Geçmişte yalnızca süt, kaymak, bal, otlu peynir, kavut ve murtuğa ile hazırlanan ve ünü dünyaya ulaşan Van Kahvaltısı, son yıllarda çeşidin artmasıyla özgünlüğünü kaybetmeye başladı. 2014 yılında Guinness Rekorlar Kitabı’na “Dünyanın En Kalabalık Kahvaltı Sofrası” olarak giren Van kahvaltısında artan çeşit, kahvaltıda israf da yaratmaya başladı. Dört bir yanda açılan kahvaltı salonlarında serpme kahvaltı adıyla israf ciddi boyutlara varırken uzun süredir beklenen adım ile ilgili geçtiğimiz günlerde harekete geçildi. Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu, Türkiye’de yıllık 23 milyon tona ulaşan gıda israfını önlemek için çalışma başlatırken, hazırlanan rapor Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a sunulmak üzere şekillendi. Yeni süreçte serpme kahvaltı israfının bitmesi beklenirken Van’da öncü olan bir isim olan ve Van kahvaltısının ‘mucidi’ olarak anılan Yusuf Konak’ın sahibi olduğu işletme mevcut kararı Şehrivan aracılığı yorumladı. Konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan işletmeci Fariz Gül israfı önleme ile ilgili bu durumun kahvaltının özüne dönmesi açısından olumlu olacağını belirtti.
GÜL: ÜLKEDE VE DÜNYADA VAN KAHVALTISI MARKASI OLUŞTU
Gül, ülkede ve dünyada Van kahvaltısı markasının oluştuğunu belirterek, “Van kahvaltısında kavut, murtuğa, otlu peynir, cacık, tereyağı, kaymak, bal gibi yöreye has ürünler bulunur. Bunlar bu coğrafyanın, bu toprağın ürünleridir. Türkiye’de ve dünyada bir Van kahvaltısı markası oluştu. Şimdi bize düşen görev, bu markayı korumak ve şehrimizin gastronomisinin ana taşlarından biri hâline getirmek. Ancak son yıllarda olay gösterişe dönüştü ve biz de gösterişin içinde yer almadığımız için ikinci plana düştük” dedi.
“VAN KAHVALTISI SERPME KAHVALTI DEĞİL”
Son dönemdeki “serpme kahvaltı” tartışmalarına değinen Gül, “Bizde yöresel Van kahvaltısı, aslında bir serpme kahvaltı modeli değil. Bizimki, bu yöreye has ürünlerden oluşan bir sofra. Fakat kaldırılması yönündeki taleplerin konusu olan serpme kahvaltı, kafelerde, otellerde açık büfe ya da abartılı sunumlarla yapılan kahvaltı türüdür. Örneğin biz masaya bir tane ceviz reçeli koyarız; şehrimizin tescilli gül reçeli varsa sadece onu sunarız. Ama bazı yerlerde masaya 7-8 çeşit reçel, 8-10 çeşit zeytin ve yine çok sayıda peynir konuyor. Bu da israfa yol açıyor. Biz işin bu kısmında gerçekten serpme kahvaltıya karşıyız. Çünkü bu durumda ciddi anlamda israf oluşuyor” ifadelerini kullandı.
“VAN KAHVALTISI; KAFE VE BÜFE KAHVALTISIYLA KARIŞTIRILMAMALI”
Van kahvaltısının serpme kahvaltı ile karıştırılmaması gerektiğini ifade eden Gül, “Van kahvaltısında ise durum farklı. Yöresel ürünlerden oluşan, her biri tek çeşitten oluşan bir sofra kültürümüz var. Dolayısıyla biz bunu serpme kahvaltı olarak görmüyoruz. Van kahvaltısı adı altında, kendine özgü bir sofra kültürümüz mevcut ve biz bunun korunması taraftarıyız. Yıllardır da bunun mücadelesini veriyoruz. Van kahvaltısını ne bir kafe kahvaltısıyla ne de açık büfe ile karıştırmamak gerekir” diye konuştu.
VAN KAHVALTISI ÖZÜNE DÖNECEK
Gül, Batıdaki kahvaltı salonlarının abartılı sunumlar yaptığının altını çizerek, “Serpme kahvaltıda kişi istediği kadar alabilir, istediği kadar bırakabilir. Bu da israfı artırıyor. Özellikle batıdaki kahvaltı salonlarının da bu konuda abartıya kaçtığını düşünüyorum. Van’da ise birkaç özel yer dışında, kahvaltı adı altında hizmet veren birçok işletmenin bu konuda israfa yol açtığını görüyoruz. Biz de işletmeciyiz, birbirimizi tanıyoruz; kafelerde bu iş gerçekten abartılıyor” diye aktardı.
10 YIL SONRA VAN KAHVALTISI KALMAYABİLİR
Denetimsizliğin en büyük sorun olduğunu belirten Gül, “Eğer bu şehir Van Kahvaltısı adıyla anılıyorsa, bu özelliğinin korunması gerekiyor. Van kahvaltısı kültürünü yansıtan yerlerin ön planda tutulması lazım. Bu reklam amaçlı değil, tamamen koruma amaçlı olmalı. Bazı yerlerde marketten alınan ürünler Van kahvaltısı diye sunuluyor. Bu rahatsız edici. Özellikle yaz aylarında gelen turistlerden çok fazla şikâyet alıyoruz. Bir yere gidiyorlar, tabelasında Van kahvaltısı yazıyor ama masada otlu peynir yok. Otlu peynir, murtuğa, kavut olmayan bir yere “Van kahvaltısı” denemez. Bu durum tamamen denetimsizlikten kaynaklanıyor. Denetimler yapılmazsa, 5-10 yıl sonra “Van kahvaltısı” diye bir şey kalmayacak gibi görünüyor” şeklinde konuştu.
SERPME KAHVALTININ KALDIRILMASIYLA GERÇEK VAN KAHVALTISINI YİYECEKSİNİZ
Serpme kahvaltının kaldırılması halinde bunun olumlu bir adım olacağını dile getiren Gül, “Olumlu yönde etkiler. İnsanlar gerçek kahvaltıyı yemeye başlayacaklar. Masada 8-10 çeşit reçel, farklı farklı zeytin ve peynir çeşitleri olmayacak. İnsanlar özüne dönecek. Ürün bazında baktığımızda, yöreye ait kahvaltı çeşidi anlamında bu konuda biz tekiz” diye aktardı. Gül, Van kahvaltısına sahip çıkılması gerektiğini vurgulayarak sözlerini şöyle tamamladı: “Serpme kahvaltı mutlaka kontrol altına alınmalı, israfın önüne geçilmeli. Dünya ciddi bir ekonomik kriz içinde; su kıtlığı, gıdaya ulaşım zorlukları artıyor. Bugünden önlem almalıyız. Bu sadece kahvaltıda değil, her alanda gerekli. Kahvaltımıza da sahip çıkalım. Herkese sesleniyorum: Lütfen Van kahvaltısına sahip çıkın. Van kahvaltısı, şehrimiz ve gastronomimiz açısından çok önemlidir. Mutlaka korunmalı ve yaşatılmalıdır.”