ŞEHRİVAN ÖZEL:ÖMER FARUK TOKTAŞ- Sağlıktaki gelişmelerin ve yatırımların öneminin günden güne arttığı son dönemlerde Van’da da bu anlamda yapılan çalışmalar devam ediyor. Kente sağlanan önemli sağlık yatırımlarının yanında son dönemlerde kurulan ve Van’ın pilot il olarak seçildiği; bünyesinde 20 ayrı birimin hizmet verdiği Sağlıklı Hayat Merkezi’nde adeta Van’da bir ilk niteliği taşıyan bir hizmet daha devreye giriyor. Yaklaşık 8 ile 20 üyeden oluşan ve tecrübeleri paylaşmak, farkındalık ve öz farkındalık kazanmak bunun yanı sıra zorluklarla baş etmek adına yeni kaynaklar elde etmek amacıyla uzmanlar eşliğinde gerçekleştirilen grup terapileri Van’da da İpekyolu Sağlıklı Hayat Merkezi öncülüğünde hayata geçiyor. İlk aşamada sigara bağımlısı vatandaşlarla gerçekleştirilecek olan grup terapilerine zamanla kanser hastası yakınları, sınav kaygısı yaşayan öğrenciler ve buna benzer birçok kesim eklenecek. İpekyolu Sağlıklı Hayat Merkezi’nde uzmanlar eşliğinde gerçekleştirilecek grup terapileri vatandaşların günlük hayatlarında daha olumlu davranışlara yönelmesini sağlayacak. “AMACIMIZ PSİKOLOJİK HAYATI İYİLEŞTİRMEK” Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan İpekyolu Sağlıklı Hayat Merkezi Sosyal Hizmet Uzmanı Filiz Er “Sosyal Hizmet mesleği insanların psikososyal sorunlarıyla ilgilenen bir meslek dalıdır. Bu meslek dalıyla uğraşanlar profesyonel anlamda kişilerin günlük hayatını, sosyal hayatını, psikolojik hayatını iyileştirmeye çalışırlar. Aslında bütün mesleklerin amacı budur. Hekimler de insanların iyilik hallerini arttırmaya çalışıyor. Öğretmenler de iyilik hallerini arttırmaya çalışıyorlar. Bizim genel anlamda mesleğimiz de bunu amaçlıyor. İnsanları mutlu edip, günlük hayatlarını güzelleştirip, topluma uyumlarını sağlayıp, güzel bir hayat yaşamalarını sağlamaya gayret ediyoruz. Sosyal Hizmet mesleğinin ortaya çıkış sebebi aslında, sosyal yardımlaşmaların profesyonelleşmesi ihtiyacından doğmuş. Daha sonrasında bilim de bunu destekleyerek, felsefe destekleyerek, diğer alanlar destekleyerek bir meslek halini oluşturmuş. Ve meslek olduktan sonra da özellikle 3 düzeyde hizmet vermeye çalışmıştır. Bireysel düzey, gruplar düzeyi ve toplumsal düzeyde hizmet vermeye çalışıyor.” İfadelerini kullandı. “TOPLUMU BİR BÜTÜN HALİNDE KALKINDIRACAĞIZ” Bireysel ve grupça yapılan görüşmeler ile toplumu daha iyi bir davranışa yöneltmeyi gaye edindiklerini belirten Er şu şekilde devam etti: “Bireysel düzeyde bireysel görüşmelerle bunu sağlamaya çalışıyoruz. Bireysel görüşmelerinde kendi içinde bazı yöntem, teknik ve terapi yöntemleri var. Bunlardan faydalanıyoruz. Grup çalışmaları dediğimiz yöntemlerde de sigara bağımlıları grubu gibi ufak gruplar, küçük topluluklarla yapmış olduğumuz çalışmalardan oluşuyor. Bu çalışmalarda da bir davranış değişikliği ve o grubu daha iyi bir davranışa iletmeyle ilgili yapılmış olan çalışmalardır. Bunların dolaylı olarak uzandığı nokta toplumla çalışmaya geliyor. Toplumla çalışma aslında bütün toplumun iyilik halini artırmaya yönelik. Hem bireysel hem grupsal çalışmayla ve toplumla yapılan diğer çalışmalarla birlikte toplumu bir bütün halinde kalkındırmaya yarıyor.” “İNSANLAR SORUNLARLA TEK BAŞLARINA BAŞ EDEMEYEBİLİR” Zaman zaman insanların günlük hayatlarında tek başlarına baş edemediği problemler ile karşılaşabileceklerini belirten Er “Psikososyal destek işe yarıyor? Bir de onu açıklamak lazım. Şimdi biz hem içsel hem de dışsal yapılardan etkilenen bir varlığız. Hem biyolojik yönümüz, hem fiziksel yönümüz var. Hatıralarımız var. Sosyal anlamda da dışarda bizleri etkileyen annemiz, babamız, çevremiz, eşimiz, dostumuz, sevgilimiz gibi birçok unsur var. Bunların bizi etkileme seviyesi gibi bir baskı olduğunu düşünün. Bizi nasıl etkiliyorsa biz ona bir direnç gösteriyoruz. Eğer bu etkilenme süreci paralel ve birbiriyle uyumlu giderse hayat hafif inişleri ve çıkışlarıyla gider. Gün içerisinde oluşan bazen modumuzun düşüklüğü, yüksekliği bundan çok etkilenmeyebilir. Ancak zaman zaman insanların günlük hayatlarını gerçekten etkileyen, zihinlerinde onları meşgul eden ve üstesinden gelemediği, tek başına başaramayacağı sorunlar da olabilir. Bu durumda da Sosyal Hizmet uzmanları olarak psikososyal destek dediğimiz uygulamayı çalıştırıyoruz. Kişiye hem psikolojik anlamda hem de sosyal anlamda yardımcı olmaya çalışıyoruz. Bazen bir bilgilendirme bile kişinin daha iyi bir yere gelmesini sağlayabiliyor. Ya da yasal anlamda oluşan devlette bulunan kaynaklarla buluşturma kişinin iyilik halini arttırmaya yarayabiliyor.” Diye ekledi. “AMAÇ OLUMLU DAVRANIŞLAR KAZANDIRMAK” Grup çalışmasındaki ana amacın var olan olumsuz davranışın yerine geçebilecek olumlu davranışlar kazandırmak olduğunu belirten Er “Şimdi grup çalışmasından biraz bahsetmek istiyorum. Sigara bıraktırmayla uğraşan birçok insan var. Sigara bırakanlardan biri de benim. 7 yıl oldu bırakalı. Belki benimle birlikte birileri bir grup çalışması ya da bireysel görüşme içerisinde olsaydı belki bu süreci daha rahat atlatabilirdik. Sorumlu hekimimizle birlikte buradaki Sosyal Hizmet uzmanlığı olan arkadaşlarımızla böyle bir grup çalışması yapmaya karar verdik. Grup çalışmasındaki ana amaç ortak bir konu etrafında davranışlarımızı değiştirmek. Yani başka bir beceri kazanmak. Sigaraya özel konuşursak eğer sigara içme davranışı yerine başka olumlu ya da işlevsel bir davranış koymak. Bunun içinde grup çalışmasının bazı özelliklerinden faydalanıyoruz. Grup çalışmasının en önemli özelliğinden biri de evrensellik duygusu dediğimiz bir duyguyu barındırması. ‘Bu sadece ben değilim. Bu sıkıntıları yaşayan sadece ben değilim. Benimle birlikte mücadele eden başka insanlarda var.’ Düşüncesi bu evrensellik duygusu içerisinde yer alıyor.” Diye konuştu. “İNSANLAR KENDİLERİNİ RAHATLIKLA İFADE EDEBİLİYOR” Vatandaşlara sağlanacak en küçük olumlu düşüncenin bile çalışma adına bir başarı sayılabileceğini ifade eden Er “Bunun yanında sosyal beceri eğitimi vermeye çalışıyoruz. Kendilerini ve duygularını ifade edebilecekleri bir ortam sağlamaya çalışıyoruz. Aitlik duygusunu vermeye çalışıyoruz. Yeni yaşantıya uyumla ilgili motivasyonu arttıracak birbirini etkileyecek kişiler arası iletişim ve öğrenme yeteneğini de arttıracak bir uygulama yapmış oluyoruz. Aslında grup çalışması, dışardan sadece grup çalışması gibi görünüyor ama grubun içerisinde farklı dinamitler oluşuyor. Bu dinamiklerle birlikte kişi bir noktadan bir noktaya gelmiş oluyor. Bu yüzde yüz herkeste etkili olabilir mi? Benim şu ana kadar ki tecrüben şunu göstermiştir ki herhangi bir ufak düşüncede olumlu bir değişiklik bile kişinin olumlu bir değişikliğe yönelmesini sağlıyor. Her şey birdenbire bir sihirli değnekle değişecek anlamına gelmiyor. Kişide herhangi bir ilerleme olmuş olması ya da o konuyla ilgili bilgileniyor olması ya da sosyal ortamda gelip kendi duygusunu, stresini ve düşüncesini ifade ediyor olabilmesi bile bana göre yani bir Sosyal Hizmet uzmanı olarak sosyal tedavimiz ve sosyal bakımımızı yaptığımız anlamına geliyor.” Dedi. “YOĞUN BİR BİLGİLENDİRME VE DESTEKLEME ÇALIŞMAMIZ OLACAK” İlk grup terapilerinde kullanacakları kaynaklara değinen Er “Bunun dışında bizim sigarayı bıraktırma ile ilgili grup çalışmamızın özelliklerini şöyle anlatayım size; 5 hafta sürecek bir süreç. Allen Carr diye Amerikalı bir yazar var. O da 33 yıl sigarayla mücadele etmiş. Onun bazı tekniklerinden faydalanacağız. Kitaplarını inceledik. Daha önce bununla ilgili yapılmış olan akademik çalışmaları da inceledik. Bunun yöntemlerinden faydalanacağız. Bilişsel Terapi yönteminden olumsuz otomatik düşünceler yerine olumlu ve işlevsel otomatik düşüncelere çevirmeyle ilgili bir çalışma sağlayacağız. Sosyal Hizmet mesleğinde kullandığımız bazı grup oyunları var. Onlardan da faydalanacağız. Stresle baş etme yöntemlerinde de imajinasyon çalışması, nefes ve kas egzersizlerinden faydalanacağız. Bu 5 hafta içerisinde yoğun bir hem bilgilendirme, hem destekleyici, hem de baş etme becerilerini arttırıcı yöntemleri kullanacağımız bir çalışma olacak.” Şeklinde ifadeler kullandı. “UYUMLU BİR EKİBİMİZ VAR” Sağlıklı hayat merkezinde uyumlu bir ekip haline geldiklerini de vurgulayan Er “Danışanlarımız ve hekimlerle ortak işbirliği yaptığımız için, konuyla ilgili fikir birliğine vardığımız için sorun yaşamadık. Hekim bize yönlendirdiğinde danışanların uyumu daha kolay oluyor. Hekimimiz küçük bir ön bilgilendirme yapıyor. Arkasından danışanlarımız buraya geliyor ve biz bireysel görüşmelerimizi ayrıntılı bir şekilde yapıyoruz. Görüşme formlarını dolduruyoruz ve dosyalama oluşturuyoruz. Hastalarımız bu çalışmayı olumlu karşıladı. Daha önce böyle bir tedavi yöntemi ile karşılaşmış olmamalarına rağmen konun içeriğini anlattığımızda çok olumlu karşıladılar. Heyecanla beklediklerini söyleyenler oldu. Daha önce grup çalışmalarımdaki tecrübelerim de şunu gösterdi ki uyumları gayet güzel olacak. Kendilerini ifade ettikten sonra “Ben böyle bir şey olacağını hiç tahmin etmemiştim. Bunları ben burada gerçekten söyledim mi? Gerçekten ben bunu yaşadım mı?” şeklinde çalışmalara katılıyorlar ve grup oyunları dediğimiz oyunların hepsine de yetişkin insanlar gerçekten güzel uyum sağlıyorlar. Gençlerden beklenmeyen bir uyumla, ciddiyetle yaklaşıyorlar.” Şeklinde konuştu. “ÇALIŞMALARIN ETKİLERİNİ ÖLÇECEĞİZ” Çalışmanın öncesinde ve sonrasındaki durumları değerlendireceklerini belirten Er şu şekilde ekledi; “Sıkıntı olacağını düşünmüyorum ve iyi gideceğini düşünüyorum. Zaten başında ve sonunda da ölçümlerimiz olacak. Depresyon düzeylerini ölçeceğiz. Bağımlılık düzeylerini ölçeceğiz. Aile işlevlerini ölçeceğiz. O da bize bir dönüt vermiş olacak. İlerlememiz ne durumda? İyi mi gittik yoksa kötü mü gittik? Zaten toplantı sonunda da danışanlarımıza kendilerinin de bir önerisi de var mı diye muhakkak soruyoruz. Çalışmaların her seansında özellikle bizden ziyade kendilerinin o çalışmaya katkı vermeleri için teşvik ediyoruz. Orada da kendilerinin bir şeyler yapabildiklerini görüyorlar. Haftalar arasındaki farkları kendilerinde görüyorlar. Bir de birbirlerine destek oluyorlar. Destek sırasında da “Sen bunu başardın. Sen bunu yapmıştın. Bak hatırladın mı?” gibi teşvikleri oluyor o da kendileri için bir çıkış noktası oluyor. “Ben bunu başardım. Bunu da yapabilirim.” gibi düşünceleri oluşuyor. Aslında bu grup çalışmasındaki asıl amacımız sadece sigarayı bırakmaya yönelik bir çalışma değil. Kişinin kendi günlük hayatına da bunu aktarabilmesidir. Bu becerileri, eşiyle ilişkisine aktarabilme, çocuğuyla ilişkisine aktarabilmesi, ya da başka konulara da aktarabilmesi de önemlidir. Burada öğrendiği konular sadece burada kalsın gibi bir amacımız yok bizim. Zaten öyle olsa grup çalışmalarının, daha doğrusu bu tür çalışmaların bir anlamı olmaz.” “DAHA FARKLI ÇALIŞMALARIMIZ DA OLACAK” İlerleyen zamanlarda daha farklı kitleler ile daha farklı grup terapileri gerçekleştireceklerini belirten Er “Bizim için bu bir başlangıç oldu. Ekibimiz birbiriyle çok uyumlu. Bu bizim için çok önemli bir şey. Bunların hepsi bizim için artı avantaj. Bu bize ne sağlar? Daha fazla hizmet vermemizi sağlar. Daha kolay hizmet vermemizi sağlar. Aşağıda fizik tedavi bölümü var. Fizik tedavi bölümündeki inme hastalarını ailelerine yönelik bir grup çalışması yapmayı planladık. İlerleyen zamanlarda, danışanlarımız biraz daha arttığında ve özellikler de arttığında farklı grup çalışmaları yapmayı planladık. Belki okullar açıldıktan sonra sınav kaygısı olan öğrencilere yönelik bir çalışma yapabiliriz. Kanser hastalarının yakınlarıyla, kanser hastalarıyla, kanser hastalarına bakım yapanlara yönelik çalışmalar yapabiliriz. Yani aslında bakarsanız her kişinin zihninde sorun olarak oluşan, kişiyi rahatsız eden her bir konu ile ilgili Sosyal Hizmet uzmanları olarak destek verebiliriz. Ve bunlarla ilgili de mesleki bilimsel çalışmaları burada uygulayabiliriz. Grup çalışması sadece bunun bir boyutu hekimin hastasına ilaç vermesi gibi. Bizim ilacımız da bu.” Diyerek sözlerini noktaladı.