Bu yıl ev fiyatlarındaki rekor yükselişler, bazı gider kalemlerinde oluşan döviz kaynaklı fiyat artışları, asgari ücretteki yüzde 50 artış sonrası görevlilerin maaşlarına yapılacak zam ve yüzde 21.31 olan yıllık enflasyon aidatları yukarı taşıyacak. ÇALIŞAN MALİYETİ Asgari ücret çalışanlara rahat bir nefes aldırsa da temizlik görevlisi veya güvenlik görevlilerinin çalıştığı sitelerde personel maliyetini artıracak. Personel giderleri, asgari ücrete gelen yaklaşık yüzde 50 zam paralelinde yükselecek. Öte yandan temizlik ürünlerine gelen zamlar, bakım maliyetleri, genel giderler de hesaplanarak ortalama bir oran belirlenmesi gerekecek. Bu oranın hakkaniyetli olması için site sakinlerinin ortak karar alması gerekiyor. TOPLANTI ÖNEMLİ Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamında site aidatlarını belirleme, artırma ve azaltma hakkı site yönetimine ait. Aidatları belirlemek için kat malikleri kurulu, yılda bir defadan az olmamak üzere yönetim planında gösterilen zamanlarda, böyle bir zaman gösterilmemişse her takvim yılının ilk ayı içinde toplanıyor. Bu toplantılar genelde kasım ile şubat ayları arasında yapılıyor. Yüksek aidat artışlarıyla karşılaşılmaması için ev sahiplerinin bu toplantılara katılımı önem taşıyor. Çünkü bu kurul, maliklerin sayı ve arsa payı bakımından yarısından fazlasıyla toplanıyor ve oy çokluğuyla karar veriyor. VEKİL ATANABİLİR Toplantılara katılım sağlanmazsa aidat artışları, kurula katılan az sayıdaki kişi tarafından karara bağlanabiliyor. Toplantıya katılım sağlanamıyorsa, vekil de atanabiliyor. Ancak 40 ve daha az sayıda birimin olduğu binalarda bir kişi, en fazla iki kişiye vekalet edebiliyor, 40’tan fazla birim varsa bir kişi oy sayısının yüzde 5’inden fazlasını kullanmak üzere vekil tayin edilemiyor. İTİRAZ HAKKI VAR Kat malikleri kurulunca verilen kararlar aleyhine, kurul toplantısına katılan ancak karşı oy kullanan her kat maliki karar tarihinden başlayarak bir ay içinde, toplantıya katılmayan her kat maliki kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve genel kurul davetiyesi eline ulaşmayanlar altı ay içinde sulh mahkemesine iptal davası açabilir. Davayı bir kat malikinin bile açması yeterli oluyor. GİDERLER ARTTI Toplu yaşam alanlarındaki yöneticiler, sakinler ve üye işyerleri için geliştirilmiş yapay zeka tabanlı online bir platform olan Apti’nin kurucu ortağı Ali Emre Erişen, site yönetim bütçesi başlıca gider kalemlerinin personel ücret giderleri, teknik bakım ve malzeme giderleri, ortak alan elektrik, ısınma ve su giderleri, ofis ve ortak alan malzeme giderleri olduğunu belirterek, “2022’de doğalgaz, su ve elektrik zamları ile asgari ücretin artışı nedeniyle, site aidatlarında yüzde 40-55 arası bir artış öngörüyoruz” dedi. YA METREKARE YA ARSA PAYI Aidatı belirlemek için öncelikle aidat hesaplanacak apartman ve sitenin giderleri tespit edilir. Buna ‘işletme projesi’ denilir. İşletme projesi hesaplandıktan sonra ya konutun metrekaresi ya da arsa payı oranında yönetim planındaki dağıtım yöntemine göre aidat belirlenir. Genel giderlerin kat malikleri arasında nasıl paylaştırılacağına dair yönetim planında bir hüküm yoksa ‘kapıcı, kaloriferci, bahçıvan ve bekçi’ giderlerine ve bunlar için toplanacak avansa kat malikleri eşit olarak katılacak, ‘anagayrimenkulün sigorta primlerine ve bütün ortak yerlerin bakım, koruma, güçlendirme ve onarım giderleri ile yönetici aylığı gibi diğer giderlere ve ortak tesislerin işletme’ giderlerine ve giderler için toplanacak avansa ise arsa payları oranında katılacaklar. KİRACILAR ÖDER Mİ? Eğer evde kiracı varsa kiracı, kira sözleşmesinde aksi kararlaştırılmadıkça kiralananın olağan kullanımı için gerekli temizlik ve bakım giderlerini ödemekle yükümlüdür. Ancak kiracı, yatırım bütçesi yani demirbaşlarla ilgili masraflara karışmaz. Aidatı kiracıdan alamayan site yönetiminin ev sahibine müracaat etme hakkı bulunuyor. Bu nedenle ev sahipleri, kiracısından aidatın ödendiğine dair banka dekontunu talep etmeli. Öte yandan aidat bedeli dairenin kira ücretini geçemez. KULLANMA HAKKINDAN VAZGEÇİLEMEZ Bütün bağımsız bölümlerin ortak kullanım ve yararlanmasına tahsis edilmiş tesis ve yerlere ilişkin ortak giderler bütün kat malikleri tarafından karşılanır. Kat malikleri, kullanma hakkından vazgeçmek veya faydalanmaya lüzum ve ihtiyaç bulunmadığını ileri sürmek suretiyle aidat ödemekten kaçınamaz.