Van’da Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) Genel Sekreterliği görevi ile son 8 yılda büyük katkılar sunan Emin Yaşar Demirci kente veda etti. 20 yıla aşkındır kentte hizmet eden ve Van’a katma değer katan önemli isimlerden biri olan Demirci, yarım kalan bir hayal ile kente veda etti. Van’ın hafızasına ‘güneşi’ işleyip güneş enerjisini yıllarca anlatmaktan yorulmayan bir kurumun başında mücadele eden, önemli yatırımcıları destekleyen ve kurum-kuruluşların destekçisi olan Demirci, giderayak önemli mesajlar verdi. Van’ın büyük potansiyeli olmasına rağmen ortaklık kültüründen yoksun olması ve tartışma kültürünü bir türlü yapmaması nedeniyle bir yanının eksik olduğuna vurgu yapan Demirci, buna rağmen Van’ın geleceğin mega kenti olacağını söyledi. “Bu bir hayal değil, gerçek bir beklenti” diyen Demirci: “Van en fazla 20 yıl içerisinde nüfusu 4-5 milyon olan, Milli Geliri Türkiye’nin bir çok kentinin üstünde olan ve bölge ülkelerinin de merkezinde olabilecek bir metropol olacak.” Dedi. Yıllarca mücadelesini Van’da vermesine rağmen Konya’da kurulan Güneş Santrali projesine de değinen Demirci, “Bunu Türkiye’de ilk biz konuştuk. Ama Konya hayata geçirdi. Çünkü onlar ortaklık işini iyi yapıyorlar. İnşallah ikinci il de biz oluruz.” Dedi. Dün itibariyle Van’dan ayrılan ve 20 yıllık Van kariyerine noktayı koyan DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci Van’dan ayrıldı. İstanbul’da akademisyenliğe devam etmek üzere kentten ayrılan Demirci, Van’daki veda buluşmasını sonuncusunu kentteki bazı gazeteciler ile gerçekleştirdi. Vanlı gazeteciler ile kahvaltıda buluşan Demirci, Van’dan ayrılmadan önce önemli bir kaç noktaya dikkat çekerek veda etti. VAN’DAN GİDİYORUM AMA TERKETMİYORUMVan’dan ayrılsa da sık sık Van’a geleceğini, gelmesi gerektiğini belirten Yaşar, ayrılması ile ilgili konuşmasında şu ifadelere yer verdi: “Van’da son bulunmam olmayacak bu. Bir çok kez burada olacağım. Ama Van’a artık İstanbul’dan gelip gideceğim. Sadece işim değişiyor, yaşadığım şehir değişiyor. Ama bundan sonra yaşayacağım süre Van’da yaşayacağım süreyi geçmeyecek. Hep geleceğim ve burada olacağım. Olmak zorunda da olacağım açıkçası. Çünkü en çok nerede yaşıyorsan aslında oralısın. Ben ömrümün 20 yılını Van’a geçirdim. Bundan sonra da DAKA ile olmasa da dolaylı olarak kent için çalışmalarım sürecek.” Van’a ilk geldiği yılları hatırlatan Demirci, o dönemden bugüne çok şey değiştine vurgu yaparak: “Ben 20 yıl önce bir Temmuz günü Van’a geldim. Geldiğimin ertesinde hemen Bahçesaray’a gittim. Orada bir Satranç Turnuvası’na katılmıştım. Bu yüzden de Bahçesaray’a özel bir sempatim vardır. O günden bugüne ne değişti diye düşündüğümüzde değişen şey şuydu. İlk olarak Bahçesaray’ın yolu değişti. Artık ulaşılması zor bir il değil. Onun dışında o günlerde sadece 1 pratisyen hekimi olan Bahçesaray’ın artık ona yakın uzman hekimi var örneğin. Yani bir şeyler değişiyor. Peki Van’da ne değişti? Biz Maddi ve hizmet anlamında ciddi ilerlemeler kat ettik 20 yılda. Ama bu yeterli değil. Çünkü biz artık kritik eşiği geçmek zorundayız.” Dedi. TEŞVİĞİ VAN’DAN ALDILAR ANTALYA’DA İŞ KURDULARVan’ın nüfus kaybına dikkat çeken Demirci, bu noktada teşvikler noktasına da değinerek şu ifadelere yer verdi: “Van’a iyi şeylerle birlikte iyi olmayan şeyler var. Örneğin nüfus kaybında rekor kıran iller arasındayız. En çok göç veren ikinci il olduk. Van’ın göç vermesi elbette çok kötü değil ama bununla beraber Van’ın göç alabilmesi daha da önemlisi nitelikli göç alması gerekiyor. Bugüne kadar bu mümkün olmadı. Büyük teşvikler oldu, hibe mekanizmaları işletildi. Ama bunlar hep sermaye toplanıp Van’dan gitme aracı olmaktan öteye geçmedi. Bu yüzden burada kalıcı ve ölçekli ekonomiler yaratmak gerekiyor. Bu da işlemedi geçmiş yıllarda. Mesela hep anlatılır, Mesut Özal zamanında alınan teşviklerin temeli Antalya’da atıldı. Bu da Vanlıların farklı illerde büyük işler kurmasına neden oldu. O zaman bu teşvikler başarısız olmadı, yerini buldu. Ama Van’da değil başka yerlerde hayat buldu. Demek ki Van’da kalmaları noktasında başarısız olundu. İşte bunu sağlamak lazım.” VAN NÜFUSU 5 MİLYON OLAN BİR METROPOL OLACAK!Mevcut sıkıntılara rağmen Van’da kurumsal olarak gelişen bir yapının olduğunu belirten Demirci, cazibe merkezi programına da değinerek Van’ın gelecekte büyük bir kent olacağına değindi. Van’ın geleceğini gerçekten parlak buluyorum. Geldiğim günden bu yana ben bunu söylüyorum. Van’ın kıymeti bir gün anlaşılacak. Ama ne kadar erken ulaşırsak o kadar iyi. Van’ın sıkıntısı şu: Ortaklık yapamıyoruz. Sermayemiz de oldukça küçük. Geliştirmemiz gereken nokta bu. Bu da zamanla olacak diye umuyorum. Çünkü güzel gelişmeler var. Bunun da en önemlisi ve en kıymetlisi şu sıralar devam eden Cazibe Merkezleri Programı. Cazibe merkezi programında verilen destekleri aslında biz 3-5 il olarak düşünelim. Bu illerden sadece bir kaçı merkez il olacak. Van da bu illerden biri. Sürükleyici ve merkez illerden biri olan Van’ın önümüzdeki 20-25 yıldaki perspektifi 4-5 milyon nüfuslu, uluslararası havalimanı açık olan, Türkiye ortalamasının da üstünde milli geliri olan bir il olarak görüyorum. Van’ın bu potansiyeli ve dinamikleri var. Son cazibe merkezi kapsamındaki destekler de bunu destekleyecek nitelikte. Yani son 10 yılda Van’a yatırım yağacak.” VAN’DA HEM YATIRIM HEM İSTİHDAM OLACAKArdından Cazibe Merkezleri ile ilgili umut verici verileri de paylaşan Demirci, Van’da bu programdan kaynaklı büyük yatırımların ve 4-5 bin civarındaki istihdamın hemen gelecek yıl itibariyle başlayacağına değindi. Demirci: “Van’a 27 Şubat itibariyle kapanan ilk çağrı döneminde yapılan başvuru sayısı 108. Ama direk bize gelmeden Kalkınma Bakanlığı’na yapılan başvurunun da 30’a yakın olduğunu düşünüyoruz. Yani bunun ortalama 1 milyar 600 milyon (1 katrilyon 600 trilyon) yatırım talebi olduğunu öngörüyoruz. Bunlar içinde elbette desteklenmeyecek, karlılık açısından yeterli bulunmayan yatırımlar olacak. Ama Van’a net 400-500 milyonluk bir yatırım gelece ve önümüzdeki yıl bu yatırımlar faaliyete geçek. Bunun Van’da yaratacağı istihdam çok büyük rakamlara tekabül ediyor. Bu on binlerce istihdam demek. Bunun da 4-5 binin gelecek yıl gerçekleşecek olması demek.” VAN KABUĞUNA SIĞMAYACAK VANGÖLÜ HAVZASI BÜYÜYECEKMevcut yatırımlar sonrasında Van’ın kabuğuna sığmayan bir kent olacağına dikkat çeken Demirci: “Bu yıl Van’ın net göç oranı -18. Ama bir süre sonra biz bunun bir süre sonra düştüğünü ardından da yükselişe geçtiğini göreceğiz. O zaman işte Van nüfus çekmeye başlayacak, para kazanacak, yatırım alacak. Uzun vadede de Van bir metropol olacak. Üstelik bunu sadece Van özelinde de düşünmeyelim. Yakında bir Van Gölü havzası kentleri oluşacak. Ve Van Gölü’nde ve çevresinde ulaşımın sürekli aktığı, nitelikli yollarla bağlandığı Van Gölü havzası bölgesi göreceğiz. O zaman Van’ın iş gücü de, tarihi de, kültürü de kıymet kazanacak. Bu da uluslararası pazara hitap eden bir üretim merkezi olmasını sağlayacak. Van’ın bu potansiyeli var.” Dedi. O HAYALİ VAN’DA DEĞİL KONYA’DA OLDUGazetemiz yazarlarından Ömer Aytaç Aykaç’ın geçtiğimiz günlerde ihalesi yapılan Türkiye’nin en büyük enerji santralinin Konya’da kurulmasını hatırlatması üzerine sosyal medyada da paylaştığı bu santralı Van’da kurma hayalini anlatan Demirci, Van’da bir gün bunun kurulmasını umudğunu söyledi. Demirci: “Biz Güneş Enerjisi konusunda Konya’dan önce harekete geçmiştik. Hatta 2010 yılında Akdamar Adası’ndaki güneş enerjisi bunun parçasıydı. Türkiye’de bunu ilk biz gündeme getirmiştik. O dönemler EPDK 600 mgw’lık bir ihaleye çıkmıştı. Biz de o dönem dedik ki ne yapın edin bunu bize verin. Üstelik biz sadece güneş enerjisi üretilmesini değil, bu teknolojinin de Van’a taşınmasını istedik. Dışardan gelip burada montaj yapıp devlete satan firmaların olmasını değil Van’a katkısı olan bir yatırımın Van’a yapılmasını istedik. Ben hep bunu savundum. O dönem de EPDK yetkililerine bunu söyledim. Lütfen bunu bölmeyin ve sadece Van’a verin dedim. Çünkü bu enerji üretimini bölmenin uzun vadede hiç bir kente faydası olmayacaktı. Deprem sonrası toplantılarda da yine bunu söyledim ben. Van’a 600 mgw’lık kota verin dedim. Konya bunu yaptı. Konya gündeme bizden sonra geldi ama bunu bizden önce yaptı.” Dedi. KONYA ALDI ÇÜNKÜ KONYA’NIN BİRLİKTELİĞİ VAR...Bu santralin Van’da kurulmasının aslında Konya’ya göre daha müsait olmasına rağmen Konya’nın bunun için ciddi bir birliktelik sergilediğine dikkat çeken Demirci: “Konya’da bunu yapmasının da ortak bir gündemleri olması. Onlar ortak bir gündem yaratıp bunu takip edebiliyorlar. Başarı bunun bir eseri olarak geldi. Konya benim dediğim gibi teknolojisiyle orada üretim yapacak şekilde elektrik üretip satacak bir anlaşma imzaladı. Van için düşündüğüm hayal buydu. Onlar gerçekleştirdi. İnşallah Van bunun gerçekleştiği ikinci şehir olur. Bunun için umut var.” Sözlerine yer verdi. YA ORTAKLIK YA ÖLÜM!Son olarak gençlik yıllarından bir anekdot paylaşan Demirci, Van’daki ortaklık kültürünün pekişmesi noktasında da önemli bir mesaj vererek konuşmasına son verdi. Demirci ortaklık ile ilgili ders niteliğindeki o anekdotu gazeteciler ile şöyle paylaştı: “1980’li yıllarda ben öğrenciyken o zaman Kalkınma Bankası DPT’ye bağlıydı. Bakanlığın da Kızılay’da bir binası vardı. O dönem de Özal’ın ihracata yönelik sanayileşme politikaları vardı. O dönemler o duvarda şöyle bir söz vardı: Ya ihracat ya ölüm. Altına da Japon atasözü diye yazmışlardı. Bu elbette ki Japon atasözü değildi ama o dönemin ruhuna uygun bir sözdü. Çok şükür bu süreçte biz ihracatı öğrendik. Zaman içinde de bir yükseliş olacak. Ama bizim öğrenemediğimiz şöyle bir şey var o da Ortaklık. Belki de DAKA’nın duvarına bizim şunu yazmamız lazımdı: Ya ortaklık, ya ölüm. Bizim bu ortaklık ölçeğini yaratmamız gerekiyordu işte. Çünkü biz bunu diğer bölge illerinde de yapamadık. DAKA’da verdiğimiz desteklerde diğer illerde de çoğu zaman bölgenin bir araya gelerek yapacağı çok büyük işlerin, büyük yatırımların bu ortaklığı sağlayamama nedeniyle yitip gittiğine şahit olduk.” Dedi. Demirci’nin konuşmalarının ardından Van Gölü Gazeteciler Cemiyeti Genel Sekreteri Ömer Aytaç Aykaç, Emin Yaşar Demirci’ye Van’da bulunduğu süre içerisinde gazetecilere olan desteklerinden dolayı bir plaket takdim etti. YUNUS EMRE AYKAÇ-ÖNDER ALTINALŞEHRİVAN HABER