ŞEHRİVAN ÖZEL: UĞURCAN DEMİR-NECMETTİN DURSUN
Son dönemlerde yapılan tüm Türkiye sıralamalarında sonlarda yer almasıyla üzen Van, yıllar sonra bir ilki daha yaşadı. Son 20 yılda bir tek yaşadığı en büyük kırılmalardan birisi olan 2011 depreminde nüfusu düşen Van’ın nüfusunda yükseliş sona erdi. Çokça nitelikli göç verip, niteliksiz geç alan, genç nüfusunu sürekli kaybeden Van’ın yeni nüfusu yüzde 7,3 azalarak 1 milyon 141 bin 15 oldu. Genç nüfus oranı da azaldı. Azalmadaki en büyük sebep ise Van’ın iş ve daha iyi bir yaşam için Türkiye’nin batısını ve sanayi kentlerini tercih etmesi oldu.
Türkiye’nin stratejik, coğrafik ve tarihsel olarak en önemli ilçelerinden olan Van’da birçok alanda kayıp sürüyor. Türkiye’nin 19’uncu büyük ili olan kent birçok alanda istediği başarıyı yakalayamazken üzen istatistikler ile anılmaya devam ediyor. Kişi başına düşen milli gelirde son üç il içerisinde yer alan, sınır kenti olmasına rağmen ihracat rakamları yıllık 50 milyon TL gibi bir sınırda kalan, eğitim, sağlık gibi alanlarda kötü durumda olan Van uzun yıllarda yaşadığı kan kaybı neticesinde nüfusunu da düşürdü. Çok büyük oranda göç vermesine rağmen, bölgenin en çok göç alan ili olması nedeniyle nüfusunu her yıl artıran Van, 2022 nüfus sonuçlarına göre nüfusunu yüzde 7,3 oranında düşürdü. Nitelikli göçü eriyen kentte yıllar sonra nüfus ilk kez düşerken işsizliğin de hala en yüksek seviyede olduğu illerden birisi olan Van’da ortanca nüfus yaşı 23,6’ya yükseldi. TÜİK verilerine göre en kalabalık ilçesi İpekyolu ilçesi olan Van, en büyük göçü ise İstanbul’a verdi.
VAN’DA DÜŞÜŞ BAŞLADI!
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2021 Sonuçları’nı açıkladı. 2021 yılı Aralık ayına göre hesaplanan sonuçlara göre Van’ın nüfusu 2011 yılındaki depremden sonra ilk kez düştü. TÜİK, Türkiye’nin yeni nüfusunu açıkladı. Türkiye’nin nüfusu genelde artık gösterirken, 2020 yılı itibarıyla 83 milyon 614 bin 362 kişi olan ülke nüfusu, 1 milyon 65 bin 911 kişi artarak 2021 yılında 84 milyon 680 bin 273 kişi oldu. Erkek nüfus 42 milyon 428 bin 101 kişi olurken, kadın nüfus 42 milyon 252 bin 172 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle toplam nüfusun yüzde 50,1’ini erkekler, yüzde 49,9’unu ise kadınlar oluşturdu. Öte yandan Van’ın yeni nüfusu ise 1 milyon 141 bin 15 olarak açıklandı.
YILLAR SONRA İLK…
Nüfus oranı yıllardır hızlı bir şekilde artan ve ortalama artışın yüzde 10’un üstünde seyrettiği kentte nüfus oranı 2011 yılından sonra ilk kez düştü. En son 2011 depreminden sonra büyük bir göç veren Van’ın nüfusu 2012’de düşüş göstermiş ve o tarihten sonra yükseliş yeniden devam etmişti. Aradan geçen 10 yıllık zaman dilimi içerisinde kentin nüfusu ilk kez eksildi. Van’ın nüfusu bir önceki yıla kıyasla 8 bin 327 kişi azalarak 1 milyon 141 bin 15 oldu. 2020 yılında 1 milyon 149 bin 342 olarak açıklanan ve 2019 yılına kıyasla yüzde 11 artan nüfus yeni dönemde ise 7,3 oranında azalmış oldu. Öte yandan Van’da 2020 yılında ortalama hane halkı büyüklüğü de yüzde 4,8’ten 4,6’ya geriledi.
VAN TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK NÜFUSA SAHİP 19’UNCU İLİ OLDU
İllerle birlikte ilçe nüfuslarının da sunulduğu sayım sonuçlarına göre Van Türkiye’nin en büyük 19’uncu ili olarak konumlandırıldı. 1 milyon 141 bin 15 nüfuslu Van’ı 20’inci sırada Aydın ili izledi. Öte yandan Van nüfus sayısı ile Samsun, Balıkesir, Kahramanmaraş gibi illeri izledi. Türkiye nüfusunun %18,71'inin ikamet ettiği İstanbul'u, 5 milyon 747 bin 325 kişi ile Ankara, 4 milyon 425 bin 789 kişi ile İzmir, 3 milyon 147 bin 818 kişi ile Bursa ve 2 milyon 619 bin 832 kişi ile Antalya izledi.
VANLILAR EN ÇOK HANGİ İLDE YAŞIYOR?
İkamet edilen illere göre nüfus oranlarının da açıklandığı sonuç sistemine göre Van dışında yaşayan Vanlılar’ın yaşadığı iller de sunuldu. Van nüfusuna kayıt olup başka şehirde yaşayanlar üzerinden yapılan oranlamaya göre en çok Vanlının yaşadığı il İstanbul oldu. İstanbul’da Van nüfusuna kayıtlı 246 bin 634 Vanlı olduğu açıklanırken, en çok Vanlı’nın yaşadığı ikinci il ise 34 bin 151 kişinin yaşadığı İzmir oldu. Bu illerden sonra Kocaeli, Tekirdağ, Ankara, Antalya gibi iller Vanlılar’ın en çok yaşadığı iller arasında yer aldı. Öte yandan bu sıralamada dikkat çeken bir diğer ayrıntı da Van’ın önceki yıllara göre bu illere verdiği göçteki artış oldu. Önceki yıl İstanbul’daki Vanlı nüfusu 237 bin 838 olarak açıklanırken bir yıl içinde 8 bin 796 Van nüfusuna kayıtlı ismin İstanbul’a göç ettiği görüldü.
VAN’DA NÜFUSLA BİRLİKTE GENÇ NÜFUS ORANI DA AZALIYOR
Erkek nüfusu sayısının 581 bin 945, kadın nüfusu sayısının 559 bin 70 olarak açıklandığı sonuçlarla birlikte illerin ilçe nüfus yoğunluğu, genç nüfusu gibi istatistikler de paylaşıldı. Genç nüfus sıralamasında Türkiye’nin en genç nüfusa sahip olduğu sıralama değişmezken Van’ın genç nüfus ortalaması da değişti. Bir dönem 21 olan kentteki ortanca nüfus yaş 23,6’ya yükseldi. TÜİK’in yıllara göre yaptığı dağılımda 2007 yılında Van’daki genç nüfus yaş ortalamasının ise 18,4 olduğu görüldü. Van’daki orta nüfus yaşının ülke genelinde de arttığı açıklanırken ülkenin ortanca yaş ortalaması 33,1 olarak verildi.
VAN’DAKİ YABANCI SAYISI ARTIYOR
Ülkedede ikamet eden yabancı sayısı da 2021 yılında ciddi bir yükseliş gösterirken bir önceki yıl 1 milyon 333 bin 410 olan sayı 2021 yılında 1 milyon 792 bin 36’ya yükseldi. Bu yükseliş Türkiye’nin üretim yapan ve istihdam sağlayan illerinde yoğunluk gösterirken Van’da da arttı. Van'da ikamet eden yabancı nüfus bir önceki yıla göre 920 kişi artarak 4 bin 983 kişi oldu. Bu nüfusun 2 bin 670’ini erkekler, 2 bin 313’ünü ise kadınlar oluşturdu.
VAN’IN HANGİ İLÇESİNİN NÜFUSU KAÇ?
TÜİK’in verilerinde illerli birlikte ilçe ve belde nüfusları da sunuldu. Açıklanan yeni verilere göre Van’ın ilçe nüfuslarında değişiklik olmazken kentin en yoğun nüfusa sahip ilçesi İpekyolu olurken, en düşük nüfusa sahip ili ise Bahçesaray oldu. İpekyolu ilçesinin yeni nüfusu 339 bin 952 kişi ile İpekyolu olarak açıklanırken diğer ilçe nüfusları ise şu şekilde paylaşıldı: Erciş 173 bin 606, Tuşba 163 bin 320, Edremit 128 bin 555, Özalp 63 bin 270, Çaldıran 61 bin 625, Muradiye 47 bin 971, Başkale 47 bin 947, Gürpınar 33 bin 791, Gevaş 27 bin 442, Saray 20 bin 224, Çatak 19 bin 376, Bahçesaray 13 bin 936. Bu veriler sonrası Türkiye’nin en büyük 5 ilçesi şu şekilde sıralandı: İpekyolu, Erciş, Tuşba, Edremit, Özalp.
VAN’IN EN KALABALIK MAHALLELERİ DE İPEKYOLU’NDA
Son dönemlerde kentin yerleşimdeki yeni gözdesi olan İpekyolu ilçesi sınırlarındaki Halilağa Mahallesi’indeki artış dikkat çekerken Van’ın en kalabalık mahallesi ise yine İpekyolu sınırlarındaki Bostaniçi Mahallesi oldu. TÜİK, Bostaniçi Mahallesi’nin nüfusunu 31 bin 553 olarak açıkladı. Bostaniçi’ni 23 bin 507’lik nüfusu ile Alipaşa takip ederken, Halilağa Mahallesi’nin nüfusunu 22 bin 661 olarak açıklandı.
VAN’DAN GÖÇMEYE DEVAM EDİYOR!
Öte yandan yeni nüfus oranlarının sunulduğu veriler Van’daki göçün de artışta olduğunu bir kez daha teyit etmiş oldu. Son 20 yıl içerisinde göçün sadece depremden sonraki 2012 yılında durduğu Van’da bu artış yıllar içinde devam etti. Yıllık ortalama 40-50 bin civarında Vanlı kentten göç ederken aldığı göç ise 20-30 bin seviyesinde seyretti. Ortalama göç hızı 9-11 arasında seyreden Van son 10 yılda sürekli olarak en çok göç veren 5 il arasında yer aldı. Van, Türkiye’de net göç hızı açısından İstanbul’dan sonra en çok göç veren il olurken bu sayı son yıllarda iş arayışı nedeniyle diğer illerde de yoğunlaştı. Vanlılar istihdam arayışı ile daha çok Türkiye’nin sanayi kenti olan illere göç etmeyi sürdürdü.
