Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük kentlerinden biri olan Van son yıllarda ekonomik anlamda zor günler taşıyor. Geçmişte bölgesel ticaretin merkezi olan Van özellikle son yıllarda dış ticarette durgunluk yaşıyor. Açıklanan veriler de bunu kanıtlarken, Haziran ayı dış ticaret verileri, Van’ın ekonomik yapısındaki kırılganlığı bir kez daha gün yüzüne çıkardı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı son verilere göre, Van’da Haziran ayında ihracat 1 milyon 498 bin dolar seviyesinde kalırken, ithalat 6 milyon 73 bin dolara yükseldi. Böylece Van, yine dış ticarette açık veren iller arasında yer aldı. Van’ın dış ticaret verileriyle ilgili Şehrivan’a konuşan mali müşavir İbrahim Şahin, üretim olmayınca ihracatın da olmayacağını belirterek, Van’ın dinamiklerinin ayağa kalkması gerektiğini söyledi.
ŞAHİN: ÜRETİM OLMAYINCA İHRACAT DA OLMUYOR
Şahin, Van’ın dış ticaret verilerini değerlendirerek, “TÜİK’in açıkladığı Dış Ticaret verilerinden de görüldüğü üzere kentimiz üretim yapamıyor. Üretemeyince ihraç da edilemiyor; sürekli ithalata bağımlı kalıyoruz. Daha önce de defalarca belirttiğimiz gibi işsizlik oranları, yatırım oranları, ihracat ve ithalat verileri birbirine bağlı unsurlar. Kentte üretim olmayınca ihracat da olmuyor” dedi.
VAN, TRB2 BÖLGESİ İLLERİNİN GERİSİNDE!
Van’ın TRB2 Bölgesi’ndeki illerden geri kalmasıyla ilgili konuşan Şahin, “Sadece tüketim mallarının bir kısmı dışarıdan alınıp yeniden ihraç edilebiliyor. Ancak bu tablo, bu kentin gerçekten üretim yapamadığını gösteriyor. Öyle ki Muş’un, hatta Hakkâri’nin gerisindeyiz. Oysa biz, 1 milyon 200 bin nüfusa sahip, Doğu Anadolu’nun en büyük illerinden biriyiz. Belki Diyarbakır, Gaziantep’ten sonra en büyük şehirlerden biri olmamıza rağmen, ihracatta bu illerin oldukça gerisindeyiz. Bu da kentte üretim yerine tüketimin ön planda olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
VAN’DA ÜRETİM VE YATIRIM YOK!
Şahin, kentte üretimin olmadığına dikkat çekerek şunları söyledi: “İnsanlar yatırım yapmıyor, üretim yapmıyor; hazır olana yöneliyor. Bu durum kente yazık ediyor. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla açısından da olumsuz etkiler yaratıyor. Her kentin gelir–gider dengesi var ve bizde bu denge tüketim lehine bozulmuş durumda. Eğer ihracatımız fazla olsaydı, bu kent için önemli bir artı puan olurdu. Aynı zamanda işsizliği de azaltır, yaşam kalitesini artırırdı.”
VAN’IN İHRACATI NASIL ARTAR?
İhracatın artması için neler yapılabileceğini dile getiren Şahin, “Öncelikle üretim yapılması gerekiyor. Büyük firmaların bu kente ciddi yatırımlar yapması şart. Zaman zaman tekstil gibi alanlarda yatırımlar geliyor ancak teşvik süresi bitince firmalar gidiyor. Geçici değil, kalıcı ve katma değer üreten yatırımlar yapılmalı. Üretim kapasitesini artıracak, istihdama kalıcı katkı sağlayacak adımlar atılmalı” diye konuştu.
“VAN’IN DİNAMİKLERİ AYAĞA KALKMALI”
Şahin, kente değer katacak çalışmaların yapılması gerektiğini vurgulayarak, “Son olarak şunu söylemek isterim: 1 milyon 200 bin nüfuslu bir kentin trafikten çevre yoluna, istihdamdan üretime, ihracattan sanayiye kadar birçok alanda geri kalması üzücü. Bu kentin dinamikleri ayağa kalkmalı, silkelenmeli ve yeniden başlamalıyız. Dünya değişiyor, ihtiyaçlar değişiyor. Çok geç değil; bu kente değer katacak işler yapılmalı” dedi.
VAN’IN DIŞ TİCARET AÇIĞI BÜYÜYOR
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Haziran ayına ilişkin dış ticaret istatistiklerini açıkladı. Genel ticaret sistemine göre Türkiye genelinde ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,9, ithalat ise yüzde 15,2 oranında arttı. Açıklanan verilere göre Van’da Haziran ayında ihracat 1 milyon 498 bin dolar, ithalat ise 6 milyon 73 bin dolar olarak gerçekleşti. Bu rakamlar, Van’ın dış ticaret açığının sürdüğünü ve il ekonomisinin dışa bağımlı yapısını koruduğunu ortaya koydu. İthalat, ihracatın dört katından fazla oldu.
VAN, BÖLGE İLLERİNE KIYASLA YİNE GERİDE!
Hakkari ve Muş ihracat rakamlarıyla bölge ortalamasının üstüne çıkarken, Bitlis ithalat fazlası vermeyen tek il oldu. Van ise ihracat sıralamasında yine geride kaldı. TRB2 bölgesindeki diğer illerin Haziran ayı dış ticaret verileri ise şöyle gerçekleşti: Muş’ta ihracat 8 milyon 582 bin dolar, ithalat 12 milyon 523 bin dolar, Hakkari’de ihracat 6 milyon 93 bin dolar, ithalat 8 milyon 324 bin dolar, Bitlis’te ihracat 470 bin dolar, ithalat 117 bin dolar olarak gerçekleşti.
HAZİRAN AYINDA GENEL TİCARET SİSTEMİNE GÖRE İHRACAT YÜZDE 7,9, İTHALAT YÜZDE 15,2 ARTTI
Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2025 yılı Haziran ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,9 artarak 20 milyar 515 milyon dolar, ithalat yüzde 15,2 artarak 28 milyar 688 milyon dolar olarak gerçekleşti.
OCAK-HAZİRAN DÖNEMİNDE İHRACAT YÜZDE 4,1, İTHALAT YÜZDE 7,2 ARTTI
Genel ticaret sistemine göre ihracat 2025 yılı Ocak-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4,1 artarak 131 milyar 408 milyon dolar, ithalat yüzde 7,2 artarak 180 milyar 845 milyon dolar olarak gerçekleşti.