ŞEHRİVAN ÖZEL: HAMİT KARAKUŞ/ÖMER FARUK TOKTAŞ- Türkiye’de son yıllarda hem dış ilişkiler hem de içerde yaşanan problemlere bağlı olarak döviz kurunda yaşanan dalgalanma ekonominin daralmasına neden oldu. Bu süreç içerisinde döviz kuruna bağlı olarak ürünlerdeki maliyet artışı, hem tüketiciyi hem de üreticiyi olumsuz etkiledi. Ekonomide yaşanan daralma esnafın da zor bir süreçte geçmesine neden oldu. Fakat buna rağmen Van ekonomisi Türkiye’nin bir çok iline göre daha hareketli bir süreç geçirdi. Turizm destinasyonları bakımından zengin kentlerin başında gelen Van, yapılan tanıtımlarla yerli ve yabancı turistlerin ilgisiyle birlikte kentte yaşayan esnafa can simidi oldu. Doğu ve Güneydoğu illeri ile birlikte son dönemlerin gözde kenti olan Van yerli turistle birlikte bu yıl yeniden İranlı bereketi yaşadı. Geçtiğimiz yıl İran hükümetinin kararından dolayı yılı durgun geçiren Van’da bu yıl İranlılar yine rekor sayıda giriş yaptı. Kapıköy’de 4-5 binden aşağı girişin olmadığı süreçte, Van yaz boyunca hem kazandığı hem de Türkiye geneli yaşanan krizden en az etkilenen kentlerden birisi oldu. Sezonun sonuna girilirken bereketli bir sezon yaşayan Van’ın hareketliliğinden yana olumlu görüş bildiren vatandaşlar, esnaflar ve STK temsilcilerinin memnuniyetine ek olarak İran’dan gelen turistlerin daha da artacağı haberi ise Van için ikinci büyük mutluluk oldu. Yerli ve yabancı turistlerin yoğun ilgisinden dolayı iyi bir sezon geçirdiklerini belirten kent esnafı, zor bir süreçten geçilmesine rağmen İranlı turistler nedeniyle ayakta kalma mücadelesini daha güçlü bir şekilde vermeye devam ediyor. İran’ın yurt dışı harcı zammı ve diğer şartlarına rağmen İranlılar her yıl Van’a daha çok gelirken, bu gelişlerden Van ekonomisine can suyu oluyor. Yaz boyunca Van’a akın eden turistler yüzleri gültürürken Van’daki esnaf ve esnaf temsilcileri sezonun değerlendirmesini Şehrivan aracılığı ile yaptı. Kent esnafı, bu yıl içerisinde yabancı turist patlaması yaşadıklarını ve iyi bir sezon geçirdiklerinden dolayı da mutlu olduklarını belirtti. Yerli ve yabancı turist sayısının bu yıl geçtiğimiz yıla nazaran artması ve sezonun bitmesiyle birlikte kent esnafının nasıl bir sezon geçirdiği hakkında Van Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (VANESOB) Yönetim Kurulu Başkanı İsa Berge de önemli değerlendirmelerde bulundu. ATASEVER: İYİ BİR SEZON GEÇİRDİK Mağazacılık sektörüne yabancı turistlerin olumlu etkileri olduğunu dile getiren Ömer Atasever adlı esnaf, “Bugün mağazaya sürekli ürün çekmemizin en önemli etkeni İranlı turistlerin ilgisinden kaynaklanıyor olmasıdır. Özellikle İranlı turistlerin yoğun olduğu Temmuz ve Ağustos ayları ve Eylül aylarının sonuna doğru iyi bir sezon geçirdik diyebiliriz. Bayram arifesinde beklediğimiz ilgi ve alaka yerli halkan alamayınca sonraki dönemde İranlı turistlerin ilgisiyle beklentilerimizi karşıladı. Yoğun ilgiyle beklentilerimizin yüzde 130-140 üstüne çıktı. Bundan dolayı kendi açımızdan ele alırsak mağazamız da yaptığımız indirimlerle birlikte yabancı turistlerden beklediğimiz ilgi ve alakayı fazlasıyla aldık. İranlı turistlerin gitmesiyle birlikte işlerimizde yüzde 60 civarında bir düşüş yaşandı. Her şeye rağmen bu yıl iyi bir sezon geçirdik. Kentte gelen İranlı turistlerin sürekli şikâyetçi olduğu bir konu var, özellikle kapı giriş ücretlerindeki yüksek olmasından dertliler, bu konuda giriş ücretlerinin makul seviyeye düşürülmesi hem onlar açısından hem bizler açısından daha da iyi olacağını kanaatindeyim. Bu anlamda kapı giriş ücretlerinden yapılacak iyileşme daha iyi sezonlar geçirmemize olanak sağlayacaktır” diye belirtti. ÇALIK: İRANLI TURİSTLER BEKLENTİLERİMİZİ KARŞILADI Geçtiğimiz yıla nazaran iyi bir sezon geçirdiklerini dile getiren Haktan Çalık adlı esnaf, yabancı turistlerin ilgisinden dolayı mutlu olduklarını söyledi. Çalık, “Yaz sezonu içerisinde özellikle İranlı turistleri yoğun bir şekilde kentte olması mağazacılık, otel ve yeme-içe sektörünü olumlu yönde etkiledi. İranlı turistlerin ilgisi cirolarımızı birebir yükseltti. Bu akımın süreklilik devam etmesi adına kentte farklı organizasyonlar düzenlenmesi gerektiğini düşünüyorum. Buraya gelen İranlı turist beklentileri gün geçtikçe daha da fazlalaşıyor bu beklentileri yapılacak farklı organizasyonlarla karşılamamız lazım. Bu sezon konuşmak için konuşmak gerekirse beklentilerimizin üstünden bir sezon geçirdik, beklentilerimizi karşıladı diyebiliriz. Temennimiz gelecek yıl daha fazla turist ağırlamak” diye ifade etti. AYDIN: “YABANCININ 1 GÜNÜ YERLİNİN 1 AYINA BEDEL” İranlı konukların yerli müşterilerin 1 ayda kazandırdığını 1 günde kazandırdıklarını belirten cadde esnaflarından Bahtiyar Aydın “İranlıların artık bu kente, ekonomisine ne kadar katkı sunduğunu tartışmak bence çok gereksiz olur. Herkesin de bildiği gibi açıkça gözler önünde olan bir durumdur bu insanların bize hangi ölçüde ne denli katkı sağladıkları. Bizim Van’da tamamen bu İranlı konuklar üzerine şekillenmiş olan bir ekonomimiz var. Esnaflar sabahları iş yerlerini açtıklarında artık biz yerli müşterilerden ziyade gelen bu İranlı konukların bize katkı sunacaklarını biliyoruz. Van’a gelip de alışveriş yapmadan buradaki ekonomiye katkı sağlamadan dönen bir tane bile İranlı turist yok. Yerli insanlarımız da tamam illaki bir katkı sağlıyordur. İranlı turistlerin geliyor olması, bize katkı sağlıyor olması ve bizim onlara verdiğimiz önem yerli müşterilerimize de aynı özeni ve aynı ilgiyi göstermediğimiz anlamına gelmiyor. Ama burada fayda sağlama konusuna baktığınızda gerçekten dışarıdan gelen misafirler yerli müşterilerin 1 ayda kazandıracaklarını 1 gün içerisinde kazandırdığı oluyor. Bu sezon gerçekten bizim yüzümüzü güldüren ve elimizin boş çıkmamasını sağlayan bir İranlı akını vardır. Umarım bu daimi ve kalıcı olur” şeklinde konuştu. BEZGİN: “BU SEZONUN CAN KAYNAĞI OLDULAR” İranlı konukların olmadığı takdirde cadde üzerinde bir tane bile açık esnaf olmayacağını belirten Modacı Giyim Yetkilisi Miraç Bezgin “İranlıların bize ve Vanlı esnaflara sağladığı katkılar olmazsa cadde üzerinde bir tane bile açık iş yeri bulamazsınız. Yerli müşterilerimiz sezonluk alışverişler yapıyorlar. Bu alışverişleri de yerli esnaflardan ziyade kentte bulunan diğer mağazalardan yapıyorlar. İranlı konuklar da tüm alışverişlerini yerli esnaflardan yapıyor diyemeyiz ama yerli esnafa olan katkılarını açıkça görebiliriz. Bu sezonun başından itibaren kentimizi ziyaret eden İranlı konuklar gıdadan giyime şehrin ekonomisine her anlamda katkı sunarak adeta bize can kaynağı oldular. Bu ilgilerini Van’a olan bu hayranlıklarını umarım kalıcı hale getiririz ve elde etmiş olduğumuz bu İranlı pazarını kaybetmeyiz. Çünkü bu pazarı elimizin tersiyle itecek bir başka alternatife sahip değiliz. Buna bizim ihtiyacımız var ve bizde buna yönelik davranışlar sergiliyoruz” diye ekledi. “GÖRÜNMEYEN GİZLİ BİR EL BU ŞEHRE DOKUNUYOR” ilişkin açıklamalarda bulunan Van Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (VANESOB) Yönetim Kurulu Başkanı İsa Berge, ekonomik dalgalanmadan kaynaklı esnaf ve sanatkarın zor zamanlar geçirdiğini ifade ederken, kentte hareketlilik olduğunun altını çizerek şu ifadeleri kullandı: “Ancak her şeye rağmen Van’da müthiş bir hareketlilik var. Sanki Van’da görünmeyen gizli bir el, bu şehre dokunuyor. İranlılar, Iraklılar, yerli ve yabancı turistler ve çevre şehirlerin Van’ı uğrak yer olarak değerlendirmesi nedeniyle, şehrimizde başka bir hava var. Barınma, yiyecek içecek, giyim ve ulaşım sektörü başta olmak üzere bağlantılı olarak tüm esnafımız turistlerimize hizmet veriyor.” ifadelerini kullandı. “İRANLI VE IRAKLI TURİST SAYISI ARTIYOR” Van’a gelen turist verilerini aktaran Berge, “Van’da 2018’de, 350 bini İranlı, olmak üzere yaklaşık 1 milyon turisti ağırladı. 2019’un ilk 8 ayında ise 200 bini yabancı, 250 bini yerli olmak üzere yaklaşık 450 bin turisti ağırladık. Otellerimizin doluluk oranının yüzde 100’e yakın olması, lokantalarımıza ve restoranlarımıza olan yoğun ilginin TÜİK verileri ile ortaya konması sevindiricidir. İranlılara Iraklı turistler de eklendi ve bu esnafımız için son derece memnuniyet vericidir.” şeklinde konuştu. HEDEF KİTLEMİZ AVRUPALI TURİSTLER OLMALI “Dünyada Van ahirette iman” sözüne istinaden Van’ın, Türkiye’ye hatta dünyaya tanıtılabileceğini söyleyen VANESOB Başkanı Berge, “Asıl hedef Avrupalı turistleri de Van’a çekebilmektir, bunun için turizm destinasyonlarımızı arttırmalıyız. Yaz turizmi, kış turizmi, sağlık turizmi, inanç turizmi, doğa ve dağcılık turizmi ve kongre turizmi hayata geçmelidir. Bunun için ilgili kurumlar üzerine düşeni yapmalıdır. Urartu Müzesi’nin açılması önemli bir adımdır. 2020 Urartu yılı ilen edilmelidir. Çarpanak Adası ve kilisesi restore edilmelidir. Abalı ve Çaldıran kayak tesisleri Türkiye’ye tanıtılmalıdır. Van kalesi yanında balon turizmine başlanmalıdır” diye belirtti. “VAN PASTADAN DAHA FAZLA PAY ALMALI” Berge, son olarak şu ifadeleri kullandı: “Türkiye’nin İran, Irak, Ermenistan ve Azerbaycan’a olan kapısıyız. Çevre illerin de cazibe merkezi konumunda ve yaklaşık 125 milyonluk bir hinterlanda hitap ediyoruz. İran’a yaklaşık 300 km sınırı olan şehir olarak pastadan daha fazla pay almalıyız. Kapıköy Sınır Kapımız 7/24 anlayışı ile hizmet vermelidir” dedi.