ŞEHRİVAN ÖZEL: HAMİT KARAKUŞ- Van Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (VANESOB) Yönetim Kurulu Başkanı İsa Berge, kentteki kayıt dışı esnaf, son süreçte kent ekonomisinde yaşananlar ve ekonomiyle ilgili atılması gereken adımları Şehrivan Gazetesi’ne değerlendirdi. Van ekonomisinin diğer kentleri göre iyi durumda olduğunu, kapanan iş yerinin çok üstünde yeni iş yeri açıldığını söyleyen Berge, Van’ın diğer illerden daha iyi bir durumda olduğunu söyledi.
Dünya’da genelinde küreselleşen ekonomik dalgalanma etkileri hala hazırda devam ederken, son süreçte Türkiye’de yaşanan ekonomik daralmanın yanı sıra atılan adımlarla etkileri an aza indirilmeye çalışılıyor. Özellikle hükümet kanattı tarafından ekonomin canlanması adına faiz indirimiyle ilgili atılan adımlar iç pazarın canlandırmasına neden olurken, gelişmekte olan kentteler de sıcak para girdisi-çıktısının en eza inmesi küçük esnafı zor durumda kalmasına neden oldu. Ekonomik daralmanın etkileri halen sürerken, özellikle son süreçte Van’da turizm ile ilgili atılan adımlarla esnaf, süreci diğer illere nazaran iyi bir şekilde atlatmaya çalışıyor. Bu noktada kent ekonomisine yön veren açıklamalarıyla öne çıkan Van Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (VANESOB) Yönetim Kurulu Başkanı İsa Berge, ‘Van'da 15 binden fazla kayıt dışı esnaf var’ açıklamasının ardından Şehrivan Gazetesi olarak konuyu enine boyuna kendisiyle değerlendirdik. Berge, kayıt dışı esnaf konusunun yanı sıra kent ekonomisini son süreçle yaşadıklarına değinirken, önemli çözüm önerilerinde bulundu. Van esnafının durumunu değerlendirirken kentin yine birçok kente göre iyi olduğuna değinirken, kentin daha güçlü bir ekonomiye sahip olması için önerilerde de bulundu. Berge, ayrıca her fırsatta yinelediği en az 50 bin TL’lik can suyu kredisinin kent esnafını ciddi anlamda rahatlatacağının da altını çizdi.
BERGE’DEN KAYIT DIŞI ESNAF TEPKİSİ “BU KABUL EDİLEMEZ BİR DURUMDUR”
Van Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (VANESOB) Yönetim Kurulu Başkanı İsa Berge, kayıt dışı esnaf konusuna dikkat çekti. Kayıt dışı ekonominin hem Van'da hem de Türkiye genelinde yüksek rakamlara denk geldiğini ifade ederek şu şekilde konuştu: “Bu kabul edilemez bir durumdur. Türkiye’nin birçok şehrinde esnaf kepenk açtığı gibi, vergi memurları, zabıtalar ve ilgili tüm kurumlar hemen tespit ediyor. Vergi kaydının, oda kaydının, işyeri ruhsatının ve ilgili tüm belgelerin olup olmadığı denetliyor. Bunu bilen esnaf ve sanatkârlar da zaten kayıt dışına yönelemiyor, yönelen olursa gereken yapılıyor. Böylece esnafın tüm resmi kayıtları yapılmış oluyor” dedi.
BERGE: DENETİMLER ARTTIRILMALIDIR
Kayıtsız iş yerlerinin kayıt altına alınmasına yönelik gereken adımların kısa süre atılması gerektiği ifade eden Berge, yetkili kurum ve kuruluşların harekette geçmesi gerektiğini kaydederek şunları söyledi: “Bu konuda başta belediyelerimiz olmak üzere, tüm yetkili ve ilgili kurumların bir an önce harekete geçmesi gerekiyor. Yetersiz olan denetimler mutlaka arttırılmalıdır. Düzenli olarak denetimlerin yapıldığını öğrenen esnaf ve sanatkâr, kayıt dışı işyeri açmaya yeltenmeyecektir. Kayıt dışı esnaf ve sanatkarın hem kent hem de ülke ekonomisinde büyük rakamlara tekabül eden zararlar verdiği ortadadır. Ayrıca büyük bir adaletsizlik söz konusu, bir taraftan tüm resmi sorumluluklarını yerine getiren esnaf, diğer taraftan tüm sorumluluklardan kaçan esnaf. Bunun önüne geçilmelidir” diye belirtti.
BERGE: KAYITSIZ İŞ YERLERİ GÖZ GÖRE GÖRE BİLDİĞİ GİBİ HAREKET EDİYOR!
Kayıtsız iş yerleriyle ilgili yetkili kurumlara ziyarette bulunduklarını ve konuya müdahale edilmesini istediklerini ifade eden Berge, istedikleri sonucu ise alamadıklarının altını çizdi. Berge, “Bu konuda başta defterdarlık ve ilgili belediyeler olmak üzere tüm yetkilileri yerinde ziyaret ettik. İlgili kurum amirlerinden kayıt dışı esnafa karşı harekete geçmelerini istedik. Ancak istediğimiz sonucu aldığımız söylenemez. Kanunun getirdiği bazı boşluklardan faydalanan kayıt dışı esnaf, devletin tüm resmî kurumlarının gözü önünde bildiği gibi hareket ediyor” dedi.
BERGE: VANESOB OLARAK GEREKLİ OLAN UYARILARI YAPIYORUZ
Kayıtsız iş yerleriyle ilgili esnafa çağrıda bulunan Berge, gerçekleştirdikleri esnaf ziyaretlerinde gerekli uyarılarda bulunduklarını ifade ederek şunları söyledi: “Bizler VANESOB adına sürekli olarak sahada esnafımızı ziyaret ediyoruz ve karşılaştığımız kayıt dışı esnafa gerekli uyarıları yapıyoruz. Kayıt dışı çalışmanın büyük bir haksızlık olduğunu dile getiriyoruz ayrıca resmi kaydı olmadan sosyal güvencesiz çalışan ve sigortasız işçi çalıştıran işverenin büyük sorumlulukları olduğunu da vurguluyoruz. Özellikle yerel basınımıza zaman zaman gönderdiğimiz haberler ile kayıt dışı esnafa ve ilgili kurumlara çağrıda bulunuyoruz”
“EKONOMİK DALGALANMALARA RAĞMEN İYİ DURUMDAYIZ”
TESK’in kapanan iş yeri istatistiklerine değinen Berge, “TESK’in 19 Kasım 2019’da açıkladığı verilere göre, Türkiye genelindeki birçok ilde kepenk kapatan işyeri sayısı artmıştır. Yılın ilk 10 ayında Van’da ise 536 işyeri kapatılırken, 1.490 yeni işyeri de açılmıştır. Bu da Van’da işyeri açan esnaf sayısının kapatan esnaf sayısının yaklaşık 3 katı daha fazla olduğunu göstermektedir. Ekonomik dalgalanmalara rağmen Van’ın hem Türkiye genelinde hem de bölge genelinde daha iyi bir durumda olduğunu söyleyebiliriz”
“VAN EKONOMİSİ DİĞER İLERDEN İYİ”
Dünya’da devam eden ekonomik dalgalanmaya değinen Berge, şu ifadeleri kullandı: “ABD ve Çin ile ABD ve Avrupa arasındaki ticaret savaşları dünya ekonomisini olumsuz etkilemektedir. Ticaret savaşlarının özellikle dış ticaret üzerinde olumsuz etkileri hayli hissedilmektedir. Dış ticaret de direkt olarak yurtiçi ticareti de etkilemektedir. Dolayısıyla ekonomik dalgalanmaların ülkemizde ve Van’ımızda olumsuz etkileri kendini göstermektedir. Ancak İranlı misafirlerimizden kaynaklı olarak Van’ın durumu diğer illere nazaran biraz daha iyi olduğunu söyleyebiliriz”
“DAHA GÜÇLÜ BİR EKONOMİ İÇİN HEDEF KİTLEMİZ AVRUPALI TURİSTLER OLMALIDIR”
Kent ekonomisin İran pazarına sürekli bağlı olmasının dezavantaj olduğunu ifade eden Berge, kent olarak mutlaka alternatif pazar bulunması gerektiği ve hedef kitlenin Avrupalı turist olmasının gerektiğinin altını çizerek sözlerini şöyle sürdürdü: “Şüphesiz İranlıların Van’ımıza başta barınma ve yiyecek içecek sektörü olmak üzere birçok sektöre büyük bir katkısı var. Ancak tüm sektörleri de besleyen bir konumda değil. Dolayısıyla farklı sektörlerdeki bazı esnafımız vergi yükü altında eziliyor. Aylık yaklaşık 800 TL’yi bulan SGK primi stopaj ile birlikte bu rakam yaklaşık 1.000 TL’yi buluyor, personel maaşı, kira, elektrik, su ve doğalgaz gibi mali sorunlar esnafımızın belini büküyor. Bu nedenlerle özellikle ilçelerdeki ve kırsal alanlardaki bazı esnafımız kapatmak zorunda kalıyor. Ayrıca İranlıların Van merkez dışında kalan esnaf ile herhangi bir ticari irtibatı olmuyor. Sadece İran pazarına bağlı kalmak dezavantajdır elbette. Her zaman bir B planı olmalıdır. Örneğin Irak pazarı da değerlendirilmelidir. Hedef kitlemiz Avrupalı turistler olmalıdır”
BERGE: 50 BİN TL’LİK ‘CAN SUYU’ KREDİ TALEBİMİZİ YİNELİYORUZ
Kentteki esnafa yönelik 50 bin TL’lik ‘Can Suyu’ kredisi verilmesi gerektiğini tekrar yineleyen Berge, kredinin verilmesi noktasında girişimlerde bulunduklarını söyledi. Berge, “VANESOB’a bağlı esnafın kooperatifler aracılığıyla Halkbank’tan aldığı krediler ile ayakta durabilmektedir. Hükümetimizin KOSGEB aracılığıyla faizsiz can suyu kredisi desteği sunması ise Van’ın ekonomik can damarı olan daha fazla esnafın ayakta durabilmesine neden olacaktır. Bu konuda Sayın KOSGEB Müdürümüz Bilal Emre Yörük ile gerekli görüşmelerimizi yaptık. Zaman zaman görüştüğümüz bakanlarımıza da bu talebimizi dile getirmekteyiz. Yeni yılın ilk dönemlerinde bu konuda bir gelişme bekliyoruz”
KAPIKÖY VE DİĞER SINIR KAPILARI 24 SAAT HİZMETLİ ÇALIŞMALI
Berge, kent ekonomisinin iyileştirilmesi yönelik atılması gereken adımlara değinirken, çözün önerilerinde bulundu: “Türkiye’nin Ortadoğu’ya, Kafkaslara ve Orta Asya’ya açılan kapısı olan Van’ın kalkınması için yapılması gerekenler var. Türkiye’nin İran, Irak, Ermenistan ve Azerbaycan’a olan kapısıyız. Çevre illerin de cazibe merkezi konumunda ve yaklaşık 125 milyonluk bir hinterlanda hitap ediyoruz. İran’a yaklaşık 300 km. sınırı olan şehir olarak pastadan daha fazla pay almalıyız. Sınır ticaretinde kotalar karşılıklı olarak arttırılmalıdır. Kapıköy, Esendere, Gelincik ve Çilli sınır kapıları, 24 saat esasına göre hizmet vermelidir. Dış ticaret kapsamında olan akaryakıt tıpkı 1997-1999 döneminde olduğu gibi sınır ticaretine konu edilen ürünler arasına alınmalıdır”
2023 URARTU YILI OLMALI
Berge, 2023 yılına kadar herhangi bir yılın ‘Urartu’ yılı ilan edilmesi gerektiği ifade etti. Berge, “2023’e kadar herhangi bir yıl mutlaka Urartu yılı ilan edilmelidir. Van’ın dört bir yanı Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretim (GES) projeleri ile donatılmalıdır. 101’i uluslararası düzeyde olan Van’ın tescilli 150 değeri görülmelidir. Turizm de yeni yatırımların önü açılmalıdır ve Van Gölü etrafına 5 yıldızlı oteller yapılmalıdır. Van Kalesi’nden havalanmak üzere balon turları hizmete başlamalıdır. Özellikle kışın trenle seyahat öne çıkıyor. Van Gölü Ekspresi projesi hayata geçirilmelidir ve kuzey Van Gölü demiryolu hattı hizmete başlamalıdır. Sağlık, kültür, doğa, deniz, kongre, gastronomi, spor, inanç ve kış turizmi öne çıkmalıdır” dedi.
