ŞEHRİVAN ÖZEL: HAMİT KARAKUŞ/MENDUH ÇALIŞKAN- Yıllardır çözüm bekleyen ve Van’da kış aylarında sabah ve akşam saatlerinden oluşan hava kirliliği tabakası akıllara zehir mi, soluyoruz? Sorusu oluşturmaya devam ediyor. Özellikle Van’da kış aylarında sabah saatlerinde yerleşim merkezlerinde kalorifer ve sobaların yüksek kapasitede yakılması, endüstriyel ve trafik kaynaklı emisyonların artması, oluşacak hava kirliliğinin yoğunluğu mu tetikliyor? Bu konuda Şehrivan Gazetesi olarak Van’da kış aylarından oluşan hava kirliliğini sizler için derledik. Çevreciler doğal gazın yaygınlaştırılması ve kalorisi yüksek kömür kullanımının azaltılması önerisinde bulunurken, Van Çev-Der Başkanı Ali Kalçık ise Van’ın kış ayları ile birlikte baş gösteren kirli havası için: “Bu ciddi bir çevre ve sağlık felaketidir. Birçok konuda hastalığı olan ve nefes darlığı çekenler, yaşlılar ve çocuklar için bir felakettir. Bu felaketle ilgili yetkililer sadece seyircililer.” “VAN’DA NEFES ALMAK ARTIK ZOR” Van’da kış aylarında oluşan hava kirliliği konusunda Şehrivan Gazetesi’ne konuşan Van Gölü Aktivistleri, Van’da son yıllarda kış aylarında yoğun bir duman tabakası ile hava kirliliği hissedilir bir şekilde artığı ve Van’da nefes almanın oldukça zorlaştığının altını çizdi. AKTİVİSTLER: KİRLİLİĞİN BAŞLICA NEDENLERİ Kış aylarından yaşanan hava kirliliğinin başlıca nedenlerini sıralayan Aktivistler, “Van’da oluşan hava kirliliğinin başlıca nedenlerini şöyle sıralayabiliriz: Doğal Gaz kullanımının yeteri kadar yaygınlaşmaması, Yüksek kalorili kömürün az kullanılması, Düşük kalorili kömürün kullanımı, Trafikte araçların fosil yakıt kullanımı gibi nedenler olarak sıralayabiliriz.” İfadelerine yer verdi. AKTİVİSTLERİN ÖNEMLİ ÖNERİLERİ VAR! Aktivistler, Van’da kış aylarından yaşanan hava kirliliğinin çözüm bulunması noktasında önemli önerilerde bulundular. Aktivistler, “Doğal gazın kullanımının özendirilmesi, denetimlerin arttırılması, trafikte toplu taşımanın yaygınlaştırılması özellikle bu konuda Tramvayın Van için elzem bir konu olduğunu ve yeşil alanların arttırılması ile hava kirliliği azaltılmış olacak.” dedi. VAN’IN BİR DİĞER TEMEL SORUNU HAVA KİRLİLİĞİ Van’da kış aylarından yaşanan hava kirliliği konusunda Şehrivan Gazetesi’ne önemli demeçler veren Van Çevre Derneği (ÇEVDER) Başkanı Ali Kalçık, Van’da kış aylarında yaşanan hava kirliliği Van’ın temel sorunları arasında yer aldığını ifade etti. Van’daki hava kirliliği ölçümlere bakıldığında ve çıplak gözle bakıldığı zaman da somut olarak bir olgu olduğunu belirtti. “BU YILLARDAN BERİ VAR OLAN BİR DURUMDUR” Kalçık, Van’da sabahları veya akşamları sobaların yoğun olarak yakıldığı dönemde hava kirliliğin insanın genzini yakan, bir noktada olduğunu ifade etti. Kalçık, “Soğukların başlamasıyla beraber yaşlıların, çocukların ve hastaların sokağa çıkmasının dahi doğru olmadığı dönemler oluştu. Soğukların tam başladığı bir noktada tam bir felaket boyutudur. Yaşanan kirlilik ötesi bir şeydir. Bu yıllardan beri var olan bir durumdur. Ama bugüne kadar çözüm bulunamadı. Bunun en temel nedeni, Van’da sanayi yok, Sanayi’nin olmadığı bir yerde hava kirliliği olmasının bir kaynağı bir nedeni var. Kömürden kaynaklı bir durum, insanlar ısınmak için yakacaktan bir tanesi kömür, kullanmak zorundadır. Sorunun temel nedeni kalitesiz ve kalorisi düşük kömürün kullanılmasıdır.” dedi. DOĞALGAZ SORUNU Ankara’ya kirli kömürlerin girişinin yasak olduğunu belirten Kalçık, “Ankara’ya baktığımız zaman Van kadar kirli bir şehir değil, Ankara’nın her sokağına doğalgaz geçmiştir. Bu 12 yıllık bir süre içerisinde doğalgazın Van’a gelmesinden kaynaklı ve ilk geldiğinde 5 yıl içerisinde Van’ın bütün alanlarına, ağlarını öreceğini taaddüt eden şirketin yetkilisi bugüne kadar Van’ın yüz de 20-25’i ya yapmıştır, ya yapmamıştır. Böylesi sorumsuzluğun getirdiği bir sorun var.” ifade etti. “CİDDİ BİR ÇEVRE VE SAĞLIK FELAKETİDİR” Kalçık, Van’daki hava kirliliğinin bir diğer nedeni ise, 2011 yılında yaşanan felaketle beraber yapılan konutlarda kötü kömürün kullanımına bağlı olarak hava kirliliği neden olduğunu belirtti. Kalçık, “Edremit ilçesinden Van’a kuş bakışı baktığımızda çok belirgin ve çıplak gözle kirliliğin bir sis bulutunun Van’a çöktüğünü görürüz. Oranın yüksek bir yerde olmasından dolayı oradaki kirlilik Van’ın yerleşim alanına çöküyor. Özellikle gündüz ve akşam saatlerinde insanların soluk alamayacağı bir noktaya geliyor. Ciddi bir çevre ve sağlık felaketidir. Birçok konuda hastalığı olan ve nefes darlığı çekenler, yaşlılar ve çocuklar için bir felakettir. Bu felaketle ilgili yetkililer sadece seyircililer.” İfadelerine yer verdi. KALÇIK: VAN’DA KİŞİ BAŞINA DÜŞEN YEŞİL ALAN 2 METREKARE’NİN ALTINDA Her sorunun bir çözümü olduğunu altını çizen Kalçık, “Düne kadar yeşil olan Van, bugün artık binalardan ve betondan dolayı sokaklardan geçerken güneşi göremiyoruz. Çarpık kentleşmeden dolayı yoğun bir alanda yaşamımızdan dolayı hem trafik egzoz gazlarından dolayı hem de kış aylarında kötü yakıttan dolayı zehirlenme noktasına geldik. Zehirleniyoruz, yaşama koşullarımız kalmadı. Çarpık kentleşmeden dolayı yeşilin olmamasından dolayı çok ciddi bir sorun yaşanıyor. Özellikle çağdaş ülkelerde insanların ve canlıların yaşayabileceği en az kişi başına düşen 12 ila 15 metrekare yeşil alan olması gerekiyor. Ama Van’da daha önce yeşil Van olarak bilinen, kuş bakışı Van’a bakıldığında yeşilin dışında hiç bir şeyin görülmediği Van, bugün gri betonun dışında başka bir şey görünmüyor. Van’da kişi başına düşen yeşil alan 2 metrekarenin altına düşmüştür.” Dedi. KALÇIK’TAN ÖNEMLİ ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Van’da yaşanan hava kirliliğin önüne geçilmesi adına çözüm önerilerinde bulundu. Kalçık, Van’da doğalgazın yaygınlaştırılması, Güneş enerjisinin yaygınlaştırılması, kalitesiz kömürün il sınırına girmesinin engellenmesi, yakıt değeri yüksek yıkanmış kömürlerin olması, egzoz gazlarının minimize edilmesi ve araçların yılda bir defa değil de sıkı bir şekilde egzoz gazlarının denetlenmesi gerektiğini vurguladı. Kalçık, şehrin dar alandan kurtararak geniş ve yaşanabilir alanlara çekmesi gerektiği ifade etti. VAN’IN HAVASI ORTA SEVİYE’DE! Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, hava izleme verilerine göre; Van’ın hava kirliliği seviyesinin orta düzeyde olduğu ve özellikle belli saatlerde hava kirliliğinin arttığı gözlenmektedir. Ayrıca web sitesinden orta düzeyde olan Van, “Hava kalitesi uygun fakat alışılmadık şekilde hava kirliliğine hassas olan çok az sayıdaki insanlar için bazı kirleticiler açısından orta düzeyde sağlık endişesi oluşabilir.” İfadelerine yer verildi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ‘Hava İzleme’ verileri ise şöyle: