Kuraklık ve iklim değişikliğinin izlerinin net bir şekilde görüldüğü Van Gölü Havzası’nda su kaynakları son yıllarda büyük kayıplar yaşadı. Van Gölü’ndeki çekilme gözler görünür oranda artarken gölün birçok bölgesinde çekilmeler metreleri aştı. Çekilme hem sahillerde hem de derinlikte kendini hissettirirken bu çekilmeler Van Gölü civarında son birkaç yılda endişe yaratan görüntülere sahne olmaya başladı. Mikrobiyalitlerin iyice görünür olduğu, bazı alanlarda onlarca metrelik susuz alanların oluştuğu süreçte Van Gölü dışındaki göller de büyük kayıplar yaşamaya başladı. Bunlardan biri de Van’ın bir diğer önemli gölü olan Erçik Gölü oldu. Erçek Gölü son 30 yılda 6 kilometrekarelik bir alan kaybederken bu durum kentteki kuraklığı bir kez daha gözler önüne serdi.
KAYIP 6 KİLOMETRE KAREYİ AŞTI!
Van Gölü havzasında yaptığı çalışmalar ile Van Gölü ve diğer göllerdeki kuraklık kaynaklı küçülmeler başta olmak üzere su kaynakları ile ilgili önemli açıklamalar yapan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, kentteki bir önemli kayba daha dikkat çekti. Van Gölü ile birlikte Erçek Gölü’nde de ciddi kayıplar yaşandığını tespit eden Akkuş, "Uydu görüntülerini incelediğimizde, 1995'te gölün yüzey alanı 111 kilometrekarenin üzerindeyken 2025'e gelindiğinde bu alanın 105 kilometrekareye kadar düştüğünü görüyoruz.” Dedi. ‘Kuş Cenneti’ olarak nitelendirilen ve göçmen kuşların en önemli konaklama alanlarından biri olan Erçek Gölü’nde kuraklık ve buharlaşmanın artması nedeniyle 30 yılda 6 kilometrekare alan kaybettiği ifade edildi.
UYDU GÖRÜNTÜLERİ KAYBI ORTAYA KOYDU!
Yağışların azalması ve aşırı buharlaşma sebebiyle önemli miktarda su kaybının yaşandığı gölün kıyı bölgelerindeki çekilme yüzlerce metreyi buldu. Kıyı bölgelerinin çorak araziye dönüştüğü, kuşların yaşam alanlarının daraldığı göldeki değişim uydu görüntülerine de yansıdı. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, göldeki değişimi Landsat uydusundan elde edilen görüntülerden inceledi. Yapılan incelemede, kurak dönemlerin uzaması ve buharlaşmanın artması sonucu kıyı bölgeleri çoraklaşan gölün 31 Eylül 1995’ten 31 Eylül 2025'e kadar geçen sürede 6 kilometrekare alan kaybettiği belirlendi.
VAN GÖLÜ DE KÜÇÜLÜYOR CİVAR GÖLLER DE
Benzer şekilde geçtiğimiz dönemlerde de sık sık Van Gölü ile ilgili kuraklık kaynaklı küçülmelere vurgu yapan Akkuş, bu kez “kesin korunacak hassas alan” olarak ilan edilen Erçek Gölü'nün giderek küçüldüğünü hatırlattı. Sıcaklık ve buharlaşmanın su kaybını tetiklediğini belirten Akkuş, şöyle konuştu: “Van Gölü kapalı bir havza. Havzaya kar ve yağmurla su girdisi, buharlaşma yoluyla su çıktısı oluyor. Havzada Van Gölü'nden sonra en büyük göl olan Erçek Gölü'nün de suyu tuzlu ve sodalıdır. Göçmen kuşların önemli konaklama ve beslenme alanları arasında yer alan göl, kuraklık ve aşırı buharlaşmadan etkileniyor. Gölde inci kefali popülasyonu da çok fazla. Burada yoğun bir avcılık yapılıyor. Çoğu aile geçimini balıkçılık yaparak sağlıyor. Yağışların son yıllarda azalması haliyle gölü de etkiledi. Yüzey alanı gittikçe küçülüyor. Gölün yüzde 30'luk bir kısmının derinliği bir metre civarında. Bundan dolayı göldeki en ufak bir çekilme kıyıda çok büyük alanların ortaya çıkmasına neden oluyor.”
YAĞIŞLARDA AZALMA ÇOK!
Erçek Gölü'nde son 30 yılda yaşanan çekilmenin Landsat uydu görüntülerine de yansıdığını dile getiren Akkuş, şunları kaydetti: “Uydu görüntülerini incelediğimizde, 1995'te gölün yüzey alanı 111 kilometrekarenin üzerindeyken 2025'e gelindiğinde bu alanın 105 kilometrekareye kadar düştüğünü görüyoruz. Yani Erçek Gölü'nde 6 kilometrekarelik bir çekilme olmuş. Göl kurursa kuşlar buraya göç etmez, inci kefallerinin yaşam alanı yok olur. Göldeki çekilmenin en büyük nedeni bu yılın kış mevsimi oldu. Şubat 2024 ile bu yıl şubat ayındaki yağışlar kıyaslandığında yüzde 60 gibi devasa bir oranda düşüş oldu. Geçen yıl düşen her 10 damla yağışa karşın bu yıl dört damla yağış düşmüş, aradaki fark açık bir şekilde görülüyor. Önümüzdeki yılın bol kar ve yağmurlu geçmesini, çorak araziye dönmüş kıyı bölgelerinin suyla dolmasını ümit ediyoruz.”
VAN GÖLÜ HAVZASININ TAMAMI AYNI DURUMDA
Sıcaklıkların artmasına bağlı buharlaşma ve yağışların azalmasıyla seviyesinde düşme yaşanan Van Gölü'nün diğer kıyı kesimlerinde de durum Van Gölü ve Erçek gölünden farksız değil. Geçtiğimiz yıla oranla yağışın iyice düştüğü kentin diğer noktalarında da durum benzer. Ahlat’ta tarihi yapıların ortaya çıktığı şu sıralar Adilcevaz’da da Van Gölü’nün büyük zenginliği olan mikrobiyalitler iyice görünür olmaya başladı. Özellikle Van Gölü'nün Adilcevaz ve Tatvan ilçesindeki sahillerinde yaşanan su çekilmesi sonucu ortaya çıkan mikrobiyalitler vatandaşları da şaşırttı. Her geçen gün farklı bölgelerde görülmeye başlanan mikrobiyalitler, özellikte Tatvan'ın Van Gölü kıyısında yer alan İncekaya köyünde adeta görüntüsüyle mikrobiyalit tarlalarını andırıyor.