HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş, Birikim Dergisi'nden Tanıl Bora'ya konuştu. Seçime parti olarak girmekle bir risk aldıklarını belirten Demirtaş, "Aldığımız risk her halükarda sistemi çözüme zorlayıcı bir müdahaledir” dedi. Demirtaş seçime parti olarak girmelerinin gerekçelerini şu sözlerle anlattı:
SEÇİM BARAJI TARTIŞMASI
Aslında barajın kaldırılması konusunda önemli girişimlerimiz oldu. Kamuoyuna yansıyan uzun süreli girişimler olmasa da kısa dönemli kampanyalar oldu. CHP ’nin de bu konuda desteği oldu. Yasa tekliflerimiz oldu ve bunu parlamentoda sürekli güncelledik. Çözüm sürecinin başında acil demokrasi paketi diye bir çözüm paketi hazırlamıştık. Çözüm sürecinin sağlıklı ilerleyebilmesinin ön koşullarını oluşturmak için ifade özgürlüğünün, medya özgürlüğünün, örgütlenme özgürlüğünün, gösteri hakkının güvence altına alınacağı bir mini demokrasi paketi sunmuştuk. Bunun içinde baraj da vardı. Biz bunu AKP ’ye sunduk, müzakere sürecinin bir başlığı olarak bunları görüştük de aslında. Fakat işin doğrusu sonuç alamadık. Çünkü müzakere sürecinin gelip bu noktada kilitlenmesi veya tıkanması bizi de zorlayacaktı. Bunu o sürecin bir şartı haline getirmek istemedik. AKP’ye şunu anlatmaya çalıştık: kalıcı barış konusunda samimiysen ve içi dolu bir barış sürecinden söz ediyorsan, barajla ilgili bu önerimizi kabul etmelisin. Bunu içine sindirmiyor olman barış sürecinden senin anladığınla bizim anladığımızın farklı olduğunu net olarak ortaya koyar. Bu yönde sıkıştırmaya çalıştık ama AKP, özellikle de Tayyip Erdoğan bu konularda çok kestirip atmacı bir tutuma sahip. “Baraj düşerse şu kadar milletvekili kaybediyoruz” hesapları yapıyor. O yüzden sonuç alamadık. Keşke düşürmeyi başarabilseydik, keşke bu basıncı oluşturabilseydik, ama olmadı. Bağımsız girmekle sistemi rahatlatmış oluyoruz.
'BARAJI GEÇMEK ZOR DEĞİL'
Barajı geçmek bizim için zor değil. Yıllardır siyaset yapıyoruz. Hem halkın içindeyiz, ölçebiliyoruz hem de araştırma şirketlerinin kamuoyu yoklamaları var. Bütün bunları bir araya getirdiğimizde aslında barajı geçmenin zor olmadığını görüyoruz. Daha seçim çalışması başlamadı bile, daha ortada ne bir adayımız ne bir seçim programımız var ama yine de halkın yüzde 10’a yakını bu partiye oy vereceğini söylüyor. Toplam yüzde 26 da oy vermeyi düşünebileceğini söylüyor. Bu ilk defa ortaya çıkan bir durum. Yüzde 26’ya kadar bir potansiyel bizim için açılmış durumda.
Fakat bunlardan daha çok biz siyasi olarak şunu hesap ettik. Bu baraj orta yerde durduğu müddetçe Türkiye’deki demokratik katılım, eşit temsil gerçekleşmeyecek, mümkün değil. Biz barajı geçsek bile bizim dışımızdaki küçük siyasal grupların ya da azınlık gruplarının parlamentoda temsil hakkı olmadığı müddetçe, bu katılımcı parlamenter sistemin önünde bir engel olarak dikilmeye devam edecek. Aslında biz bağımsız girmekle sistemi her seferinde rahatlatmış oluyoruz! Yani bu % 10 barajının sürdürülebilirliğine katkı sunmuş oluyoruz.
CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ MİLAT OLDU
Geçen iki dönem bunu belki göze alabiliyorduk, tolere edebiliyorduk. Çünkü parlamentoya girmemiz gerekiyordu. Ama aradan geçen sekiz yılda, yürüttüğümüz siyasi mücadelede geldiğimiz aşama, etkilediğimiz kitle gücü, bütün Ortadoğu’da yeni bir alternatif sunma iddiasında bir hareket olma misyonumuz, son Cumhurbaşkanlığı seçimi, bütün bunları üst üste koyduğumuzda, bir kez daha bağımsız girecek olursak kendi gücümüzü yadsımış olacağız, hatta kendimizi inkar etmiş olacağız. Çünkü çok iddialıyız. Diyoruz ki, bir tarafta emperyal müdahalenin bir tarafta da mezhepçi, ırkçı, dinci mücadelelerin olduğu Ortadoğu’da bu ikisini de reddeden, birlikte yaşamı, eşit yaşamı, adil yaşamı öngören bir model geliştirmeye çalışıyoruz. Bunun idari modelini kuruyoruz, ekonomik modelini kuruyoruz, toplumsal yaşam modelini kuruyoruz. Bu kadar iddialı bir model iddiasında bulunurken halkın karşına parti olarak çıkmakta tereddütlü davranırsak kendi modelimizi peşinen mahkum etmiş oluruz. O nedenle bunu göze almak lazım. Tekrar bağımsız adaylarla girmek, biz bu modeli öylesine söyledik, siz yine de bize tek tek oy verin, dercesine, iddiamızın çok geri plana düşmesi demektir.
RİSK YOK DEĞİL
Bir de işin matematik boyutu var. Biz bağımsız girdiğimizde yirmi-yirmi beş milletvekilliğini bedavadan AKP’ye vermiş oluyoruz; bir iki de CHP’ye. Büyük bir toplumsal gücümüz var, bunun parlamentoya yansıması adil değil. Parlamentoda parmak sayısı da önemli hale geldi, önümüzdeki dönemde özellikle çok önemli. Anayasa daha yoğun bir şekilde gündeme girecek.
Yüzde 10’u aşamamanız halinde AKP’ye bir mutlak çoğunluk hediye edecek olma ithamına muhatap oluyoruz.Şüphesiz, burada bir risk yok demiyorum. Bu bir risk. Fakat öbür türlüsü de AKP’nin mevcut düzeni sürdürebilir kılmakta daha istikrarlı olmasını sağlıyor. Yani biz bir kez daha bağımsız girip sistemi rahatlatırsak, iktidar “zaten işte Kürtler de temsil ediliyor, dolayısıyla sistemde bir kriz yok, hadi işimize bakalım” diyecek ve anayasayı yapabilme gücünü zaten sağlamış olacak. Biz bir kez daha 30 35 vekille buraya gelirsek, CHP’nin MHP ’nin durumu da ortada, hatta biraz daha gerilemiş olacaklar belki… Aldığımız risk her halükarda sistemi çözüme zorlayıcı bir müdahaledir.
DRAMATİK FARK OLMAYACAK
Dramatik bin fark olmayacak, dolayısıyla AKP yine tek başına anayasayı yapabilme gücünü koruyacak ama referanduma götürmek zorunda kalacak. O yüzden aldığımız risk öyle AKP’yi çok rahatlatan bir risk değil. AKP’yi de zorlayan bir risktir. Bizim aldığımız risk aynı zamanda sistemi tıkayabilecek, meşruiyetini sorgulayabilecek bir risktir. Çünkü bizim dışımızdakilerle birlikte yüzde 18-20’ye yakın oy dışarıda kalmış olacak. Çözüm süreci var, Ortadoğu’da Suriye’de özellikle gelişmeler var. Kürdistan bölgesiyle Türkiye’nin ilişkileri var. Türkiye’nin Kürtleri önümüzdeki dört yıl parlamentoda olmamış olacaklar, üstelik haksızlığa uğrayarak olmuş olacak bu. Bu sistemi krize sokar. Ben bir savaş durumundan söz etmiyorum. Her gün her dakika şu parlamentonun yaptığı her iş sorgulanır, meşruiyeti sorgulanır. Bu durumda erken seçim dahil her şey gündeme gelebilir ve barajın düşürülmesi daha hızla gündeme gelebilir. Dolayısıyla bizim aldığımız risk her halükarda sistemi çözüme zorlayıcı bir müdahaledir, barajı geçsek de geçmesek de. Bu AKP ile uzlaşma üzerine kurulmuş bir senaryo veya strateji değil bizim kendi başımıza ortaya koyduğumuz, öz gücümüze güvenerek ortaya koyduğumuz bir karardır.
AKP İLE BİR ANLAŞMA YOK
AKP ile bir anlaşma, uzlaşma asla olmamıştır. Ben hep şunu söyledim: Gerçekten bizim AKP’ye 30-40 vekili hediye edeceğimizi düşünen dostlarımız varsa, özellikle bu kumpası bozmak için bize oy versinler, barajı geçelim. Asla böyle bir açık veya zımni anlaşma yok. Bu konuda iki temel noktayı söyleyebilirim. Bir: Biz bu kadar ilkesiz bir hareket değiliz. Çok büyük bedeller üzerine bu parlamentoya gelmiş bir hareketiz. Türkiye ve Kürdistan devrim hareketinin bütün değerlerini ve miraslarını temsil etme iddiasındayız. Bu değerlere sahip bir hareketin ucuz bir pazarlıkla AKP’ye vekillik hediye etmesi bizim açımızdan gerçekten alçaklıktır. Bu alçaklığı kimse bize yakıştırmasın. İkincisi: AKP böyle bir pazarlığa veya böyle bir ilişkiye girilebilecek bir parti değil.
İMKANLARIMIZ KISITLANACAK AMA...
Şüphesiz meclis grubunun olmaması olanaklarımızı kısıtlayacak çünkü imkan sağlıyor. Yasama faaliyetlerine fazla müdahil olamıyoruz, AKP tek başına götürüyor bu işi. Ama denetimde etkiliyiz, bu olanağı ve etkili muhalefet olanağının bir yanını yitirmiş olacağız. Fakat bunu tolere edebilecek bir deneyime de sahibiz. Mesela DEHAP’ın, HADEP’in parlamento grubu yoktu, milletvekili yoktu. Buna rağmen Türkiye siyasetinde etkili sözler söyleyebilen, etkili çıkışlar yapabilen bir güce sahipti. Çünkü dinamik bir kitlemiz var. Hareketli bir kitlemiz var. Sokağı çok etkili kullanan bir hareketiz. Miting, yürüyüşle kamuoyu yaratma, hükümet üzerinde demokratik basınç oluşturma konusunda muazzam bir deneyimimiz var. Parlamento dışında kalmanın açığını bu şekilde kapatabiliriz. Türkiye’nin hızlı bir şekilde barajı düşürüp erken genel seçime gitmesi için bütün Türkiye’nin muhalif güçleriyle dinamikleriyle ortak bir mücadele yürütürüz. Ama siyasette aktör olma rolümüzü de kaybetmeyiz, buna inanıyorum. Çünkü müzakere sürecinin bir parçasıyız. Bu görüşme trafiğinin bir parçasıyız. Hükümet parlamentoda grubumuz yok diye HDP’yi dışlayan bir müzakere yürütmek isterse zaten Kürt tarafı bunu kabul etmeyecektir. Kısacası, trajik bir son olmaz bizim açımızdan.
