Dünyanın dört bir yanında faaliyet gösteren 21 örgütün ortak açıklamasında, Arakan eyaletinde Myanmar askerlerinin aşırılıkçıların ve diğerlerinin soykırıma varan barbarlığına tanıklık eden bu mültecilerin Myanmar'a nasıl geri gönderileceğinin soru işareti olduğu vurgulandı. Myanmar hükümetinin ve ordusunun Rohinyalara karşı tutumunda bir değişiklik olmadığına işaret edilen açıklamada, "Hala Rohinyaları Bangladeş'ten gelen 'Bengalli yabancılar' olarak tanımlıyorlar ve Rohingyalar hala Arakan'da süregelen şiddet nedeniyle Bangladeş'e girmeye devam ediyor." ifadesi kullanıldı. Arakanlı mültecilerin hoşgörü ortamı oluşturulmadan Myanmar'a geri dönmek istemediği vurgulanan açıklamada, bu kişilerin Bangladeş'teki kamplardan evleri yerine Myanmar'daki barınma merkezlerine nakledilmesinin kabul edilemeyeceği belirtildi. Myanmar'a geri dönmeden önce Arakanlı Müslüman mültecilerin can ve mal güvenliğinin temin edilmesinin önemine değinilen açıklamada, BM Mülteciler Yüksek Komiserliğinin (BMMYK) tüm bu sürece dahil olması, mültecilerin BM'nin tanıdığı "Rohingya" kimliklerini üstlenmelerine izin verilmesi, geri dönüşün tamamen gönüllülük esasına dayanması, BM barış gücü gözetiminde geri dönen mültecilerin kendi evlerinde ve mülklerine yerleşmesi gerektiği kaydedildi. Açıklamada ayrıca Rohingyaların can güvenliği için geçici bir önlem olarak Arakan eyaletinin kuzeyinde askerden arındırılmış BM güvenlik alanları yaratılabileceği, Myanmar hükümetinin tüm hak ve özgürlükleri teminat altına alarak bu kişilere Myanmar vatandaşlığı verilmesini sağlaması ve Rohingya etnik kimliğini tanıması gerektiği bildirildi. Myanmar'ın 1982 tarihli vatandaşlık yasasının değiştirilmesinin önemine vurgu yapılan açıklamada, Arakanlı Müslümanlara karşı suç işleyenlerin uluslararası bağımsız bir mahkeme tarafından yargılanması için gerekli düzenlemelerin yapılmasının, Myanmar hükümetinin tüm ırkçılık, kışkırtma, nefret söylemi ve İslamofobi biçimlerini yasaklamasının gerekliliğine işaret edildi. Açıklamada ayrıca Myanmar hükümetinin Arakan eyaletinin kuzeyine insani yardımların, basının ve insan hakları örgütlerinin erişimine izin vermek, tecavüze uğrayan kadınların ve çocuklarının refahını sağlamak zorunda olduğu ifade edildi. GERİ DÖNÜŞ SÜRECİ GÖRÜŞÜLDÜMyanmarlı ve Bangladeşli yetkililer, Arakan eyaletinden kaçan Müslümanların ülkelerine dönme planını ele almak üzere hafta başında bir araya gelmişti. Nepido'da düzenlenen toplantıyla ilgili açıklama yapan Myanmar Sosyal Refah, Yardım ve İskan Bakanı Win Myat Aye, Bangladeş'e kaçan Arakanlı Müslümanların Myanmar'a geri dönüş sürecinin gelecek hafta başlatılmasının planlandığını dile getirmişti. ARAKAN'DA SOYKIRIM!BM'nin açıkladığı en son rakamlara göre, geçen yıl 25 Ağustos'tan bu yana Myanmar'daki şiddetten kaçan 655 bin Arakanlı Müslüman Bangladeş'e geçti. Arakan'da 1970'lerde yaklaşık 2 milyon Müslüman'ın yaşadığı tahmin edilirken, sistematik saldırılardan kaçış nedeniyle bu sayı 350 binin altına geriledi. Öte yandan uluslararası insan hakları kuruluşlarının uydu görüntülerine göre, bölgede Müslümanlara ait 350'den fazla köy kundaklandı.