Devlet her yıl vergi, harç ve cezalara belli oranda zamlar yapıyor. Bu zamların ismine 'yeniden değerleme oranı' deniyor. Yeniden değerleme oranı örneğin; Türkiye’nin ciddi bir ekonomik kriz yaşadığı 2001 yılında yüzde 53 olarak belirlenmişti. 2002 yılında ise yeniden değerleme yüzde 59’du.
Yeniden değerleme oranı daha sonra dönemler halinde uygulanmaya başladı ve bu uygulama 2008 yılının sonuna kadar sürdü. 2009 yılında vergi harç ve cezalara gelen zamlar yüzde 2,2 olmuştu.
Bugün yayımlanan Resmi Gazete’ye göre yeniden değerleme oranı yüzde 36,2 olarak gerçekleşti. Bu oran yeniden değerlemenin tekrardan yıllık olarak açıklandığı 2009 yılından beri en yüksek tutar oldu. Geçen yıl hükümet pandeminin vatandaş üzerindeki yükünü azaltmak için yeniden değerleme oranını yüzde 9,11 olarak belirlemişti.
YENİDEN DEĞERLEME NASIL HESAPLANIR?
Her yılın ekim ayında açıklanan üretici enflasyonu yeniden değerleme oranının belirlenmesinde önemli rol oynuyor. Ekim ayında yıllık üretici enflasyonu yüzde 46,31 olarak belirlenmişti.
NEYE NE KADAR ZAM GELDİ?
Örneğin 2021 yılında emniyet kemeri takmamanın cezası 144 TL olmuştu. Bu ceza şimdi yaklaşık 194 TL olacak. Trafikte hız sınırlarını yüzde 30’a kadar aşanlara 314 TL ceza kesiliyordu. Bu ceza 427 TL’ye çıktı. Alkollü araç kullanmanın cezası ise 1339 TL’den yaklaşık 1823 TL’ye çıkacak.
PASAPORT
1 yıllık pasaport harcı, 332 TL’den 452 TL’ye çıkarken 5+5 yıllı pasaport harcı 1085 TL’den 1477 TL’ye çıkacak. Pasaportun defter bedeli ücreti ise 180 TL’den 245 TL’ye çıkacak. Nüfus cüzdanı kayıp ücreti 60 TL’den 82 TL’ye yükseldi.
Yeniden değerleme oranına gelen bu zam ile bütçe hedeflerinin tutturulması bekleniyor. Özellikle akaryakıttan uzun süredir ciddi bir ÖTV geliri yok.
Hükümet son yıllarda vatandaşın daha rahat akaryakıt alabilmesi için benzinde eşel mobil sistem uyguluyor. Bu sisteme göre kur artışı veya enerji fiyatları kaynaklı yükselişler pompaya yansımıyor ve zam ÖTV’den karşılanıyor. Yani devlet akaryakıt fiyatına zam gelmemesi için vergi gelirinden kısıyor.
*'Eşel mobil' kelimesi, Fransızca 'echelle mobile' (hareketli ölçek) ifadesinin Türkçe karşılığıdır. Fiyat veya ücret belirmesinde hareketli bir ölçeğin kullanılması anlamına gelir.
