Tembellik, sanıldığı gibi yalnızca “hiçbir şey yapmama isteği” değil.
Psikologlara göre bu davranış biçimi, kişinin duygusal tepkileriyle, motivasyon düzeyiyle ve yaşam alışkanlıklarıyla doğrudan bağlantılı.
Uzmanlar, tembel bireylerin belirli düşünce ve davranış kalıplarına sahip olduğunu belirtiyor.
İşte bilimsel olarak tanımlanan 10 ortak özellik:
1. Sürekli erteleme alışkanlığı
Psikoloji profesörü Fuschia Sirois, erteleme davranışını “gönüllü bir geciktirme” olarak tanımlıyor. Tembel bireyler görevleri değil, o görevlerin yarattığı olumsuz duygulardan kaçıyor. Sirois, “Kendinizi suçlamak çözüm değil, bu döngüyü derinleştirir” diyor.
2. Sorumluluk almaktan kaçınma
Araştırmalara göre tembel kişiler, kontrolü başkalarına bırakma eğiliminde. Journal of Vocational Behavior dergisine göre, hırslı bireyler sürekli çaba gösterirken tembel bireyler liderlikten uzak durmayı tercih ediyor.
3. Engeller karşısında çabuk pes etme
Psikanalist Adam Phillips, bazen vazgeçmenin faydalı olabileceğini söylese de, tembel kişiler genellikle en küçük zorlukta motivasyonlarını kaybediyor.
4. Hedef ve plan eksikliği
Tembel bireyler hem kısa hem uzun vadeli hedef belirlemekte isteksiz. Bu durum genellikle kaygı, düşük enerji veya ilgisizlikle bağlantılı.
5. Rutin oluşturamama
İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, bir alışkanlığın oturması ortalama 66 gün sürüyor. Tembel bireyler bu sürekliliği sağlayamıyor ve günlük yaşamlarında istikrarsızlık yaşıyor.
6. Minimum çabayla yetinme eğilimi
Bu kişiler, görevlerini yalnızca “gerekli olduğu kadar” yapıyor. Ekstra sorumluluk veya inisiyatif almak istemiyorlar.
7. Zayıf merak duygusu
“The Psychology and Neuroscience of Curiosity” araştırması, merakın içsel motivasyonla ilişkili olduğunu gösteriyor. Tembel bireyler genellikle yeni bilgi veya deneyim arayışında bulunmuyor.
8. Değişime direnç
Konfor alanını terk etmek onlar için büyük bir yük. Bu nedenle yeniliklere kapalı ve gelişime isteksiz davranıyorlar.
9. Yardım etmekten kaçınma
Tembel kişiler genelde kötü niyetli değil, sadece “enerji tasarrufu” yapmayı tercih ediyor. Bu nedenle sosyal ilişkilerinde pasif kalabiliyorlar.
10. Zaman yönetimi eksikliği
Organizasyon uzmanı Diana Quintana, verimliliğin kişisel biyolojik ritme bağlı olduğunu söylüyor. Tembel bireyler, öncelik sıralaması yapamıyor ve önemli işleri son dakikaya bırakıyor.
Psikologlar, tembelliğin bir “kişilik özelliği” değil, değiştirilebilir bir davranış biçimi olduğunu vurguluyor.