ŞEHRİVAN ÖZEL: HAMİT KARAKUŞ – Van şehir merkezindeki tek tarihi yapısı olan Tekel Binası şu sıralar yine gündemden düşmüyor. Birkaç günden bu yana sosyal meydanın yeniden gündeme alıp sahip çıkılması çağrısı yaptığı Tekel Binası için bir adımın atılması için çağrılar yapılıyor. Başta Van Gölü Aktivistleri olmak üzere birçok Vanlı Devlet Hastanesi’nin satış kararını iptal ettiren Van’a Sahip Çık çağrısı ile yaptığı kampanyadan sonra bu kez de Tekel Binası’nın kente kazandırılması için aynı şekilde bu bina için destek istiyor. 1918 yılları sonrası cumhuriyet döneminde şekillenmeye başlayan 1952 yılında yapılan tarihi yapı günümüze kadar tarihi dokusunu koruyarak kentte önemli bir yer edindi. Yıllarca kentte tekel binası olarak kullanılan ama son süreçte devri gerçekleştirilen tarihi yapı, sahipsiz haliyle son süreçte kamuoyunda sürekli dillendirilmesi rağmen herhangi bir adım atılmadı. Tarihi yapının kentte kazandırılması adına sürekli dile getirilmesi rağmen herhangi bir adım atılmamasının ardından kente gönül veren gönüllüler, sosyal medya üzerinden #VanaSahipÇık etiketi ve çağrısı ile tarihi binanın kentte kazandırılması adına kent gönüllüleri gündem oluşturdu. Kent gönüllüleri sosyal medyada açtıkları etiket (hashtag) ile tarihi binanın kültür amaçlı kentte yakışır bir şekilde restore edilmesini talep ederken, çok sayıda kişide destek verdi. Özellikle son süreçte kentteki sorunlara değinen kent gönüllüleri adına Van Gölü Aktivistleri, tarihi binanın kentte kazandırılması adına Şehrivan Gazetesi’ne değerlendirdi. Başta aktivistler ve Vanlılar o binanın kültür-sanat merkezi olarak artık kente kazandırılması gerektiğinin altını çizmeye devam ediyor. TARİHİ ‘TEKEL BİNASI’ SOSYAL MEDYADA GÜNDEM OLDU Cumhuriyet Caddesi, üzerinde yer alan tarihi ‘Tekel Binası’ ile ilgili sosyal medya üzerinden başlatılan #VanaSahipÇık hanstag ile tarihin binanın kentte kazandırılması adına kent gönüllüleri gündem oluşturdu. Son yıllarda sık sık dile getirilen ve kamuoyunda yer alan tarihi yapıyla ilgili herhangi bir girişim olmaması ve sahipsiz görüntüsü tepkiye neden oldu. Sosyal medya üzerinden başlatılan hanstag ile tarihi yapının kentte kazandırılması gerektiğini vurgulayan kent gönüllüleri, tarihi yapının restore edilerek kültür amaçlı kullanılmasını istiyor. TAKVA’DA SOSYAL MEDYADAN DESTEK VERDİ Tarihi yapının kentte kazandırılması adına başlatılan hanstage Van Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Takva’da destek verdi. Takva, resmi sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi: “Van Tekel Binası Cumhuriyet dönemi Van’ın ilk ve tek taş binasıdır. Bu alan kültürel ve sosyal amaçlı kullanım için tahsis edilmeli, şehrimizin kültür hafızası için kullanılmalıdır” dedi. Takva, ayrıca yaptığı paylaşımda; Van Valiliği, Van Valisi Mehmet Emin Bilmez ve kent vekillerini etiketledi. KÜLTÜR SANAT VE SOSYAL ALAN OLARAK KULLANILSIN! Konuya ilişkin Şehrivan Gazetesi’ne değerlendirmelerde bulunan Van Gölü Aktivistleri, tarihi yapının kentte kazandırılması gerektiği ifade etti. Aktivistler, tarihi yapının kent tarihi ve turizm açısından önem teşkil ettiğini belirterek şu ifadeleri kullandı: “Van'ın en işlek yerinde ve merkezi konumda olan gerek tarihi geçmişi gerek mimari yapısı ile Van'ın hafızasına kazınan, Van'ın için ihtiyaç duyulan, kültür sanat ve sosyal çalışmaların yapılacağı bir merkeze dönüştürülmesi oldukça önem arz etmektedir” AKTİVİSTLER: KENT KÜLTÜRÜNÜN YANSITILMASI ADINA ÖNEMLİ Aktivistler, son olarak şu ifadeleri kullandı: “Yine çevre şehircilik bakanlığı hazırlanan 2020-2023 Ulusal Akıllı şehirler Stratejisi ve Eylem planı genelgesi yayınlandı. Bu eylem planı çerçevesinde bu tür kültür merkezi olabilecek yerlerin halkın kullanımına sunulması şehrimizin kültürünü yansıtılması sahiplenilmesi ve sürdürülebilmesine de imkân tanıyacaktır” dedi. SON SÜREÇTE NELER OLDU? Kentte önemli bir konumda yer alan tarihi tekel binası, son süreçte sahipsiz görüntüsü, arka kısmında yer alan yıkık görüntüsünün brandayla kapatılması ve kapısına reklam içerikli kepenkle kapatılması kent kamuoyunda sık sık dile getirilmişti. Özellikle tarihi binanın satıldığı yönündeki söylemlerin olduğu bir süreçte tarihi yapı ihale usulü ile satılığa çıkarılarak kısa bir süre sonra satışı gerçekleştirildi. Tarihi yapının satılmasının ardından bina ile ilgili herhangi bir restorasyon veya girişim olmadı. 2015 YILINDA TARİHİ BİNA SATILDI Mülkiyeti Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na ait olan eski tekel binası arsası TTA Gayrimenkul A.Ş. tarafından pazarlık usulü ile Üçkardeşler Gıda Nakliye Taahhüt İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'ne satıldı. Van'da Cumhuriyet sonrası yapılan sivil mimari örneklerinden olan ve ayakta kalan tek tarihi bina olma özelliğini taşıyan, Van Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 2006 yılında tescili yapılarak koruma altına alınan tekel binası 2015 yılında satıldı. ÜÇKARDEŞLER A.Ş'YE SATILDI İpekyolu Bahçıvan Mahallesi, Cumhuriyet Caddesi, üzerinde 1061 ada; 69 no.lu parselde bulunan 308,90 m² yüzölçümlü eski Tekel binası ve 70 no.lu parselde yer alan 1.395,65 m² yüzölçümlü (Ticaret ve Resmi Kurum Alanı imarlı) taşınmazlar üzerindeki binalar ve müştemilatı ile birlikte bir bütün halinde satışı gerçekleştirildi. Tekel bina ve arsası ihale görüşmelerinde en yüksek teklifi 11.650.000- TL ile veren Üçkardeşler Gıda Nakliye Taahhüt İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nin oldu. 11 MİLYON 650 BİN TL'YE SATILDI Eski Tekel binası ve iki parçadan oluşan arsasının ihalesi Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı TT Gayrimenkul A.Ş. tarafından ile Ankara'da gerçekleştirildi. Van'ın en merkezi ve ticari yoğunluğun en yüksek olduğu yerde bulunan. Tekel binası ve arsası uzun yıllar sonra özelleştirilmiş oldu. Tekel binası ve parselini 11.650.000- TL satın alan Üçkardeşler Gıda Nakliye Taahhüt İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nin binayı ve alanını turistik ve kültürel amaçlı değerlendirmesi bekleniyordu. 1952 YILINDA YAPILDI 1952 yılında inşa edilen tekel binası, Van Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 2006 yılında tescillendi. Tescil ile birlikte alınan karar ile; kurul izini olmadan tekel binası yıkılamaz, binada herhangi bir tadilat yapılamaz karar alındı. Binanın yanında bulunan depo ile 6 adet mesken (lojmanlar) mevcut iken 1989 yılında yapıların büyük bir bölümü yıkılmıştı. Van Belediye Meclisinin onaylanan 1/1000 ölçekli İmar Planında; Tekel binası alanı Resmi Kurum Alanı olarak işlenmişti. “MİMARİSİ DEĞİŞTİRİLEMEZ” Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından açık artırma usulüyle satılan eski Tekel binasında mimari değişikliğe, onarıma gidilemeyeceğini belirten Van Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü yetkilileri ise, "Kurul tarafından tescili yapılarak koruma altına alınan iki katlı, kesme taş tekel binasını satın alan şirket binanın mimarisini değiştiremez. Aynı zamanda kurulun izni olmadan binanın iç ve dış kısımda hiçbir tadilat yapamaz" şeklinde açıklamalarda bulunmuştu. TARİHÇESİ Tekel binası 1918 sonrası Bağlar mevki denilen bugünkü şehir merkezinin bulunduğu alanda şekillenmeye başladı. Cumhuriyet dönemi sivil mimari yapılarından olan tarihi yapı 1952 yıllarında yapıldı. Tarihi yapı İnhisar adıyla daha sonraki süreçte ise Tekel ismiyle işlevini sürdürdü.