İran ile İsrail arasında bölgede tansiyonu yükselten savaş ikinci haftasına karşılıklı misilleme saldırıları artarak devam ediyor. Bölgedeki sıcak gelişmeler, İran’a komşu olan ve her yıl yüzbinlerce İranlı turisti ağırlayan sınır kenti Van’da her anlamda büyük bir tedirginlik yarattı. Savaşın kentin yanı başında gerçekleşmesiyle beraber ekonomik olarak da büyük kayıplar yaşatmaya başladı. Bu yıl iki ülke arasındaki çatışmalar başlamadan İranlı turist sayısında gözle görülür orandaki azalma savaşın patlak vermesiyle birlikte iyice düşerken Van’daki otellerde doluluk oranı yüzde 20’lere kadar geriledi. Yıllardır sadece İran pazarı üzerine yatırım yapan esnaf, ekonomik durgunluğun gölgesinde endişeyle beklerken konuyla ilgili Şehrivan aracılığı ile bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Erkan Afşar, mevcut durumu “Vahim” olarak yorumladı. Avşar, Van’ın sadece ekonomik değil sosyal olarak da büyük sorunlarla karşı karşıya kalabileceğine dikkat çekti.
AFŞAR: KÜRESEL GÖÇ OLURSA VAN CİDDİ ŞEKİLDE ETKİLENİR
Afşar, kitlesel bir göç durumunda Van’ın ciddi şekilde etkileneceğini belirterek, “İsrail ile İran arasındaki bu çatışma artık çatışma boyutunu aşmış ve uzun süredir devam eden bir savaş hâlini almıştır. Türkiye ve özellikle Van ilimiz açısından bu durumun önemi şu noktada ortaya çıkmaktadır: Van ilimizin İran sınırında yer alması, jeopolitik açıdan önemini bir kat daha artırmaktadır. Bu nedenle olası bir kitlesel göç durumunda Van ciddi şekilde etkilenebilir. Şu aşamada İran’dan Türkiye’ye yönelik ciddi bir göç ya da mülteci baskısı söz konusu değildir.” dedi.
İRANLILARIN VAN’A KATKISI BÜYÜK!
Van’da İranlı turist sayısındaki düşüşe dikkat çeken Afşar, “Önceki yıllarda Van’a gelen İranlı turist sayılarına baktığımızda, 2024 ve 2025 verilerine göre 700 binin üzerinde İranlı turistin Van’a geldiğini görmekteyiz. Bu da yaklaşık 365 milyon dolarlık bir gelirin Türkiye ekonomisine ve Van’a kazandırıldığını göstermektedir. İranlı turistlerin hem ilimize hem de ülkemize katkısı çok fazla oldu. Bununla birlikte Van’a gelen İranlı turist sayısı bu yıl düşmüştü. Sektör temsilcileri de bunu sık sık dile getiriyordu.” ifadelerini kullandı.
“VAN’DA AZALAN İRANLI TURİST SAYISI, İSRAİL-İRAN SAVAŞIYLA DAHA DA DÜŞECEK!”
Kentte bu yıl azalan İranlı turist sayısının savaşla birlikte daha da düştüğünü belirten Afşar, “İsrail ile İran arasındaki bu savaş, bu yıl zaten azalan İranlı turist sayısını daha da düşürmüştür. Bu durum, turizm gelirleri başta olmak üzere; konaklama sektörü, ticaret, yiyecek-içecek gibi tüm sektörleri olumsuz yönde etkilemiştir. Zaten bu yıl İranlı turist sayısı, önceki yıllara göre azalmıştı ve savaşla birlikte bu azalışın daha da artacağı öngörülmektedir. Temennimiz, bu savaşın bir an önce sona ermesidir. Aksi hâlde Van ili, ekonomik ve ticari anlamda çok ciddi şekilde etkilenecektir” diye konuştu.
VAN DOĞRUDAN ETKİLENECEK!
İsrail-İran savaşının Van’ı doğrudan etkileyeceğini vurgulayan Afşar, “Türkiye ile İran arasında yaklaşık 535 kilometrelik bir kara sınırı bulunmaktadır ve bunun yaklaşık 295 kilometresi Van ili sınırları içerisindedir. Bu durum, Van’ı doğrudan etkileyen bir unsurdur. Etkiler yalnızca ekonomik değil, sosyal anlamda da kendini gösterecektir. Bir de olayın diğer yönüne bakacak olursak; sınır güvenliği, göç ve mülteci baskısı açısından savaşın devam etmesi hâlinde Van üzerinden Türkiye’ye yönelik bir göç dalgası yaşanabilir.” dedi.
“GÖÇ SADECE İRAN’LA SINIRLI KALMAZ”
İsrail-İran savaşının göçü tetikleyebileceğini dile getiren Afşar, “Bu göç yalnızca İranlı vatandaşlarla sınırlı kalmaz; İran sınırları içerisinde yer alan Afganistanlı ve Pakistanlı gruplar da Van üzerinden Türkiye’ye giriş yapabilir. Bu durum çok daha farklı bir tabloyu karşımıza çıkarabilir. İranlı turistlerin Van’a gelmesi yeni bir durum değildir. Yıllardır Van’a gelip buradan Türkiye’nin diğer şehirlerine geçmektedirler. Bu süreçte halklar arası kültürel etkileşim de önemlidir. Ancak biz bu konuyu turizm açısından ele aldığımız için, turizmin en önemli kalemi olan konaklama sektörüne değinmek gerekir.” diye konuştu.
VAN’DA EN ÇOK KONAKLAMA SEKTÖRÜ ETKİLENDİ
Van’daki konaklama sektörünün olumsuz etkilendiğini vurgulayan Afşar, “Şu anda Van’daki konaklama sektöründe faaliyet gösteren işletmecilerin çok ciddi sorunlar yaşadıklarını, rezervasyon iptalleri nedeniyle büyük sıkıntılar çektiklerini görüyoruz. İranlı vatandaşlar, savaş süreciyle birlikte Van’a çok az gelmeye başladılar. Bu da başta konaklama sektörü olmak üzere az önce bahsettiğim tüm sektörleri olumsuz etkilemiştir. Gelen turist sayısındaki azalma, doğrudan turizm gelirlerinde de ciddi bir düşüşe neden olmuştur.” ifadelerini kullandı.
SINIR TİCARETİ DE RİSK ALTINDA!
Afşar, sınır ticaretinin de savaştan olumsuz etkileneceğini belirterek, “İnşallah bu savaş kısa sürede sona erer ve İranlı turistler yeniden ülkemize ve Van’ımıza gelirler. Çünkü turizm, Van için önemli bir gelir kalemidir. Üstelik sadece turizm değil, Van’ın İran’la yürüttüğü sınır ticareti de bulunmaktadır. Eğer savaş devam ederse bu sınır ticareti de önemli bir sekteye uğrayacaktır. Bunun da altını çizmek gerekir. Kapıköy Sınır Kapısı’ndan geçişler ciddi şekilde kısıtlanmaya başlayacaktır. Bu da esnafımızı, turizm sektörünü, taşımacılığı ve diğer ilgili tüm sektörleri olumsuz yönde etkileyecektir. Bu gelişmeler hem Van ekonomisi hem de Türkiye ekonomisi açısından ciddi sonuçlar doğuracaktır.” dedi.