ŞEHRİVAN HABER: HAMİT KARAKUŞ/ERDAL ERBAŞ- Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA)’nın hayata geçirdiği ‘COVİD-19 Sürecinde Sektörel Konferanslar’ programının ilk konuğu olan Rixos Hotels Yönetim Kurulu Başkanı, Vanlı işadamı Fettah Tamince, kentin önemli isimlerinin de katıldığı toplantıda Van’ın turizmine dair önemli değerlendirmeler ve tespitler yapan Tamince, kentin uzun yıllardır konuştuğu turizm master planının da temellerini oluşturacak önemli söylemlere yer verdi. Kentin turizminin şekillendirilmesi konusunda önemli açıklamalarda bulunan Tamince, ‘Bölgemizde Turizm’in Geleceği’ konulu toplantıda Van’ın turizmde bir hikâyeye ihtiyacı olduğunu söyledi. Bölgesel turizmin geleceğine yönelik önemli değerlendirmelerde bulunan Rixos Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince, memleketiyle ilgili yıllardır bir pişmanlık duyduğunu ve yatırım yapmama, yapamama ukdesi var olduğunu kaydederek şunları belirtti: “Sözlerime başlamadan önce hep bir pişmanlık yaşadığımı buradan paylaşmak istiyorum. Dünya’nın birçok noktasına da yatırım yapıyorum, hep kendi memleketimde bir şeyler yapamama ve yapmamanın ukdesi var içimde işin açıkçası, yıllardır nasıl daha sürdürülebilir bir iş yaparız arayışı içerisinde oldum. Bunu hep kurguladım, Van’dan uzaklaşmış Van’a gelmeyecek, Van’a bakmayan biri değil tam tersine Van’a ciddi ilgim var. Ama doğruyu yaparak bakmak istedim. Bugün ki toplantı bu konuyu açmak için iyi bir vesile oldu. Birkaç yıl önce Van Ticaret ve Sanayi Odası başkanı bizi davet etmişti orada da belli fikirlerimizi anlattık, paylaştık” dedi. “SON İKİ AYDIR FARKLI PROJELERE KONSANTRE OLDUK, FARKLI İŞLERE KİTLENDİK” Rixos Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Tamince, sözlerini şöyle sürdürdü: “Tabi dünya değişiyor her gün farklı gerçeklerle karşı karşıya kalıyoruz. Ben 3 ay öncesine kadar çok başarılı bir iş adamıyım, çünkü dünyanın birçok noktasında işleri olan tabiri caizse yumurtaları aynı sepette bulundurmayan biri olarak kendimi rakiplerime göre daha talihli daha başarılı görüyordum. Ama bir an da dünyanın hepsi kapandı ve son cumartesi ve pazara kadar ülkemizin birçok şehrinde sokağa çıkma yasağı uygulanıyordu. Dolasıyla çok farklı beklemediğimiz, planlamadığımız ve hayal etmediğimiz gerçeklerle karşı karşıya kaldık. Ama bunların hepsi geçici ve bunların hepsi farklı bir fırsatta da çevrilebilir. Pandemi başlayınca ilk iki üç hafta çalışma arkadaşlarım belki biraz moralsizdik, ne yaparızın endişesi içerisindeydik. Hemen üstümüzdeki o durgunluğu attık, son iki aydır farklı projelere konsantre olduk, farklı işlere kitlendik. Dünya’da ve ülkemizde işlerimizi daha nasıl iyi yönetiriz, nasıl kurgularız, dünyanın yeni ihtiyaçları nelerdir, nasıl tespit eder, başarırızın gayreti içerisinde olduk. Bu süreçte önümüzdeki aylarda neleri tasarladığımızı, neleri planladığımızı hem ülkemizdeki yatırımlarımızda hem de dünyadaki vizyonumuzla sizleri bilgilendirmiş olacağız” diye ifade etti. TAMİNCE: VAN’IN CİDDİ BİR TURİZM POTANSİYELİ VAR Türkiye’nin turizmde önemli bir oyuncu olduğunu ifade eden Rixos Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Tamince, dünya da önemli bir konumda yer aldığını ifade ederek şunları belirtti: “Türkiye artık turizm noktasında çok önemli bir oyuncu, dünya da birçok veriye göre ilk 10’a giren çok başarılı bir ülke, özellikle Avrupa kıtasında ilk 5 ila ilk 6’dayız. Türkiye’nin ilk 3’e ilk 4’e girme potansiyeli var. Türkiye artık 60-70 milyon turist ziyaretçiyi kabul edebilen hatta potansiyeli 100 milyar dolar turizm geliri olan çok önemli bir ülke konumunda yer almaktadır. Türkiye neyle başardı; müteşebbisiyle, devletiyle, alt yapısıyla, çalışanıyla, tasarımcısıyla aslında bir bütün olarak beraber başardığımız neticedir. İnanılmaz başarılı bir ekosistem oluşturduk.Bundan sonra Türkiye’nin çok önemli sektörlerinden biri olacaktır. Ülkemizde tesis yapmanın, tesis açmanın, tesis yönetmenin kolaylığı herhalde dünyada ilk 10’a gireriz. Bu anlamda ciddi manada mesafe kat ettik. Türkiye’de artık turizmi farklı bölgelere taşımamızın zamanı geldiğini düşünüyorum. Turizmi sadece Antalya veya İstanbul’da değil Türkiye’nin farklı bölgeleriyle tanıştırmak, farklı destinasyonlar geliştirmekle aslında kendimizi sorumlu tutmamız lazım. Bu bakışla yıllardır hep şunu dile getiriyorum; Van, Türkiye’nin çok önemli noktalarından bir tanesi, neden önemli diye bakarsak, coğrafik konumu ve yanı başında çok büyük nüfusa sahip ülkeler var. Başta İran, Irak ve biraz ileri gittiğiniz de Orta Asya ve Orta Doğu çok ciddi bir potansiyel barındırıyor” dedi. TAMİNCE: TÜRKİYE TURİZM HEDEFLERİNE ULAŞMASI İÇİN VAN’A TURİZM DESTİNASYONU ŞART Türkiye’nin turizm hedeflerine ulaşabilmesi adına bölgenin turizm destinasyonuna ihtiyaç duyduğunu ifade eden Rixos Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Tamince, şunları söyledi: “Türkiye’nin 100 milyar dolar gelirine ulaşabilmesi ve genel anlamda Türkiye’nin kendi hedeflerine ulaşabilmesi için Van özelinde bölge de ciddi yenilebilir turizm destinasyonu zaten tasarlaması gerekiyor. Bunun ötesinde birçok ülke bugün istihdam yaratmakla kendini mecburi hissediyor. Dünya’da herkesin ortak sorunu yeni iş sahası açmak, istihdamı arttırmak, işsizliği azaltmaktır. Bu dünyanın şu anda karşılaştığı en büyük sorun, sadece az gelirli ülkelerde değil, gelişmiş ülkelerde bu sorunlar karşı karşıya, petrolü ve gazı olan hatta kasasında çok fazla parası olan az gelişmiş ülkelerde bu sorunlar karşı karşıyadır. Rusya’da da buna şahidim, Suudi Arabistan’da ve Kazakistan’da bunu çok net görüyorum. Dolasıyla herkes istihdamı artırmanın, işsizliği azaltmanın mücadelesini veriyor” diye belirtti. TAMİNCE: TURİZM MERKEZİ OLMAK İSTİYORSAK; 2-3 OTEL VE 200-300 ODAYLA MÜMKÜN DEĞİL Turizmin istihdam üzerindeki etkisine değinen Rixos Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Tamince, şunları belirtti: “Baktığınız da turizm, konaklama, servis sektörü istihdam geliştirme ve yaratma anlamda en önemli sektör olduğunu görmekteyiz. Diğer sektörlerle kıyasladığınız da ilk 10 sektör arasında ilk 5-6 sektör turizm ve turizme bağlı sektörlerdir. Doğu Anadolu Bölgesi’ne baktığımız da ilimiz özelinde baktığımız da sektörün daha da büyük olduğuna şahitlik ediyoruz. Çünkü coğrafik durumumuz, hava şartları, terörün getirdiği sıkıntılar, sanayileşmenin getirdiği sıkıntılar bölgede genç nüfusun yüksek olması işsizliğin ne kadar önemli ve ne kadar sıkıntılı olduğunu çok net görüyoruz. Memleketime bir şey yapamamanın üzüntüsü içerisindeyim ama diğer taraftan hep şunu istedim, bugünde aslında anlatmak istediğim detayına sizlerle birlikte inmek istediğim konu şu; neyi nasıl yapabiliriz, sürdürülebilir turizmi ilimize nasıl kazandırabiliriz. Aslında hepimiz neyin nasıl yapılması gerektiğini üç aşağı beş yukarı net bir şekilde biliyoruz. Van’ın bu iş için doğru bir il olduğunu da biliyoruz. Konu şu aslında eğer biz Van’ın bölgenin turizm merkezi yapmak istiyorsak başta komşularımızdan ve yakın ülkelerden ciddi ziyaretçi çekmek istiyorsak biz hikayesi olan sürdürülebilir ciddi alt yapısı olan bir turizm merkezi tesis etmek zorundayız. Bunu oraya yapacağımız 2-3 otelle 200-300 odayla sağlamamız mümkün değildir” dedi. TAMİNCE: GÜÇLÜ BİR HİKAYAYE İHTİYAÇ VAR Kentin turizm noktasında güçlü bir hikayeyle yola çıkması gerektiğini ifade eden Rixos Hotels Yönetim Kurulu Tamince, şunları belirtti: “Güçlü bir hikayeyle yola çıkarak, hikayeyle dünyanın her tarafına çok rahat pazarlayabilmemiz ve satabilmemiz lazım. Taktir edersiniz ki, Türkiye’nin birçok noktası şehirleşme anlamında çok doğru büyümediler, gelişmediler. Avrupa’nın ve batı Avrupa’nın şehirleri gibi olmadılar, bu şehirlerin içerisine birer otel koymak turizm cazibesini arttırmaz tam tersine istediğimiz hedefe ulaşmamıza belki de engel olur. Benin somut önerim şu; Van Gölü’nün kıyısına 3-4 bin dönümlük bir alanı turizm bölgesi ilan edilmesi gerekiyor. Ben içerisinde olayım, katkı sağlıyayım. Bende gerekirse maddi anlamda katkı da bulunayım, vizyon anlamında dünyada tanıdığımız ne kadar tecrübeli insan varsa onları katalım. Bir kere bu alanı bir planlayalım ve bu alana bir hikâye kazandıralım” dedi. “BU HİKÂYEYİ BAŞTA ÜLKEMİZE VE DÜNYA’YA PAZARLAMALIYIZ, SATMALIYIZ” Rixos Hotels Yönetim Kurulu Tamince, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu Avusturya’daki göllere rakip bir alan mı olacak, İsviçre’de bütün Suudilerin, Katarlıların, Kuveytlilerin gidip çok büyük paralarla ev aldıkları göllere benzer bir göl kenarı mı olacak. Açıkçası işin tevazu tarafını bırakmak lazım. Eğer biz Van Gölü’nün etrafına bir turizm merkezi planlayacaksak ve ona bir hikâye indirgeyeceksek Avrupa’daki, Amerika’dakileri iyi etüt etmeliyiz. Madem Van Gölü bu kadar önemli ve doğal zenginliğimiz var. Madem ortasında bütün dünyaya çok rahat satabileceğimiz zenginlikte Akdamar Adası ve Urartu medeniyeti var. Bu zenginlikleri çoğaltabiliriz. Biz bu hikâyeyi çok iyi kurgulamalıyız, başarılı tasarlamalıyız. Bu hikâyeyi başta ülkemiz de ve dünyadaki herkese çok iyi bir şekilde pazarlamalıyız, satmalıyız. Burada hikâyeyi tasarlarken için bir değil belki 20 otel planmış olacak ama bunlar ne kadar doğa ile bütünleşmiş tesisler, mimarileriyle sürdürülebilir yapılarıyla, organik tarımla entegre olması, sağlık üniteleriyle, spor üniteleriyle olması gerekmektedir” diye ifade etti. “BU REALİTEYİ GERÇEKLEŞTİRMEK İÇİN MİLYAR DOLARLARA İHTİYAÇ YOK” Rixos Hotels Yönetim Kurulu Tamince, turizm noktasında insanların ihtiyaçlarını karşılayacak alanların tesis edilmesine dikkat çekerek şunları ifade etti: “Orta Doğu’da insanlar yazın 50 derece değil, 20 derece yer arıyor. Bakın bugün gidip orta doğudan gelen insanların çoğu Yalova’nın kenarına gidip nefes almak istiyorlar. Trabzon’daki Uzun Göl’e nefes almak için gidiyorlar. Antalya, Bodrum ve İzmir var, sıcaklık aramıyorlar. İnsanlar evlerinden çıkıp rahat yürümek istiyorlar, rahat nefes almak istiyorlar. Dolasıyla hem kendi ülkelerine yakın hem kendi bölgelerine yakın hem de bütün ihtiyaçlarını giderebilecek onları Cenevre’ye, Zürih’e, Avusturya’ya götürmeyecek şekliyle bir yer tasarlarsak, biz hem ülkemizin büyük anlamda turizm vizyonuna katkı saplamış oluruz hem de Van Gölü’nü dünyanın en önemli turizm merkezi haline getirmiş olacağız. Bu realiteyi gerçekleştirmek için milyar dolarlara ihtiyaç yok, yüzlerce yatırımcıyı sıraya koymaya da gerek yok. Bu çok basit bir başlangıçla planlanabilir” dedi. TAMİNCE, ATILACAK ADIMLARI TEK TEK SIRALADI Rixos Hotels Yönetim Kurulu Tamince, devamın da şunları belirtti: “Önce sayın valimizin başkanlığında ve kalkınma ajansımızın desteğiyle eğer bulabiliyorsak bu bölgede var mı bilmiyorum, yoksa bir alanı turizm bölgesine ayırarak tasarımını yapmalıyız, alt yapıyı tamamladıktan sonra bunu söyleyeyim her anlamda her alan da pazarlama elemanınız gibi çalışırım. Bunu Türkiye’deki ve Dünya’daki bütün ortaklarıma kendim sunarım. İlk tesisin kazmasını da buradan o sözü de vereyim kendim yaparım. İlk Rixos’u oraya yaparız. Ama bu hikâyeyi beraber oluşturalım ve dünyada ses getirecek güçte, büyüklükte ve özellikle bir hikâye olsun. Sonra nasıl çalışacak, çalışması çok kolay bu tasarımı yaptıktan sonra devletimizin desteğiyle belli hava yolu şirketlerine belki de milli hava yolumuza 1-2 yıl teşvik vereceğiz, destek olacağız.1-2 yıldan fazla olmaz biz doğru destinasyonu kurgulayalım, iyi yönetelim en fazla iki yıllık bir hava yoluna vereceğimiz destekle ilimizi çok önemli bir turizm hattı haline getirebiliriz. Onlarca şehirden Van’da uçuş koordine edilebilir, planlanabilir ve bütçelenebilir. Tabi bir büyük şansımız daha var, Türkiye’nin neredeyse her şehrinde ilimize direk seferler var. Yani bir ne kadar ürünü iyi tasarlarsak bütün buralardan ulaşma şansımız o derece rahat olur” dedi. TAMİNCE: ÜSTÜME DÜŞEN NE OLURSA DA YAPMAYA HAZIRIM Son olarak Rixos Hotels Yönetim Kurulu Tamince, şunları kaydetti: “Özellikle üniversitenin buraya yeterince insan kaynağı yetiştirmesi, yönetici yetiştirmesi, servis elemanı yetiştirmesi, gastronomi de çalışacak insanların yetiştirmesi de bu işin hızlanması sağlayacaktır. Aslında olabilecek neredeyse bütün disiplinler mevcut bunu bir şekilde harekete geçirmemiz lazım. Bir şekilde bununla ilgili ilk adımları atmamız gerekiyor. Eğer bunu yapabilirsek, başarabilirsek ben neticenin çok iyi olacağını düşünüyorum. Bizim şunu anlatmamız lazım Türkiye turizminin beklentisine ulaşabilmesi büyük anlamda ve vizyonda makro hedefte gerçekleştirebilmesi için Van’ın turizm merkezi olması şarttır. Bu olmazsa olmazların başında geliyor. Yani bölgeyi tespit, hikâye oluşturmak, tasarlamak, devlet tarafından alt yapı karşılaması ve bizim de bütün bu materyalleri hazırlayarak Türkiye de ve Dünya’da otaya koymamız ve sunmamız olacaktır. Ben güçlü vizyon taraftarıyım, doğrudur Van’ın Çaldıran ilçesinden çıktım, küçük esnaftım, farklı işletmelerim oldu ama bugünden sonra sadece Fettah memleketini seviyor onun için geldi, bir tane otel yaptı konusu işin açıkçası kendi markama da kendi şahsıma da çok yakın olarak görmüyorum. Tam tersine güçlü bir vizyonla parçası olabileceğimiz, dünyaya kazandırabileceğimiz önemli büyük bir destinasyon yapalım diyorum. Bu konu da üstüme düşen ne olursa da yapmaya hazırım” diye ifade etti.