ŞEHRİVAN ÖZEL: ÖNDER ALTINAL - Uzun süredir beklenen 24 Haziran seçimleri için beklenen gün geldi çattı. Türkiye yeni bir sistemi ve önemli bir süreci oylamak için sandık başına gidiyor. Uzun süredir gündemi meşgul eden ve 24 Haziran’da yapılacak Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için yurt içinde toplam 56 milyon 369 bin 960 seçmen sandık başına gidecek. Son zamanların en yüksek katılımlı yarışı olması beklenen seçimde Van’da da bu seçimde tam 637 bin 867 seçmen 2 bin 42 sandıkta oy kullanacak. Son seçimde HDP’nin 6, Ak Parti’nin 2 milletvekili çıkardığı 1 Kasım seçimlerinin ardından bir kez daha milletvekilini belirleyecek olan halkın bu seçim kararı merak konusu olurken bir taraftan da Cumhurbaşkanlığı konusundaki tercihi bekleniyor. Cumhurbaşkanlığı sisteminin oylandığı referandumda yüzde 42,7 oranında Evet, 57,3 oranında Hayır oyunun çıktığı Van’da bir taraftan da Cumhurbaşkanlığı adaylarının alacağı oylar merak ediliyor. 24 Haziran seçimlerine artık sadece 1 gün kaldı. Yarın sandığa gidecek olan seçmen sandıkta kimi seçeceğine karar verecek. Seçime 1 hafta kala siyasi parti liderleri Van’da mitinglerini yaptı ve Van seçim finali yaptı. Hüda-Par, Ak Parti’nin ardından bugünde HDP Van’da miting yapacak. Şehrivan Gazetesi olarak Van’ın seçimlerini rakamlarla ele aldık. 1991 yılına bu yana yapılan seçimlerin analizini, kullanılan oy sayını, kurulan sandıkları, yıllara göre partilerin Van’da çıkardığı milletvekili sayılarını sizler için derledi. İşte 1991’den bu yana Van’da yapılan genel seçimler... VAN’IN YILLARA GÖRE SEÇMEN SAYISI 1991 yılında Türkiye’de gerçekleştirilen genel seçimlerde Van’da 232 bin 622 seçmen oy kullandı. 1991 yılının ardından seçmen sayısı her yıl hızlı bir şekilde arttı. 1995’te 278 bin 384’e yükselen seçmen sayısı 1999 yılında ise 300 bin barajını geçerek 320 bin 254 oldu. Ak Parti’nin iktidara geldiği 2002 yılın da ise Van’da oy kullanan seçmen sayısı 359 bin 562 kişiye ulaştı. 2007 yılında 414 bin 936 olan seçmen sayısı, Van için büyük acıların yaşandığı 2011 deprem yılında ise bu sayı 426 bin 767 oldu. Ve 2015 Genel seçimleri. Türkiye için bir milat olan 2015 yılında aynı yıl içinde 2 seçim yapıldı. 7 Haziran 2018’te yapılan seçimlerde 608 bin 862 seçmen oy kullanırken, aynı yıl 7 Kasım seçimlerinde ise 613 bin 584 seçmen oy kullandı. 25 Haziran’da yapılacak olan seçimlerde 640 bin civarında seçmen Van’da oy kullanacak. SON SEÇİMDE 2 BİN 24 SANDIK 2011 yılında yaşanan depremlerin ardından göç veren Van, sürekli göç alan bir şehir. Em göç hem de hızlı nüfus artış hızlıyla büyüyen Van, 1991’de 230 bin civarında olan seçmeni 2018’de 3 katlayacak. Seçmen sayısının yanı sıra toplam sandık sayısı da her yıl orantılı olarak artıyor. 1991’de 984 olan sandık sayısı, 1995’te bin 267 ve 90’lı yılların sonundaki 1999 yılında ise bin 793 oldu. 2002’de 16 yıllık iktidarlık süreci olacak olan Ak Parti’nin kazandığı seçimlerde ise Van’da toplamda bin 611 sandık kuruldu. Seçmen sayısı artmasına rağmen sandık sayısında azalma olurken, bu azalma 2007 yılında da devam etti ve bin 589 sandık kuruldu. 2011 yılında 2 bin 246 sandığın kurulduğu Van’da, 7 Haziran 2015’te 2 bin 12 ve 1 Kasım seçimlerinde ise 2 bin 24 sandık kuruldu. 27 yıllık süreçte 8 genel seçim yapılırken, bu seçimlerde kurulan sandıklardaki tüm oylar eksiksiz olarak sayıldı. 2002’DE SANDIĞA GİTME ORANI DİP YAPTI 90’lı yıllarda Türkiye’nin özelde Van’ın sancılı yıllar geçiren vatandaş, 2002’de 16 yıllık bir iktidarla karşılaşacaktı. Yıllarca yaşadığı sancılı süreçlere rağmen sandığa giden vatandaş, Van’da 1991 yılında vatandaşın yüzde 85.23 sandığa gitti. Bu durumda 198 bin 268 kişi oy kullandı. 1995 yılında oy kullananları oranı 81.37’ye gerilerken, oy kullananların sayısı 225 bin 520 oldu. 1999 yılında da azda olsa düşüşün olduğu sandığa gitme oranı 81.12, kişi sayısı ise 259 bin 777 kişi oldu. Ak Parti’nin iktidara geldiği yıl sandığa gidenlerin oranı bir hayli düştü. 2002’de sandığa gitme oranı yüzde 74.49 olurken, sandığa gidenlerin sayısı 267 bin 840 oldu. 2007 yılında bu oranı yüzde 1’le artarak yüzde 75.45 oldu ve oy kullananların sayısı 300 bin bandını aştı. Sandığa gitme oranının arttığı Van’da 2011 yılında yüzde 80.49 oranı ile 440 bin 289 kişi oy kullandı. 7 Haziran seçimlerinde 1991 seçimleri oranı yakalandı. Yüzde 84.68 oran ile 515 bin 566 kişi oy kullandı. 1 Kasım’da oy kullanma oranı yüzde 4 ile düşerek 81.41 olarak gerçekleşti. Bu oran ile 499 bin 548 oy kullanılmış oldu. VAN’DA 90’LARDA HANGİ PARTİLER VEKİL ÇIKARDI? 1991 yılında Van’da yapılan seçimlerde Doğru Yol Partisi (DYP) Van’da 2 milletvekili ile iktidar konumundaydı. Van’da 2 milletvekili çıkaran DYP’nin ardından Anavatan Partisi (ANAP) bir milletvekili, Refah Partisi (RP) bir milletvekili ve Sosyal Demokrat Halkçı Partisi de (SHP) aynı şekilde bir milletvekili çıkardı. 1995 yılında ise RP 3 vekil çıkarırken, ANAP, 2 vekil ve DYP ise bir milletvekili çıkardı. Bu seçimde Halkın Demokratik Partisi (HADEP) milletvekili çıkaramadı. 90’lı yılların son seçimi ise 1999 yılında yapıldı. Bu seçimlerde Fazilet Partisi (FP) Van’da 3 milletvekili çıkarırken, DYP 2 vekil, ANAP bir milletvekili ve Türkiye’de önemli bir oy potansiyeli yakalayan Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) bir milletvekili çıkardı. 2002’DE AK PARTİ İKTİDARA GELDİ 90’lı yıllardan çıkan Türkiye, 2002’de genel seçimler için sandığa gitti. Van’da olduğu gibi Türkiye’de de seçmenin az oranla sandığa gittiği seçimlerde Ak Parti iktidara geldi. 2002 yılında yapılan seçimlerde Van’ın 7 vekil çıkarma hakkı oldu. Ak Parti bu vekillerden 6’sını alırken, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) de bir milletvekili çıkardı. 2002’de iktidara gelen Ak Parti 2007’de de yükselişini sürdürdü. 2007 seçimlerinde AK Parti Van’da 5 milletvekili çıkarırken, 2 vekil ise seçimlere parti olarak girmeyen milletvekili adayları seçildi. 2011 seçimlerinde Ak Parti ile Bağımsız Milletvekili adayları aynı oranda milletvekili çıkardı. Her iki parti Van’da 4’er vekil meclise götürdü. 2015’TE ÇOK SAYIDA İLK GERÇEKLEŞTİ 2002’de başlayan Ak Parti iktidarlı günler 2015 yılında yapılan Haziran seçimlerinde sarsıldı. 7 Haziran’da yapılan seçimlerde Ak Parti tek başına iktidar olamadı. Ak Parti’ye 2011 seçimlerinin ardından 2015’te ilk kez büyük bir kan kaybetti. 7 Haziran’da yüzde 13’lük oy oranı ile Türkiye’de 3’üncü parti konumuna yükselen HDP Van’da da tam 7 vekil kazandı. Ak Parti’nin tek başına iktidar olmamasından dolayı alınan erken seçim kararıyla 7 Kasım’da yeniden sandığa gidilmeye karar verildi. 7 Kasım seçimlerinde HDP Van’da 6 vekil çıkarırken, Ak Parti ise bir milletvekili artırarak 2 vekille meclise gitti. Bu seçimlerin akabinde yapılan ilk seçim olan Cumhurbaşkanlığı sistemi referandumunda ise Van’da 42,7 oranında evet 57,3 oranında hayır çıktı. Bu oran Türkiye genelinde ise yüzde 51.41 Evet, 48,59 oranında hayır olarak kayıtlara geçmişti. 24 HAZİRAN’DA OY KULLANACAK SEÇMEN SAYISI Van’da 24 Haziran seçimleri öncesi Van Valisi Murat Zorluoğlu öncülüğünde, jandarma emniyet ve siyasi parti temsilcileri ile seçim istişare toplantısı gerçekleştirildi. Gerçekleştirilen seçim istişare toplantısında Van Valisi Zorluğlu Van'daki seçmen sayısını açıkladı. Seçmen sayısı hakkında açıklamalarda bulunan Zorluoğlu, “Emniyet bölgesinde 413 bin, jandarma bölgesinde de 227 bin civarında seçmen var. 640 binin üzerindeki seçmenimiz var." ifadelerini kulandı. Bu seçmen sayısına göre Van’da 2 bin 50’nin üzerinde sandık kurulması bekleniyor. Seçimin yaz ayına denk gelmesinden dolayı katılım oranın ise yüzde 80’en bandında olması bekleniyor.