2011 yılında 2 büyük deprem yaşayan Van o günden sonra vergi borcu ve ödemeleriyle sürekli gündemde oldu. Bir türlü ertelenmeyen borçlar bir yana Van’ın vergilerini ödemesi de her geçen gün azalmaya başladı. 2014 yılında vergisinin yüzde 50’sini ödeyen Van, 2015 yılında ise vergisinin sadece yüzde 33’ünü verdi. 1 milyon 219 bin 647 TL vergi veren Van’ı bu rakamın sadece 411 bin 399 TL’sini verdi. Van yaşadığı 2011 depreminden bu yana yaşadığı ekonomik travmayı bir türlü atlatamıyor. Önce deprem sonra deprem sonrası tahribat derken kent yıllardır koca bir ekonomik kriz ile boğuşuyor. Tüm bu krize rağmen çözüm süreci, yatırımlar ile ağır aksak da olsa ayakta kalan Van esnafı bölgenin çatışmalı sürece girmesi ve ekonominin bir darbe almasıyla birlikte iyice zora düştü. Yıllardır dillendirilen vergi terkini, sicil affı gerçekleşmezken Van TSO’nun uzun süredir yüksek sesle dillendirdiği terkinin şart olduğu bir kez daha ortaya çıkıyor... Zira son veriler de esnaf ve tüccarın temsilcisi de aynı noktayı işaret ediyor. 2014 yılında vergisinin yüzde 50’sini ödeyen Van, 2015 yılında ise vergisinin sadece yüzde 33’ünü ödeyecek duruma geldi. Hükümetin önceki dönem emsal olmaması için terkini uygun görmediği Van’da geçtiğimiz yıl neredeyse yok denecek kadar vergi tahsil edildiği. Kentin iyice çökmesinin önüne geçilmesinin de, esnaf ve tüccarın yeniden vergisini ödeyen ekonomik çark olması için tek şart vergi terkini olarak duruyor. Zira önceki yıllara bakıldığında Van vergi ödemesini yapan bir kent. Haliyle Van TSO Başkanı da bu durumu göz önüne alarak: “Aslında Van borcuna sadık bir kent” diyor... HER YIL BİRAZ DAHA BATIYORUZ...2015’te Türkiye vergi gelirleri açısından aslında bir sorun yaşamadı. Önceki yıl 401 milyar lira olan vergi tahsilatı 407 milyara yükseldi. Ancak il bazında bakıldığında ciddi problemlerin varlığına işaret eden sinyaller kendini gösterdi. Şöyle ki sadece 10 ilde vergi tahsilatı artarken geri kalan 71 ilde maliye vergi tahsil etmede zorlandı. Doğu illerinde yüzde 50’leri geçen tahsilat düşüşü küçük ve vergi geliri de az olan bu illerden ziyade asıl etkisini Anadolu Kaplanları denilen 10 ilde gösterdi. Ödediği yıllık vergi 1 milyar lirayı geçen ve bu itibarla da hem ekonominin çarklarını döndüren hem de toplam vergi gelirlerinin yüzde 95’ini ödeyen 25 şehrin içindeki 10 Anadolu Kaplanı vergi gelirlerinde büyük oranlı düşüş yaşarken bu durum şehirlerin geleceğine yönelik kaygıları da artırdı. Sanayinin önemli kentlerinden olan bu 25 ilden geri kalan 10 ilde de gelirde küçük düşüşler yaşandı. İstanbul’da tahsilat hemen hemen aynı kaldı. İzmit’te yüzde 20’lik artış olurken Ankara, İzmir, Adana ve Zonguldak vergi tahsilatı yükselen iller oldu. Peki, Van’da durum ne? Van’da ise tahakkuk tahsilat oranı yüzde 33.73’te kaldı. Yani Van 100 TL’lik borcunun sadece 33 TL’sini ödedi. VAN YÜZDE 33 İLE İLK SIRADA YER ALIYOR...En az vergi ödeyen iller arasından ilk sırada yer alan Van, bu anlamda Türkiye birincisi oldu. 1 milyon 219 bin 647 TL vergi veren Van, bu rakamın sadece 411 bin 399 TL’sini ödedi. Van’ın ardından ikinci sırada yer alan Mardin 647 bin 465 TL vergi borcunun 241 bin 562 TL’sini ödeyerek ikinci sırada yer aldı. Üçüncü sırada ise Hakkari ili yer aldı. Hakkari 236 bin 279 TL vergisinin 95 bin 824 TL’sini ödeyebildi. Sırasıyla bu illeri; Şırnak, Sivas, Iğdır, Adıyaman, Kırıkkale, Düzce ve Kırklareli takip etti. 2013 yılında vergisinin yüzde 55’ni, 2014 yılında yüzde 50’sini yatıran Van her yıl vergi ödemelerinde düşüş yaşıyor. Son olarak 2015 yılında bu oran yüzde 33’e kadar düştü. TAHSİLAT ORANI YÜZDE 33,7’YE KADAR DÜŞTÜMaliye’ye olan vergi borcunun ödenen vergiye oranı olan tahakkuk/ tahsilat oranına bakıldığında tablo biraz daha netleşiyor. Öyle ki bazı illerde 2014’e göre neredeyse yarı yarıya düşüşler yaşandı. Yani önceki yıl 100 liralık borcunun 70 lirasını ödeyen illerde tutar 35 liraya kadar indi. Türkiye’de 2015 yılı tamamında vergi borcunun yüzde 83’ü ödendi. Bu oran önceki yıl yüzde 55’ti. Yani 2 puanlık bir gerileme söz konusu. İllere baktığımızda ise durumun biraz daha vahim olduğu görülüyor. Örneğin Van’da geçen yıl yüzde 51 olan tahakkuk/ tahsilat oranı yüzde 33’e geriledi. Mardin, Hakkâri, Şırnak’ta da benzer durum meydana geldi. Vergi borcuna en az riayet eden 20 ilin 10’u Doğu’dan 10’u Batı’dan çıktı. TUNCELİ EN SADIK İLLER ARASINDABorcuna en sadık il Kocaeli oldu. Kocaeli 100 liralık verginin 92 lirasını devlete ödedi. Fakat bu konuda destan yazan il Tunceli. Doğu’da olmasına ve gelirinin de düşük olmasına rağmen Tunceli hemen hemen Kocaeli kadar borcuna sadık kaldı. Kredi kartı, banka borçları konusunda da en sorunsuz il olan Tunceli, tahakkuk tahsilat oranı yüzde 91.7 ile yüksek ikinci il oldu. Türkiye’nin dev şehri İstanbul ile üç büyüklerden birisi olan İzmir’de de vergi tahsilat oranı yüksek oldu. KRİZE KARŞI SAVUNMASIZ KALIYORUZTürkiye’nin vergi gelirlerini kurtaran bu illerin dışında sanayinin lokomotiflerinden olan Bursa’da yüzde 13’lük düşüş yaşandı. Bursa’da tahakkuk eden verginin yani Bursalıların devlete toplam borcunun yüzde 65.3’ü ödendi. Sakarya, Manisa ve Denizli’de sırasıyla yüzde 29, yüzde 14 ve yüzde 26.6’lık tahsilat gerilemesi Batı illerindeki sorunu ortaya koyan rakamlar oldu. Anadolu’nun kalbindeki Konya’da yüzde 10 ve Kayseri’de de yüzde 14.3’ü bulan tahsilat azalmasını Suriye’den dolayı sorun yaşayan Gaziantep ve Kahramanmaraş’taki yüksek oranlı sallantılar izledi. Eskişehir’deki yüzde 13’lük gerileme de adı, Anadolu Kaplanları arasında anılan illerde yaşanan sorunu perçinleyen başka bir gelişme oldu. 2015’te ekonominin yeterince büyüyemediği ortamda vergi tahsilatındaki bu gerileme Anadolu illerinin krizler karşısında aslında ne kadar savunmasız olduklarını da oraya koydu. ŞAHİN: VERGİLER 2 NEDENDEN DOLAYI ÖDENMİYORŞehrivan Gazetesi olarak vergi ödemeleri ile ilgili görüştüğümüz Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası (SMMMO) Başkanı İbrahim Şahin mücbir sebeplerin olmasından dolayı ödemelerin düzenli yapılmadığı, ayrıca yaşanan ekonomik sıkıntılardan dolayı da ödemelerin yapılmadığını dile getirdi. Şahin şu ifadelere yer verdi: “Ödemelerin yapılmamasının iki nedeni var. Birincisi yaşanan mücbir sebepler, ikincisi ise bölgede yaşanan ekonomik sorunlardır. Ekonomik darboğaz ve para olmadığı için kentte insanlar vergi borçlarını ödeyemiyor. Kentte üretim ve para döngüsü 2011 yılındaki depremden sonra bir türlü düzelmedi. Bu yüzde ne esnaf ne de diğer vatandaşlar ödemelerini rahat bir şekilde yapamıyor. Verilen vergilerde borcunun birikmesini istemeyenlere aittir.” “VERGİ BORÇLARI SADECE ESNAFA MI AİT?”Vergi borçları için önlemlerin alınması gerektiğini vurgulayan Şahin, “Depremden sonra ertelenen borçlar için muhakkaka bir adım atılması gerekiyor. Taksitse taksit, vergi terkiniyse terkin yapılmalı. Ama muhakkak ki vergiler için bir adım atılmalıdır. Tabi kentteki vergi ödemelerinin hepsi esnafa mı ait yoksa bunun içinde kurumlarda mı var? Bu iyi bir şekilde irdelenmelidir. Van’da vergisini vermeyenler sadece esnafsa bunun en büyük nedeni ekonomik sorunlardır. Çünkü kentte gerçek anlamda sorunlar var. Yaşanan ekonomik sıkıntıya birde bölgede yaşanan çatışmalı süreç ve olaylar eklenince sorun büyüdükçe büyüyor. Vergi borcunda etkili olan çok yan etkiler var. Bu etkiler pozitif hale getirildikten sonra vergiler içinde çalışmalar yapılmalıdır.” Dedi. TAKVA: VANLILAR BORCUNA SADIKTIRVergi ödemeleri ile ilgili görüştüğümüz Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO) Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Takva Vanlıların borçlarına sadık olduklarını ifade etti. Takva şu ifadelere yer verdi: “2011 yılında yaşanan deprem öncesine baktığımız zamana Vanlıların borçlarını nasıl ödediğini çok iyi bir şekilde görebiliyoruz. Ancak depremden sonra yaşanan vergi borcu sorunları ve mücbir sebeplerden dolayı bu durum tam tersine döndü. Hükümetin vergi ile ilgili Van’da bir düzenlemesi olmadı. Vanlılar her zamana borçlarına sadık insanlardır. Şu anda sıralama da bu şekilde olmasının sebebi mücbir sebeplerdir.” GÜNERİ: ELİT KESİMLER GÖÇ EDİYORKonuyla ilgili gazete olarak görüştüğümüz Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavir İlhan Güneri vergilerin ödemesinde ekonomik krizin etkili olduğunu söyledi. Güneri, “Vergilerin ödenmemesi şehirdeki kötü ekonomiden kaynaklanıyor. Yaşanan ekonomik sorunlardan dolayı vergi ödemeleri yapılamıyor. Yaşanan sorunlardan dolayı iflasın eşiğine çok geliniyor. Yaşanan çatışmalı ortamda ekonomi de çok etkili oluyor. Bu anlamda kentteki elit kesimler göz etmeye başladı. Kent olarak ticaret anlamında kötü günler geçiriyoruz. İhracat olarak diplere ulaşmış durumdayız. Hal böyleyken, ekonomi çok kötüyken vergi ödemeleri de yapılmıyor. Yoksa Vanlılar vergi hırsızlığı yapmıyor. Ekonomi olmayınca hiçbir şey olmaz.” Şeklinde konuştu.ŞEHRİVAN EKONOMİ: ÖNDER ALTINAL / ÖZEL HABER