Koronavirüs salgının gündelik hayatımızda pek çok değişikliğe neden olduğunu biliniyor. Yaşamımıza pandemi, salgın, semptom kelimeleri girdi. Sokağa çıkma yasakları, karantina, normalleşme adımları peşi sıra geldi. Böyle bir durumla ilk kez karşılaşıyor olabilirsiniz ancak dünya buna hiç yabancı değil. Koronavirüsten önce milyonlarca insanın ölümüne neden olan birçok salgınla baş etmek zorunda kaldı. İşte karşınızda koronavirüsten önceki büyük salgınlar... JUSTINYEN VEBA SALGINI (541-542) Justinianus Veba Salgını, Bizans İmparatorluğu'nda ortaya çıkmış, özellikle başkenti Konstantinopolis'i, Sasani İmparatorluğu, Akdeniz etrafında bulunan liman şehirlerini etkilemiştir.. Tarihteki en büyük veba salgınlarından biridir. Salgında nüfusun yüzde 40'ı hayatını kaybetmiştir. KARA VEBA (1346-1350) Büyük Veba Salgını, Kara Ölüm ya da Kara Veba olarak bilinen hastalık, 1347-1351 yılları arasında Avrupa'da büyük yıkıma yol açmıştır. Asya'nın güney batısında başlayarak 1340'lı yılların sonlarında Avrupa'ya ulaşmıştır. Salgına Yersinia pestis adı verilen bir bakterinin yol açtığı düşünülmektedir. Salgın yayıldığı ülkelerde savaşlardan daha fazla can almıştır. BÜYÜK LONDRA VEBASI (1665-1666) Büyük Londra Vebası, 1665-1666 yılları arasında İngiltere Krallığı’nda yaşanmış son büyük hastalıktır. Büyük Veba, 100.000 kişinin ölümüyle sonuçlandı. Bu da Londra nüfusunun yaklaşık yüzde 15’inin ölümü anlamına geliyor. BİRİNCİ KOLERA PANDEMİSİ (1817-1823) İlk kolera pandemisi, ilk Asya kolera salgını veya Asya kolerası olarak da bilinir. Salgın Kalküta çevresinde oluşmuş ve Güneydoğu Asya, Ortadoğu, Doğu Afrika ve Akdeniz kıyılarına kadar yayılmıştır. Tudor Hanedanlığı’nın entrika dolu tarihi geçmişi! İngiltere Kraliçesi Mary Tudor ve üvey anneleri İKİNCİ KOLERA PANDEMİSİ (1829-1849) İkinci Kolera Pandemisi, Hindistan’dan Batı Asya’ya, Avrupa’dan Amerika kıtasına; hatta Çin ve Japonya’ya kadar sıçramıştır. TİFÜS EPİDEMİSİ (1847) 1847 yılında Kanada’da meydana gelen salgın 20.000’in üzerinde insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. DÖRDÜNCÜ KOLERA PANDEMİSİ (1863-1879) Dördüncü kolera pandemisi 1863-1879 yılları arasında etkili olmuştur. Tüm Orta Doğu’yu etkisi altına almıştır ve 704.596 kişinin ölümüyle sonuçlanmıştır. HONG KONG GRİBİ (1968-1969) Hong Kong'da ortaya çıkan bu grip H3N3 olarak biliniyor. Virüs dünya çapında yaklaşık 1 milyon kişinin hayatını kaybetmesine sebep oldu. BEŞİNCİ KOLERA PANDEMİSİ (1881-1879) Beşinci kolera pandemisi ise1881 - 1879 yılları arasında yaşanmış Hindistan ve Almanya'yı etkisi altına almıştır. Yazdıkları eserlerle hafızalara kazanan edebiyatçıların tuhaf ölüm nedenleri hala araştırılıyor RUS GRİBİ (1889-1890) Rus gribi aslında bilinen en eski grip salgınıdır. Yaklaşık 1 yıl süren salgın sonucunda ülke olağanüstü önemler almak zorunda kalmıştır. 1.000.000 kişi bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmiştir. MODERN VEBA (1894-1903) Üçüncü veba salgını ilk olarak Çin’in Yunnan bölgesinde 1850’lerde ortaya çıkmış, 1894’te Hong Kong’a sıçramasının ardından tüm dünyaya yayılmıştır. ALTINCI KOLERA PANDEMİSİ (1899-1923) Altıncı Kolera Pandemisi, Hindistan’da ortaya çıkmış, daha sonra Ortadoğu, Kuzey Afirka, Doğu Avrupa ve Rusya’ya yayılmıştır. İSPANYOL GRİBİ (1918-1920) İspanyol gribi ya da İspanyol nezlesi, 1918-1920 yılları arasında H1N1 virüsünün ölümcül bir alt türünün yol açtığı grip salgınıdır. İspanyol Gribi, 18 ay içinde 50 ile 100 milyon arası insanın ölümüne sebep olarak insanlık tarihinde bilinen en büyük salgın olmuştur. ASYA GRİBİ (1957-1958) Çin’de başlayan Infulenza-A virüsünün ördeklerde mutasyona uğrayarak insana geçen bir hastalık olduğu düşünülüyor. Asya gribi olarak adlandırılan bu hastalık 4 milyona yakın insanın canına mal oldu. Aynı bulunan bir aşı ile salgının önüne geçildi. Bir yıl içerisinde 40 milyon kişi aşılandı. Dünyadaki en yüksek IQ seviyesine sahip 10 sıradışı insan HIV/AIDS (1960-....) AIDS teşhisi konulan ilk şahısların çoğu hastalığı cinsel yolla kapan eşcinsel erkekler ve şırıngaları ortak kullanan damardan alınan uyuşturucu bağımlılarıydı. 1983 yılında Amerikalı ve Fransız araştırmacılar hastalığın nedeninin HIV olduğunu buldular ve 1985'e gelindiğinde bu virüsü tespit eden serolojik kan testleri geliştirildi. AIDS muhtemelen Afrika'da ortaya çıktı ve başta Afrika olmak üzere AIDS vakalarında salgın düzeyinde artış görüldü. Bu hızlı artışta, Afrika'da şehirleşmenin çoğalması, uzun yolculukların ve uluslararası seyahatlerin artması, seks alışkanlıklarının değişmesi, damardan uyuşturucu kullanımının artması önemli rol oynadı.Birleşmiş Milletler'in 2004 raporuna göre dünyada 38 milyon kişi HIV taşıyor, her yıl 5 milyon kişi virüsü kapıyor ve 3 milyon kişi AIDS'ten ölüyordu.1981-2008 yılları arasında, 20 milyon kişi AIDS nedeniyle hayatını kaybetti. SARS (2002-2003) Kasım 2002 ve Temmuz 2003 tarihleri arasında Hong Kong'da başlayan SARS salgını pandemik hale gelmiş ve dünya çapında 8422 vaka ve 774 ölüm görülmüştür. DOMUZ GRİBİ (2009) Domuz gribi oldukça yakın bir dönemde ortaya çıkmış ve tüm dünyada büyük ses getirmişti. Domuz gribi virüsünün laboratuvarlarda özel üretilmiş bir virüs türü olduğuna dair birtakım teoriler ortaya atılmıştı, bu virüsün biyolojik bir silah olarak kullanım alanları ve yayılma hızının belli dönemlerde test edildiği üzerinde tartışmalar yapılmıştı. BATI AFRİKA EBOLA EPİDEMİSİ (2013-2014) Batı Afrika Ebola kanamalı ateşi salgını, Aralık 2013'te Gine'de başlayıp Liberya, Sierra Leone başta olmak üzere Batı Afrika ülkelerine yayılmıştır. Salgın sonucunda virüs 28 bin 616 kişiye bulaşmıştır.