Uzun bir süredir çalışmaları yürütülen yeni anayasa değişikliği ile ilgili halk oylaması için beklenen gün geldi çattı. Türkiye geleceğinin oylanacağı seçimlerde vatandaş hem Van’ın hem de ülkenin yeni yönetim sistemini ve yönetim şeklini belirleyecek. ‘Evet’ mi ‘Hayır’ mı tartışmaları arasında geçen propaganda sonrasında Türkiye genelinde tam 51 milyon 751 bin 773 seçmenin katılımıyla yüzde 50’nin aranacağı seçimlerde Van’da da tam 619 bin 560 seçmen tam 1920 sandıkta oy vererek yeni anayasa değişikliği ve diğer maddeleri yoklayacak. Son güne kadar da anket şirketlerinin tahminlerinin tartışıldığı seçimlerde hiç şüphesiz gözlerin en çok çevrildiği ve sonucu önem arz edecek illerden biri yine bu seçim Van olacak. Bölgedeki Kürtlerin, Van’ın ve diğer illerin oranlarının da büyük rol oynayacağı seçimlerde son 5 seçimde çok farklı grafiklerin çıktığı Van’da çıkan oylar deyim yerindeyse kentin geleceğini şekillendirecek. Peki, Türkiye’nin en çok merak edilen 10 ili arasında gösterilen Van’da geçtiğimiz seçimlerdeki rakamlar ne diyor. AK Parti’nin ve dinamiklerin üst düzey bir çalışma yaptığı seçimde oylar sandığa ne kadar yansıyacak? Şehrivan geçtiğimiz yılın rakamları ile seçim öncesi Van’ın seçim haritasını çıkardı!
VAN YÜZDE 94’LE EVET DEDİ!
2010 yılında yapılan Cumhurbaşkanı’nın halk tarafından seçilmesi ile ilgili referandumdan 7 yıl sonra yeniden sandık başına gidecek olan halk bu kez daha büyük bir tercih için oy kullanacak. O dönem Türkiye genelinde rekor bir oy ile kabul edilen referandumda Van’dan çıkan oy da rekor düzeyde olmuş, Van en çok oy çıkaran kentlerden birisi olmuştu. BDP’nin ‘boykot’ ile sandığa gitmediği seçimlerde Van’da yüzde 94,45 oranında bir oy çıkmış ve açık ara farkla halk cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine evet demişti. 530 bin 750 seçmenin bulunduğu kentte DBP’nin boykotu etkili olmasına rağmen sandığa giden 220 bin 751 bin seçmenin sadece yüzde 5’i ‘Hayır’ demişti.
2010 yılında yapılan referandumda rekor oy veren Van’ın önünde hemen Cumhurbaşkanını ile belirleyeceği bir seçim yoktu. 2014’ün 10 Ağustos’unda yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce alınması gereken kritik bir viraj vardı: 2014 yerel seçimleri. 2011 genel seçimlerinde 6 vekilini 4’e düşüren Van’da, cumhurbaşkanını halkın seçeceği referandumdan yüzde 94 almasına rağmen 2011’de 2 vekilini kaybeden Van’ın, depremin ardından yaşananlar, çözüm sürecinin bitmesi, 6-8 Ekim Kobani olayları sonrası tercihi merakla bekleniyordu. Bir de Büyükşehir olan Van’da aslında oy kaybının ayak sesleri anketlerde, mitinglerde kendisini htirir gibiydi.
VAN’DA İLKLERİN VE SÜRPRİZLERİN SEÇİMİ: 2014!
Seçmen sayısının her seçimde biraz daha arttığı 1 milyonluk kent Van, Türkiye’nin ve Doğu’nun seçimlerdeki en çok merak edilen kenti… Daha 2014 yerel seçimlerine kadar hiçbir partinin iki dönem üst üste seçim kazanmadığı son 3-4 seçimde deyim yerindeyse ezberler bozuldu. 1963 yılından bu yana iki dönem hiçbir partinin iki dönem belediye seçimini kazanmadığı Van’da 2014 seçimlerinde DBP, ezber bozmuş ve Van’da 2009 seçimlerinde sonra aynı isim olan Bekir Kaya ile belediye seçimleri kazanmıştı. AK Parti 2011 genel seçimlerine göre oyunu yüzde 1,5 civarında oranda artırmasına rağmen Büyükşehir yasası ile değişen sistemden dolayı sadece Büyükşehir’i değil tam 12 ilçeyi de HDP’ye kaptırmış, Gevaş ve Tuşba olmak üzere 2014 seçimlerinde iki belediye kazanabilmişti!
CUMHURBAŞKANLIĞI EÇİMLERİNDE VAN’DA OYLAR DÜŞTÜ, ORAN ARTTI!
Yerel seçimden ağır yara alan Van’ın Cumhurbaşkanlığı seçimi de en az diğer seçimler kadar merak ediliyordu. 2014 yerel seçimlerinde oyu 41,2 olan Van’da Ak Parti 185 bin 709 seçmen tercihini AK Parti belediye başkan adaylarından yana kullanırken, DBP’ye ise tam 239 bin 312 seçmen oy vererek 12 belediyenin kazanılmasında rol oynamıştı. 1963’ten bu yana bozulmayan kural bu seçimde bozulmuştu. Birkaç ay sonra yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde Van’da Recep Tayyip Erdoğan’a destek az da olsa artım son yerel seçime göre oy yüzde 41,2’den, 42,6’a çıkmıştı. Halk Cumhurbaşkanı adayı Selahattin Demirtaş’a ise Van’da yüzde 54,55 oy vermişti. Ak Parti’nin daha önce 185 bin civarındaki oyu bu seçimde oran artmasına rağmen 174 bin 369’a düşmüş, aynı DBP’de de yaşanmış Demirtaş’a 223 bin 277 oy kullanılmıştı. Böylelikle sıradaki en kritik seçim 2015 genel seçimleri olarak öne çıkıyordu.
2015: SEÇMENİN TERCİHİN EN ÇOK DEĞİŞTİĞİ SEÇİMLER!
2015 yılında yapılan genel seçimler öncesinde de DBP’nin yükselişi dikkat çekmişti. İşte bu seçimin hemen 1 yıl sonrasında yapılan 2015 seçimleri de deyim yerindeyse AK Parti açısından oy kaybının zirvesi olmuştu. Olaylar, gerginlikler, krizlerle dolu bir seçimde Van ve bölgede AK Parti adına büyük bir çöküş yaşanmıştı. Bölgedeki olaylar, çatışmalar, örgüt baskıları ve vatandaşın devletin eksikliğini hmesi oyların düşmesinde etkili olmuştu. 2014 yerel seçimleri ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin hemen 1 yıl ertesinde 2015 seçimleri AK Parti’ye büyük bir şok yaşatmıştı! 170-180 bin civarındaki Ak Parti’nin taban oyları 600 bine yakın seçmen sayısına rağmen sert bir düşüş yaşamış ve 95 bin 477’ye kadar gerilemiş. AK Parti Van’da sadece 1 milletvekili çıkarabilmişti: Burhan Kayatürk. HDP ise deyim yerindeyse Van’da tarihin zirvesini yaşıyordu. 200 binlerdeki oy sayısı 368 bin 516 olmuştu. HDP kentte belediyelerde değil temsiliyette de tek başına iktidardı. Yüzde 74 civarında oy oranına karşı AK Parti’nin Van’da aldığı en düşük oran: Yüzde 19!
VANLI BU KEZ SÜRPRİZİ HDP’YE YAPIYORDU…
Fakat HDP’nin Türkiye genelinde de yüzde 13’lerde oy oranı 80 civarında milletvekili aldığı seçimlerde hükümetin kurulmaması birçok ilkin önüne geçmişti. HDP en çok milletvekili olan 3’üncü parti olmuş ama kriz Türkiye’de koalisyon hükümeti bile kurulmasının önüne geçmişti. Yeni bir koalisyon dönemi beklenirken vatandaşa bir kez daha sandık yolu görünmüştü. Ahmet Davutoğlu başkanlığındaki AK Parti ise bu seçime daha sıkı hazırlanıyor, Erdoğan’ın kritik dokunuşlar yaptığı kulislerde konuşuluyordu. Aday adayları değişiyor Van’da 1’inci sırada Beşir Atalay sürprizi yaşanıyordu. Bölgeye yeniden baskı artırılması aradan birkaç ay geçmesine rağmen seçimlerde yeni sürprizler yaşanmasına neden oluyordu. 7 Haziran seçimlerinin sadece birkaç ay sonrasında 1 Kasım’da sandık başına giden Vanlı yine sürpriz yapıyordu. AK Parti oy oranını yüzde 19’dan 30’a, oy sayısını ise 95 binlerden 142 bin 436 çıkıyor AK Parti 1 olan vekil sayısını 2’ye çıkarıyordu. HDP’de ise tam 50 binlik büyük bir oy kaybı yaşanıyor. 7 vekil 6’ya yüzde 75’lerdeki oy oranı yüzde 65’lere kadar düşüyordu. Bu her dönem sürprizler yapan Van’ın yine sürpriz yaptığını ortaya koyuyordu.
VAN SÜRPRİZ YAPACAK MI?
2015 seçimlerinden sonra Türkiye’de suların durulmadığı, bölgede 6-8 Ekim olaylarından sonra yeniden büyük çatışmaların yaşandığı bir süreç de geride bırakıldı. Özellikle bombalı saldırıların ve büyük ölümlerin yılı olan 2016’dan sonra Türkiye’de yeni bir siyasi atmosfer ortaya çıkıyordu. HDP’nin önemli isimlerine yönelik operasyonların başladığı, bir çok ismin tutuklandığı, devletin güvenlik politikasını tam anlamıyla sıklaştırdığı bir dönemden sonra HDP’nin oy kaybı yaşadığı bölgede flaş bir şekilde 2017 referandum kararı alındı. HDP’ye yönelik operasyonlar öncesinde de çatışmalardan dolayı oy kaybı yaşadığı anketlerle de açıklanan HDP referandum tercihini ise ‘Hayır’dan yana kullandı. CHP ile birlikte ‘Hayır’ tercihi yapan HDP’nin bu seçimde çıkaracağı ‘Hayır’ bir yönüyle Van’daki oy oranının geldiği noktayı da göstermiş olacak. Yine AK Partili siyasetçilerin de ciddi bir ‘Evet’ çıkmasını beklediği Van’da ‘Evet’ çıkarsa HDP’nin egemenliğinin zayıfladığı, seçmenin yeniden AK Parti’ye yöneldiği sonucu çıkacak. İşte bu yönüyle yarın gerçekleşecek seçim Van’da her yönüyle yeniden dengelerin değiştiği bir seçim olarak vuku bulacak.
AK PARTİ CEPHESİ CİDDİ ARTIŞ BEKLİYOR
Bu seçimde HDP vitesi son zamanlarda artırsa da AK Parti cephesinde yapılan ‘Evet’ çalışmasına göre oldukça zayıf bir kampanya yürüdü. HDP son dönemlerde yaptığı mitinglerde eski günlerini ararken AK Parti’nin Van, Diyarbakır gibi kentlerdeki mitinglerinde geçmişteki kalabalıklar yeniden toplandı. İstanbul, İzmir, Şanlıurfa gibi mitinglerde deyim yerindeyse gövde gösterisi yapan AK Parti cephesi referandumun ilk zamanları yüzde 50’nin altında kalan oyların son dönemlerde yüzde 60’lara kadar vardığını açıklamaya başladı. Anket şirketlerinin de yüzde 52-58 ortalama ile ‘Evet’ çıkacağını tahmin ettiği Türkiye geneli oylardan en çok merak edilen ise Van’ın yüzde kaç ile ‘Evet’e katkı sunacağı. Son seçimde oyu 30 olan AK Parti açısından son 5 seçimin en yüksek oranı olan yüzde 42’nin üzerindeki her türlü oy şüphesiz büyük başarı olarak sayılacak ve AK Partili isimlerin deyimiyle elini Ankara’da oldukça güçlendirmiş olacak.
VAN SEÇİME HAZIR!
Öte yandan Van Türkiye’deki milyonlarca seçmen gibi yarın sandık başına gidecek. Her oyun büyük önem taşıdığı, Türkiye’nin ‘Evet’ çıkması halinde yeni bir sistem ile yönetileceği referandum oylamasında tüm hazırlıklar tamamlandı. Van Valiliği, Emniyet ve tüm kurumlar çalışmaları tamamlayarak seçime hazır bir hale geldi. Valilik, seçim öncesi paylaştığı veriler ile Van’daki seçimle ilgili merak edilen bilgileri paylaşarak güvenlik ile ilgili de önemli değerlendirmelerde bulundu. Sandık güvenliğinin sıkça tartışıldığı Van ve bölgedeki sıkıntıların önüne geçmek üzere alınan çeşitli tedbirleri açıklayan Van Valiliği yaşanabilecek her türlü sıkıntı için bir hat kurulduğunu açıkladı. Vatandaşlara olası her türlü olumsuzluk için numara veren Valilik, bu seçimde güvenliğin üst seviyede olacağını da belirtti.
İŞTE VAN’IN SEÇMEN SAYISI!
Valilik tarafından yapılan açıklamada Van’ın seçmen sayısı, oy kullanım saatleri ve diğer bilgiler paylaşıldı. Açıklamada: “Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda Değişiklik Yapan Kanun 16 Nisan 2017 Pazar günü tüm ülkemizde halkoyuna sunulacaktır. İlimizde 1920 sandıkta 619.560 seçmen saat 07.00 ile 16.00 saatleri arasında oylarını kullanacaktır. İlimizde görev bölgelerine göre jandarma ve polis teşkilatımız, tedbirlerini herhangi bir tereddüde mahal kalmayacak şekilde ve bütün sandıklara göre planlamıştır. Halkoylaması öncesinde olduğu gibi, oy verme gününde ve ertesinde de güvenlik zafiyeti oluşmayacak şekilde görev ifa edilecektir.”
HER TÜRLÜ OLMUSUZLUKTA BU NUMARAYI ARAYIN!
Çalışmalarımız, vatandaşlarımızın hiç kimsenin ya da oluşumun, baskı ve tehdidi veya etkisi altında kalmadan, özgür iradelerine göre tercihlerini yapmaları ve herhangi bir olumsuzluğun yaşanmaması içindir. Gerek tercihlerin yönlendirilmesine yönelik baskı ve tehditlerin gerekse yaşanabilecek her türlü olumsuzlukların 155 Polis İmdat, 156 Jandarma ve Valilik Referandum Harekat Merkezinin (0432) 214 96 45 No’lu telefonlarına vatandaşlarımız tarafından hiç tereddüt gösterilmeden bildirilmesini önemle hatırlatırız. Tüm halkımıza saygı ile duyurulur.
