Koronavirüs salgını sonrasında eğitim kurumları da 1 aydan fazladır sınıf ortamında eğitime geçici bir süre ile ara vermek zorunda kaldı. Salgın süresince birçok sektörde uygulamaya alınan uzaktan çalışma sistemi eğitimde de uzaktan eğitim şeklinde uygulanmaya başladı.Milyonlarca öğrenci dijital kanallar üzerinden evlerinde online eğitime devam ederken özel eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenciler için ödenen ücretler de tartışma konusu oldu. Hukukçular ise; uzaktan eğitimin sözleşmeye uygunluğu konusunda hukuki itilaflar ortaya çıktığına vurgu yaparak eğitim ücretlerinde indirim, servis ve yemek ücretlerinde ise para iadesinin gündeme gelebileceğini belirtiyor. SÖZLEŞMELER MÜCBİR SEBEP KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMELİ Özel Eğitim kurumları ile öğrenci velileri arasında akdedilmiş bulunan sözleşmeler nitelikleri gereği tam iki tarafa borç yükleyen ve süreklilik arz eden sözleşmelerden olmakla birlikte Tüketici sözleşmesi kapsamında ele alınmalarının mümkün olduğunu kaydeden Avukat Burak Alcan, özel eğitim kurumlarının faaliyet ve işletmesi dışında meydana gelen ve önceden öngörülmesi mümkün olmayan, karşı konulamaz nitelikteki bu olağanüstü salgın sebebiyle sözleşmelerin mücbir sebep kapsamında değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM İÇİN PARA İADESİ Özel eğitim kurumları ile akdedilmiş bulunan sözleşmelerin okul öncesi eğitim, ilkokul, ortaokul ve lise olarak ayrı ayrı incelenmesi gerektiğini aktaran Alcan, Okul öncesi eğitim Okul öncesi eğitim sürecinin uzaktan eğitim yöntemi ile icra edilmesi öğrencilerin yaşları itibariyle mümkün görülmemektedir. Öğrencilerin genellikle faaliyet yapmak sureti ile yeni bilgiler edindiği ve yapılan etkinliklerde sınıf öğretmenlerinin bire bir öğrenci ile ilgilenmesinin zaruri olduğu bu yaş grubu için TBK madde 136 hükmü gereği ifa imkansızlığının kabulü mümkündür. Eğitim bedelinin tamamının dönem başında ödenmiş olması halinde sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca bedelin iadesi talep edilebilecektir.'' dedi. İlkokul, ortaokul ve lise Eğitim için belirli bir yaş olgunluğuna ulaşmış olduğu kabul edilen en az ilkokul seviyesindeki öğrencilere uzaktan eğitimin uygulanabilir olduğu ifade edilse de, eğitimin amacının bilginin uzaktan aktarılmasından ibaret olmadığının aşikar olduğunu dile getiren Alcan sözlerini şöyle sürdürdü; İNDİRİM TALEP EDİLEBİLİR! ''Uzaktan eğitim sisteminin özel eğitim kurumlarından beklenen eğitimi tam ve noksansız olarak karşılamaması halinde TBK madde 137 hükmü gereğince aksayan hizmet oranında bedel indiriminin talep edilmesi söz konusu olacaktır. Her ne kadar uzaktan eğitim modeli salgın döneminde oldukça makul bir uygulama olarak görülse de yapılan eğitimin verimliliği uygulamada olması gereken ders saatlerinin altında kalması ve müfredatın gerisinde olması halinde bu durum bedel indirimine konu edilebilecektir. Müfredatın gerisinde kalınması ve aynı öğretim yılı içerisinde telafi edilemeyen derslerin olması halinde de indirim talebi mümkün olacaktır. Ayrıca öğrencilerin okullarında eğitime devam edememeleri sebebiyle derslerin daha iyi anlaşılması için gerekli deneyleri gerçekleştirememeleri, beden derslerinde okulun spor salonlarını kullanamamaları eğitimden beklenen verimin azalması manasına gelmekte olduğu da açıktır. Kaldı ki müzik derslerinde özellikle belli bir enstrüman eğitimi (piyano ,gitar, flüt) verilen okullar da, müzik derslerin de uzaktan eğitime tam uyumlu olmaması dolayısıyla verimliliğin olması gerekenden daha düşük seviyede kaldığı da görülmektedir. Özel eğitim kurumlarının sözleşme gereği sunmaları gereken eğitimden her ne oranda geri kaldıkları tespit edilirse, o oranda bedel indirimi yoluna gidilmesi mümkün olacaktır.'' AYIPLI HİZMET ORTAYA ÇIKABİLİR Uzaktan eğitim sistemi ile okulun derslerde sağlaması gereken ders içi disiplinin de artık ailelerce sağlanması gerekir hale geldiğine de değinen Alcan, ''Bu şartlar neticesinde özel okuldan beklenen eğitim verimliliği sağlanamadığı gibi eğitimin takip edilmesi sorumluluğu da velilere kalmaktadır. Ayrıca Tüketici kanunu hükümleri çerçevesinde bir değerlendirilme yapılması gerektiğinde de uzaktan eğitim sırasında meydana gelen sorunları ayıplı hizmet olarak nitelemek ve söz konusu ayıptan sorumluluk uyarınca TKHK md. 15 hükmünün seçimlik hakları arasından uygulamada bedel indirimi talebinin söz konusu olacağı görülmektedir.'' dedi. TELAFİ DERSLER OLURSA İADE SÖZ KONUSU OLMAYABİLİR Alcan, tüm bunların yanı sıra özel eğitim kurumunun dersleri zamanında, ders müfredatına tam uyumlu ve eksiksiz yerine getirmesi, fiziken uzaktan eğitime uygun olmayan dersleri de sonradan aynı eğitim yılı içerisinde gereği gibi tamamlaması halinde sözleşmeye uygun davranması sebebiyle bedel iadesi talebi söz konusu olmayacağını da sözlerine ekledi. SERVİS VE YEMEK ÜCRETLERİ Servis ve yemek bedellerine ilişkin de konuşan Alcan, uzaktan eğitime geçilmesi ile birlikte öğrencilerin okula servis ile gidemedikleri ve okuldaki yemek hizmetinden faydalanamadıkları çok net bir şekilde görüldüğünü kaydederek, ''Bu sebeple hizmeti gerçekleştirilmemiş olan servis ve yemek edimlerinin bedellerini talep etmek de mümkün olamayacaktır. Diğer bir anlatımla daha önceden peşinen ödenmiş olan aylara ilişkin servis ve yemek bedellerinin iade edilmesi faydalı ve zaruri olacaktır.'' dedi.