ŞEHRİVAN GAZETESİ/HAMİT KARAKUŞ- Son dönemlerde Van’ın tek turizmi kapısı olan ‘İran’ meselesi bir kez daha Van’da masaya yatırıldı. İran’daki zamlı harçlara ve baskılara rağmen Van’ın ekonomisinin en büyük hareketliliğini sağlayan İranlılar’ın yaşadıkları sıkıntıların ve Vanlı turizmcilerin de görüş ve önerilerinin konuşulduğu toplantıda kentin turizmine zarar veren davranış ve tutumlar bir kez daha öne çıktı. İranlılar özellikle ‘fiyatlar’ konusunda dert yanarken İran’a gelme konusunda da önerilerde bulundu. İranlılar “Hep biz geliyoruz, Vanlılar İran’a gelmiyor” diyerek de Vanlılara da İran’a gitme ve İran’ı daha yakından tanıma çağrısı yaptı. DAKA öncülüğünde yapılan toplantıda iki ülkenin işbirliğinin, turizminin ve diğer sorunlarının yanında turizmcilerin de karşılıklı sorunlar üzerinde konuşması da sağlandı. ‘Türkiye-İran Sınır Bölgeleri Turizm Temsilcileri İşbirliği Toplantısı’nda konuşan DAKA Genel Sekreteri İbrahim Güray ise “Biz DAKA olarak hükümetin bir kuruluşuyuz ve amacımız özel sektörü sürekli dinlemek, onlarla bir platformda buluşmak, varsa sorunları çözerek onların önünü açmak. Bu toplantının amacı da o sorunları çözmek. Van olarak İran'a 300 kilometre sınırımız var. Bölge olarak iki sınır kapımız bulunuyor. Bu nedenle İran'la her türlü ilişkiye önem veriyoruz. Özellikle ticaret noktasında DAKA olarak İran'a has bir birim oluşturduk.” Diyerek toplantı ile sorunları çözüme kavuşturma çabasında olduklarını söyledi. Van’daki turizm acente temsilcileriyle bir araya gelen İranlı turizm acente temsilcileri iki ülke arasında yaşanan turizm ile ilgili problemleri masaya yatırdı. İranlı turizm acente temsilcileri Van’daki esnaftan dert yakınırken, sınır kapısına son dönemde yapılan zam konusunda indirim yapılması gerektiğini belirttiler. Van’da otel fiyatlarının yüksek olduğunu ve bu konuda otellerin indirim yapması yönünde talepte bulunan İranlı turizm yetkilileri, rezervasyon sıkıntısının giderilmesi gerektiğini ifade ettiler. Van’da yapılan her organizasyona katılım sağladıklarını ama Van’dan İran’da yapılan organizasyonlara katılım görmediklerini belirten turizm yetkilileri bu konuda Van’daki turizm temsilcilerini İran’a davet ettiler. Türkiye-İran arasından ilişkilerin iyi olması gerektiği vurgusu yapıldığı toplantıda, özellikler Türkiye-İran arasından son dönemde artan turist ile birlikte reklam konusunda da eksikliklerin olduğunu ve bununda giderilmesi gerektiğini vurgusu yapıldı. İranlı turistlerin Van’da yaşadığı sorunlar DAKA İran masası tarafından düzenlenen İşbirliği Toplantısında masaya yatırıldı. İşte Van’da yaşanan sıkıntılar ve sorunlar... “İRAN BİZİM EN ÖNEMLİ PAYDAŞLARIMIZDAN BİR TANESİDİR” Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) tarafından kurulan İran Masası tarafından düzenlenen toplantıya Türkiye ve İran'dan çok sayıda turizm yetkilisi ve temsilcisi katıldı.Toplantıda ilk olarak konuşan DAKA Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray, Van'ın doğa güzellikleri, denizi, turizm potansiyeli, tarihi mekânları ve inanç özgürlüğü bakımından zengin bir coğrafyaya sahip olduğunu ifade etti. Güray, "Bizim turizm paydaşlarıyla, kamu kurumu ve yöneticileri olarak güzel bir işbirliğimiz var. Turizm alt yapısı ve turizm kapasitesi her gün güçleniyor. Van tüm bölgenin turizm bölgesi olmakta emin adımlarla ilerliyor. Her programda bunu sık sık vurguluyoruz. İran, Van için çok önemi bir konumda. Komşuluk, akrabalık, tarih, kültür anlamında İran bizim en önemli paydaşlarımızdan bir tanesidir. Sadece İran değil bizim için Irak, Ermenistan ve birçok komşu ülkeden yine Van'a turistler akın etmeye başladı." “İRAN'LA HER TÜRLÜ İLİŞKİYE ÖNEM VERİYORUZ” Amaçlarının ortak programda Türkiye ve İran turizm yetkilileri bir araya getirmek olduğunu söyleyen Güray şunları söyledi: "Konuşmanın başında söylediğim gibi biz DAKA olarak hükümetin bir kuruluşuyuz ve amacımız özel sektörü sürekli dinlemek onlarla bir platformda buluşmak, varsa sorunları çözerek onların önünü açmak. Bu toplantının amacı da o sorunları çözmek. Van olarak İran'a 300 kilometre sınırımız var. Bölge olarak da bizim iki sınır kapımız var, Bu nedenle İran'la her türlü ilişkiye önem veriyoruz. Özellikle ticaret noktasında. DAKA'ya olarak İran'a has bir birim oluşturduk." “BURAYA GELEN İRANLILARIN İLK AMACI ALIŞVERİŞTİR” Toplantıya Urumiye'den katılan turizm şirketi temsilcisi Ekber Fetrecyı, Van'da kurulan İran masasından dolayı memnun olduklarını belirtti. Fetrecyı, "Van'ı çok iyi tanıyorum. 70 defa tek ya da turlarlar ziyarette bulundum. Van’da ciddi fırsat ve avantajlar gördüm. Bu anlamda emeği geçen görevli ve yetkililere teşekkür ediyorum. Van’dan ciddi iyilikler gördük. Van’dan bizim bildiğimiz kadarıyla otel kapasitesi olarak 7 bin yatak var. İran’da tatil olduğu zaman İranlı vatandaşlar Van’a geliyor. Bu yoğun zamanda Van'a yaklaşık 12 bin İran'dan vatandaşımızı Van’a getirdik. Buraya gelen İranlıların ilk amacı alışveriştir.” “BİZİM ALIM GÜCÜMÜZ ÇOK DÜŞTÜ” İran parasının Türk Lirası karşısında değer kaybettiği için alım güçlerinin çok düştüğünü ifade eden Fetrecyı; “Bizim isteğimiz Van’daki esnaf ve özel sektörün bize özel indirimler yapmasıdır. Aynı şekilde Van’a yoğun İranlı turist sayısı geliyor. Bu dönemlerde oteller fiyatları 2 katına çıkarıyor. Bunun olmasını istemiyoruz. Batı Azerbaycan’dan gelen iş arkadaşlarım adına bu sorunları dile getiriyorum.” “GÜNLÜK FİYATLAR VERİLİRSE ÇOK DAHA İYİ OLUR” Fetrecyı, “Zamanımız az bu yüzden bu isteği tekrarlamak isterim. İranlıların Van’a yoğun şekilde geldiği dönemlerde fiyatlara zam yapılmasın. Ayrıca gümrük girişlerindeki fiyatların düşürülmesini istiyoruz. Buraya İranlılar geldiği zaman ara ara sorunlar yaşanıyor. Birkaç defa 2-3 gece için rezervasyon yapan İranlılar, yaşadıkları sorunlardan dolayı bu rezervasyonları iptal etmek istemiş ancak bu konuda sorunlar yaşanmış. Oteller burada 3 gün kalırsan indirim yaparız demişler. Bunun böyle değil de günlük olarak fiyatlar verilirse çok daha iyi olur. Van’dan bugüne kadar iyilik ve misafirperverlik gördük. Bundan sonra da bunun böyle devam etmesini istiyoruz.” “VAN’I SEVİYORLAR” Turizm sektörünün gelişmesi ve Van’da bir şeyleri değiştirmek istediklerinin altını çizen Kirmanşah’tan toplantıya katılan Hüseyni Celilyan, “İran’ın Güney Batısında yer alan insanlar Van’ı seviyorlar. Bu anlamda burada bir reklam kampanyası yapılabilir. Turistleri İran’dan Van’a göndermek için bu iş bize düşüyor. Bu da maliyetli bir iştir.” “DİĞER İLLERDE OTELLER TEK FİYAT ÜZERİNDEN VERİLİYOR” İranlı turistlerin Antalya ve Kuşadası’na neden gittiklerinin nedenlerini sıralayan Celilyan, “Bizim Kirmanşah’tan yaklaşık 100 bin insanı Antalya, Kuşadası ve buna benzer diğer yerlere gönderdik. İranlı turistler buraları çok iyi tanıyorlar. Bu bölgedeki şehirler ve turizm destinasyonuna sahip iller bizlerden çok iyi turistler alıyor. Antalya, Kuşadası, İstanbul ve buna benzer illere giden İranlıların gidiş sebeplerinden bir tanesi otellerin tek fiyat üzerinden verilmesi ve her şeyin dâhil olmasıdır. Dolayısıyla turist geldiği zaman burada yemekle uğraşmıyor. Zamanını sadece gezmek ve alışveriş için sarf ediyor. Bunun Van’da da olması gerekiyor. Çünkü Van’a gelen turistler gezmek ve alışverişten çok nereden yemek yiyebilirim, nasıl yapabilir diyerek yemek yemekle uğraşıyor.” “SERVİS VE MİNİBÜSLERİN DURUMU DA ÇOK İYİ DEĞİL” Doğu illerine nazaran Batı illerinin ücretsiz tur düzenlendiğini dile getiren Celilyan, “Batı illerinde çok sayıda turistlere yönelik ücretsiz turlar yapılıyor, havalimanından ya da diğer alanlardan ücretsiz transferler yapılıyor. Aynı şekilde bu tur etkinliklerin Van’da da yapılması gerektiğine inanıyorum. Antalya’ya gönderdiğimiz turlarda bunu duydum. Doğru mu, değil mi tam bilmiyorum ancak Antalya gibi illere 100-150 kişilik turist grupları gönderildiği zaman özel indirimler yapılıyor. Bu uygulamada Van’da olursa, Van için büyük bir katkı sunacaktır diye düşünüyorum. Yapılan bu çalışma acenteler için avantaj olurken, şehir içinde ekonomik anlamda daha fazla turistin gelmesi anlamına geliyor. Kapıköy’den Van’a gelen servis ve minibüslerin durumu da çok iyi değil.” “KİRMANŞAH’TAN VAN’A BİR UÇAK SEFERİ YAPILABİLİR Mİ?” Celilyan; “Van’a gelen misafirlerimiz burada da ciddi sorunlar yaşayabiliyor. Kapıdan ilk girişlerde gümrük memurlarından kaba davranışlar gördük. Bunlarda ülke adına kötü görüntüye neden olmaktadır. Kirmanşah önemli ve yüksek bir nüfusu var. Daha öncelerde Kirmanşah’tan İstanbul’a direk uçaklar vardı. Biz şunu düşünüyoruz. Kirmanşah’tan Van’a bir uçak seferi yapılabilir mi? Kirmanşah’tan Van’a oradan da aktarmayla İstanbul’a uçak seferi olması Van’a da ciddi katkı sunacaktır diye düşünüyorum. Biz Kirmanşah’tan buraya 14 saatlik bir yoldan geldik. Bu da çok uzun bir yol. Bu yüzden uçak seferleri başlaması bizim için kısa sürede gelmemizi sağlayacakken aynı zamanda Van’a da katkısı olur. Çünkü Kirmanşah nüfusu da çok yoğun bir şehirdir. 2 ülke olarak ülkelerimizdeki avantajlardan faydalanmak isteriz.” DADFARİN’DEN ORTAK FUAR YAPABİLİRİZ ÇAĞRISI Misafirlik değerlerine önem vermemiz gerektiği vurgusu yapan Tur liderleri sendikası başkan yardımcısı Azadeh Dadfarin,“Bu söz bizim stratejimiz ve vizyonumuz olabilir. Birkaç gündür arkadaşalar ile görüşmeler yapıyoruz. Şu fikirdeyiz. Kirmanşah’ta bir turizm fuarı yapabiliriz. Van’dan ve Türkiye’nin diğer bölgelerinden insanlar gelebilir. Aynı şekilde İran’daki tüm bölgelerden de insanlar gelmesi durumunda İran’da Türkiye-İran işbirliğinde bir ortak fuar gerçekleştirebiliriz. Bu kapsamda özellikle Türkiye’den insanların Kirmanşah’a gelmesini istiyoruz.” “VAN İRAN’IN TURİST KENTİ HALİNE GELDİ” Ortak toplum vurgusu yapan Van Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) yönetim kurulu üyesi ve acente yetkilisi Murat Beyaz, “Biz başkentimiz Ankara’ya uzağız ancak saydığımı İran illerine daha yakınız. Aynı şekilde onlarda Tahran’a uzaklar ancak bize daha yakınlar. Bu yakınlığımızı ve dostluğumuzu ilerletmemiz gerekiyor. Biz hep İran’dan gelen turist üzerine yoğunlaşıyoruz. Van İran’ın turist kenti haline geldi.” Dedi. “SADECE TANITIM YETERLİ OLMUYOR” Türkiye'den İran'a turist gitmediğini bunun nedenini ise, İran'ı iyi tanımadıklarından kaynaklandığı açıkladı. Beyaz, “Türkiye’de 80 milyon insan yaşıyor. Bu sayının 10 milyonu yaklaşık olarak her yıl seyahat ediyor. Zannımca bunun yüzde 1’i İran’a gitmiyor. Neden gitmiyor? Çünkü Türkiye’deki insanlar İran’ı tanımıyor. İran’ın bu konuda Türkiye’de kendini çok iyi bir şekilde tanıtması gerekiyor. Bunun içinde Türk turistin İran’a gelmesi için sadece tanıtım yeterli olmuyor.” BEYAZ’DAN GÜRCİSTAN ÖRNEĞİ Türkiye-İran sınır kapısında giriş ve çıkışlarda kimlikle yapılması gerektiğini söyleyen Beyaz, “ABD İran’a ambargo uyguluyor. Türkiye’den İran’a giden insanlar, Avrupa’ya ve Amerika’ya da gidiyor. Ancak buraya gittikleri zaman vizelerinde ABD olduğu zaman özellikle Amerika ve İsrail’de ciddi sorunlar yaşayabilir. Bunun önüne geçebilmek için sizlerin İran’da bizlerin de Türkiye’de çok ciddi olarak gündeme getirmemiz gereken konu kimliklerle giriş çıkışların yapılması. Gürcistan ile Türkiye arasında bu şekilde yapılıyor. Bunun karar vericileri elbette ki siyasilerdir. Ancak bizim de bunu gündemde tutmamız ve dillendirmemiz gerekiyor ki bir çalışma yapılabilsin.” BEYAZ’DAN İRAN ACENTELERİNE SİTEM! Sitemde bulunan Beyaz, şöyle devam etti: “Bu onların da bizim de işlerimizi çok ciddi sekteye uğratıyor. İran’da acenteler Türkiye’de acente kullanmadan başına bir tur lideri koyup grupları Türkiye’ye getiriyor. Liderler Türkiye’yi ve otelleri öğreniyor. Ardından Türkiye ve İran’daki acenteleri devre dışı bırakıp bu işi kendileri yapmaya başlıyor. Bunun da önüne geçmek için İran’daki bir acentenin mutlaka Türkiye’deki bir acenteyi kullanması gerekiyor ki, burada yapılacak olan tüm organizasyonlar düzenli bir şekilde yapılsın ve müşteri kaybolması. Türkiye’de İranlıların meslektaşları olan acentelerde ayakta kalabilsin.” “BİZ DE KAZANAMIYORUZ” Acentelerle ilgili sorunları dile getiren Yosef Edıghimiyan, “İran’ın parası değer kaybettiği için Türkiye’deki acentelerle görüşme yapıldığı zaman tur sahibine ya da acenteye para kalmıyor. Sonuçta İran’da çok pahalı turlar satamıyoruz. Bizim paramız Türk lirasına göre değer kaybettiği zaman bizde kazanamıyoruz. Bu yüzden bu sorunlar yaşanıyor. Türk tarafından acenteler devreye girdiği zaman turların ücreti daha çok artıyor.” “TURLARI DEVRE DIŞI BIRAKIYORLAR” Tur konusunda yaşanan sorunların Türkiye ve İran tarafında yer alan ayakçılardan kaynaklı olduğunu belirten Hosseini, “Bu yaz Van’a 3 tur getirdim. Bu programın bir ayakçısı da İranlı ve Türk ayakçılardır. Bu ayakçılar zaman zaman turları devre dışı bırakıyor. Bu da sorunun en büyük kaynağı olabilir.” İfadelerine yer verdi. Tur konusunda yaşanan sorunların ayakçılardan kaynaklandığını belirten Hosseini'ye Murat Beyaz, cevap verdi. “Van’daki İranlı ayakçılar sizler tarafından daha önce buraya gönderilen tur rehberleridir. Bunlar Türkiye’de yaşayan ve burada geçimini sağlayan insanlar değil. Bu insanlar sizlerden tur lideri olarak gelmiş ve işlerinizi çalmış olan insanlardır. Bu insanlara dikkat edilmesi gerekiyor. Her iki ülke acente yetkililerinin bu konuda duyarlı olması ve bu insanlara iş bırakmaması gerekiyor.” “2 ÜLKE DE BU KONUDA KAYBEDİYOR” Nevroz tatilinde sorun yaşadıklarını dile getiren Foad Hosseini, “Ben Nevroz tatilinde Van’a turist gönderdim. Buradaki otel göndermiş olduğum misafir ile iletişime geçmiş ve kartını kendisine vermiş. Misafirlerime de ben İran’daki acentelerden daha indirimli fiyatlar veririm size demiş. O İranlı turist o günden sonra artık benimle iş yapmıyor. Bu sadece benim için değil her iki tarafı kötü etkiliyor. 2 ülke de bu konuda kaybediyor.” FETRECYI; EN BÜYÜK SORUN KAÇAK ACENTELER İran’da turizm odası üyesi Ekber Fetrecyı, “Bende İran’dan çok sayıda arkadaşımızı temsilen bu konuşmayı yapıyorum. Van’dan bize illa liderin Van’dan olması gerektiğini bize söylüyorlar. Bu da bizim için çok zor. Bizden de liderlerin gelmesi gerekiyor. Turistler birlikte liderlerimizin gelmesi gerekiyor. Burada yapılan ticarette kaçak işler yapılıyor diye düşünüyorum. Bizim bunun önüne geçmemiz gerekiyor. Ben bu konuda yaşanan ayakçıların istisna olduğunu düşünüyorum. Bence kaçak acentelerin yaşattığı sorunlar en büyük sorundur.” GÜRAY; “BİZ ARACI OLABİLİRİZ” Bunun üzerine tekrar açıklamalarda bulunana DAKA Genel Sekreteri Güray ise konuyla ilgili olarak şunları söyledi. Güray, “Burada her iki tarafın sorunları var. Tabiri caizse burada her 2 tarafta çürük elmalar var. Burada ne Türk tarafı İran tarafını suçlamak istiyor ne de İran tarafı Türk tarafını suçluyor. Burada sorunları masaya yatırıp ve çözüm bulmak istiyoruz. Uygun görülürse DAKA İran Masası olarak biz aracı olabiliriz. Bu anlamda iletişim bilgilerimizi sizinle paylaşırız. Hanım efendinin dile getirdiği otelin kartını vermesi sorunu gibi durumlar bizlere iletilsin. Bizim turizmcilerde bu sorunları dile getirsin ve biz bu sorunları her iki tarafın turizm yetkililerine dile getirelim ve sorunları çözelim. Bu şekilde her iki tarafta kazançlı çıksın.” “İKİ TARAFTA KAYBEDİYOR NE YAZIK Kİ” Beyaz konu ile ilgili olarak söz alarak sözlerine şöyle devam etti. Bayaz, “İranlı ayakçılara ya da İran’daki tur liderlerine kesinlikle karşı değilim. Bizlerde insanlarımızı gönderdiğimizde ya biz başına gideriz ya da başında tur liderleri olur. Ancak o tur lideri bizim müşterilerimizi çalmaya başladığında sorun tam olarak orada başlıyor. Siz İran’da tabi ki turistleri gönderiyorsunuz. Ancak Van’da birkaç gün kalın o zaman sizden 10-15 tur fazla tur çıkaran insanlar görürsünüz. Akdamar ya da diğer alanlara yapılan turlara gidip bakın değil İran, Türkiye acenteleri göremezsiniz. Bunu sizi suçlamak için söylemiyorum kesinlikle. Çünkü burada her iki tarafta kaybediyor ne yazık ki. Türk lirasının İran parasından yüksek olduğu konuşuldu. Ancak bu sadece son günlerde olan bir şey. Biz hepimiz profesyoneliz. Burada insanların 10 lira kazanması gerekiyor. Bu da çok normaldir. Biz bunu oturtursak ve profesyonel bir şekilde yaparsak bizde sizde çok iyi bir şekilde para kazanırız. Yoksa biz bir birimize yarışmaya devam edersek biz kaybederiz sadece misafirle kazanır.” “VAN’A GELEN TURİST İÇİN BÜYÜK BİR SORUN” 12 yıldan bu yana sektörde çalıştığını ve 5 yıldır da Van’a turlar düzenlediğini belirten Torabi Meysam, “Bizim İran acentelerinin Türk acentelerini devre dışı bırakmasındaki önemli sebeplerden bir tanesi, Van’a geldiğimizde İran tarafında bize verilen tur rehberi bize telefon numarasını veriyor. Ardından programlar olduğunda beni arayın diyorlar. Bizde buradaki rehberi ya da lideri doldurmak için kendi başımızın çaresine bakıyoruz. Bazen Türk şirketleri ile anlaşıyoruz. Ancak bu şirketler zaman zaman üzerine düşen görevleri yapmıyorlar. Bizde bundan dolayı mağdur oluyor. Örneği biz bir tur için anlaşıyoruz. Bu anlaşma doğrultusunda gerekli ödemeyi yapıyoruz ancak, ardından burada İranlı misafirlerden yine para talep ediliyor. Biz turda her şey dâhil dememize rağmen yok bu dâhil değil diyebiliyorlar. Misafirimiz Türkiye’de özellikle Van’da mecburiyetten bu ödemeleri yaptıktan sonra İran’a döndüğünde bizimle muhatap oluyor. Her şey dâhil olmasına rağmen bizden para aldılar diyor. Bu bizim için ve Van’a gelen turist için büyük bir sorun. İkincisi bizim gönderdiğimiz turistlerle iletişime geçilmesin gerek yok. Buradaki acenteler sadece gelen turistlerle anlaşıldığı şekilde ilgilenirse bu bizim için de buradaki acenteler içinde büyük kazanç olacaktır.” TUNÇDEMİR: ORTAK BİR ŞEKİLDE İŞ YÜRÜTEBİLİRLER Öte yandan toplantıda konuşan isimlerden birisi de TÜRSAB eski başkanı ve Van Gölü Havzası Turizm Derneği (VAHATUDER) Başkanı Abdullah Tunçdemir oldu. Van’ın turizmini en iyi bilen isimlerden birisi olan Tunçdemir ise konuşmasında genel olarak şu ifadelere yer verdi: “Van’da turizm şuan amatör bir şekilde yapılıyor. Yani profesyonel olarak yapılmıyor. Kaçak acentelerden dolayı ve tur liderleri tarafından şuan kaçak turlar yapılıyor. Kaçak otel satılıyor. Bu işler resmi yollardan yapılmıyor. En büyük sıkıntımız bizim tarafımızda olan servis şoförleri ile İran tarafında olan tur liderlerinden kaynaklanıyor. Bu işleri hepsini kaçak yoldan yapıyorlar. Bizim gayemiz burada profesyonel olarak yürütmek. Hem Türkiye hem de İran tarafından olan acenteler bu işleri yapmıyor. Ayakçılar ve simsarlar bu işi yapıyor. Buradaki otellerimizde de sıkıntılarımız var. Onlara daha ucuz bir fiyatta vererek onlarla iş yapıyorlar. Bize fiyatları vermeyip onlara vermesiyle sıkıntının yaşanmasına neden oluyorlar. Sadece bizde değil, İran tarafında olan acentelerde profesyonel olarak çalışmıyorlar. Doğrusu Türk acentesi ile İran acentesi ortak çalışma yürütmesi lazım. Ortak otelde alabilirler, ortak tur da alabilir. Ortak bir şekilde iş yürütebilirler. İran kesimi burada bizleri dışlıyorlar. Burada otel alıyorlar. Ayakçıları bulup bu işleri onların üzerinden yürütüyorlar. Yani İran acenteleri de yanlış yapıyor. Profesyonel olarak doğrusu Antalya ve İstanbul’da kim gelirse gelsin, bir Türk acentesinin vasıtasıyla gider. Rezervasyon, bilet ve oteli ortak alarak ortak bir şekilde yapar. Van’da bu yapılmıyor. Hep kaçak yollardan yapılıyor.” “TUNÇDEMİR; MÜŞTERİYE BİZ KEFİLİZ” Tunçdemir; “Bunlar bizlere zarar veriyor. Bizdeki şoförler, simsarlar ve İran tarafından gelen tur liderleri tarafından resmiyet yok, kokart yok ve kayıt dışı olarak tur düzenleniyor. Biz bunların önlenmesini istiyoruz. Bu iş profesyonel olarak yapılmasını istiyoruz. Çünkü acenteler üzerinden yapılacak iş sağlam yapılır. Bize gelecek müşteriye gidip gelene kadar biz kefiliz. Ayakçı ve kaçak yollarda yapılan her yanlış Van’a kötü bir izlenim bırakıyor. Van’ın kaçak turizm ile anılması zarar olarak yine bize, hepimize dönecektir. Bu da hem bölgeye hem de ülkeye zarar verir.” Diyerek sözlerini tamamladı.