaret Borsası olarak çalışmalarımız var. Bölge ve Van coğrafi şartları itibariyle 2019 yılı içerisinde tarım ve hayvancılığa önem vermemiz gerekiyor.” dedi.
2019’DA ŞİMDİ’DEN TEDBİRLER ALMAMIZ GEREKİYOR
2018 yılını birinci dönem ve ikinci dönem olarak ele alınması gerektiği ifade eden Tüm Sanayi ve İş Adamları Derneği (TÜMSİAD) Van Şube Başkanı Süleyman Güler, “İkinci yarıda başlayan ve özellikle döviz manipülasyonla başlayan bir sürece girdik. O süreçten ötürü ekonomide bir daralma yaşadık. Bu da piyasalarda fiyatlara yansıdı ve ekonominin durağan geçmesine neden oldu. 2018 yılının ilk yarısı gayet iyi verimli geçiyordu. Tabi bunun 2019 yılına nasıl bir yansıması olur. Tabi bu 2018’de oluşan algının 2019’a sirayet etmesi haliyle mümkün ancak, ekonomideki bu durağan hallerinde fırsata çevrilebilir. Van olarak 2019 yılı içerisinde bazı tedbirler alarak ve girişimlerde bulunarak bunu fırsata çevirebiliriz. Yanı başımızda olan İran pazarını iyi değerlendirebiliriz. Turizmi iyi bir şekilde işleyip, tarıma destek verecek argümanları geliştirerek 2019 yılı bizim için bekleneninde daha iyi geçeceğine inanıyorum.”
İRAN PAZARI VAN İÇİN ÖNEMLİ!
“Bu minvalde gündem de olan İran ile ortak organize sanayi bölgeleri var. Bunu sınırda kullanılıp ham maddesi İran ve teknolojisi ve pazarlamasını Türkiye’den tedarik edilerek üretilen ürünlerin Dünya pazarına sunulması Van ekonomisine büyük bir katkı sunacaktır. Van’ın yatırım konusunda merkez haline getirecektir. İç turizm ile dışardan getireceğimiz turizmciler üzerine çalışıp kısa vade de ekonomiyi canlı tutacak argümanları geliştirebiliriz. Bunları geliştirebilirsek 2019’u daha umutlu bakabiliriz. Bunlar yapmadığımız takdir de 2018’in etkilerini 2019’da daha fazla görüp ekonomik olarak daha fazla daralmaya gitmemiz gerekebilir. Bunun için şimdiden tedbirler almamız gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
BAKAN: TÜRKİYE’NİN BÜYÜME ORANLARINA DİKKAT ÇEKTİ
Ekonomik açıdan 2018 yılı değerlendirmesi ve 2019 beklentilerine değinen Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Van Şube Başkanı Muzaffer Bakan, “2018 yılının ilk çeyreğinde 7,2 oranında büyüyen Türkiye ekonomisi, yılın ikinci çeyreğinde ise 5,2 büyümüş ve güçlü büyüme performansını sürdürmüştü. Bu dönemde tüketim ve yatırım harcamalarının GSYİH büyümesine yaptığı katkı beklentilere paralel gerçekleşmiş, dikkatleri çeken nokta ise net ihracatın katkısı olmuştu. Geride bırakmış olduğumuz üçüncü çeyrekte ve içinde bulunduğumuz dördüncü çeyrekte ekonomik aktivitede gözlenen yavaşlamaya karşın, net dış talepten alınan destekle birlikte, yılsonu büyüme oranının 4-4,5 bandında olacağını tahmin ediyoruz. Nitekim Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında dış ticaret açığında gözlenen daralmanın daha da belirgin hâle gelmesi, net ihracatın büyüme katkısının yılın 3’üncü ve 4’üncü döneminde de sürdüğüne işaret etmektedir. Dış ticaret açığındaki daralmanın etkisiyle cari işlemler dengesi de Ağustos ve Eylül aylarında fazla vermiş oldu. Ayrıca Ağustos ayında yaşanan kur manipülasyonunun nedeniyle piyasalarda oluşan belirsizlik dönemini fırsat bilip fiyatlarını makul seviyelerin çok üzerinde artıran bazı fırsatçıların etkisiyle, enflasyon oranı hızlı bir şekilde artış kaydetmişti. Kasım ayı itibariyle enflasyon oranında başlayan gerileme sürecinin önümüzdeki aylarda da süreceğini öngörüyoruz.” diye ifade etti.
“EKONOMİMİZİN GÜCÜNE MİLLETİMİZİN SAYESİNDE İNANCIMIZ TAMDIR”
2018 yılının son çeyreğinde yaşanan gelişmelere değinen Bakan, “Türkiye ekonomisinde dengelenme sürecinin hız kazandığına işaret etmektedir. Küresel ticarette belirsizliklerin olduğu, ticaret savaşları ve yeni korumacılık gibi kavramların ön plana çıktığı böylesi bir dönemde, siyasi ve ekonomik anlamda istikrarını tesis etmeyi başarmış bir ülke olarak Türkiye, muadillerinden pozitif ayrışmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerden para çıkışlarının olabileceği, büyüme performanslarının düşeceği ve kurların üstünde bir miktar etki yapabileceği beklentilerin olduğu böyle bir dönemde; ülkemize sıcak sermaye girişi de sürmüştür. Yatırımlar için oldukça elverişli demografik yapısı, genç nüfusu ve yeni ekonomi için gereken faaliyetlere açılan alanlarıyla oldukça büyük bir pazar olan Türkiye’nin, içinden geçmekte olduğu dengelenme sürecine karşın, 2019 yılında da pozitif büyüme performansını sürdüreceğine inanıyoruz. 2019 yılı için karamsar söylemlerin ekonomik söylemler açısından doğru bir söylem olmadığına inanıyoruz. Ülkenin çevresinde yanan savaş ateşlerinin ve bu minvalde içinden geçtiği ekonomik türbülansın ülkemiz açısından söylentilerin tersine acılı geçmeyeceğine, Ülkemizin ve ekonomimizin gücüne milletimizin sayesinde inancımız tamdır.” dedi.
BAKAN: VAN’DA TURİZME DAHA FAZLA ÖNEM VERİLMELİ
Bakan son olarak, “Van özelinde 2019 yılı için bacasız sanayi dediğimiz turizme daha fazla önem verilmeli, 300 km’ye yakın sınıra sahip İran ile ticaretin derinleşmesi açısından ortak OSB, Lojistik Merkez ve Serbest bölgenin ivedi olarak tamamlanması gerekmektedir. İnşaat sektörünün elinde bulunan konut stoğunun eritilmesi açısından seçimler ile birlikte sorunlu imar bölgelerinin elden geçirilip çevre yolunun açılması gerekmektedir.” diye konuştu.
