Van'da, 23 Ekim 2011'de meydana gelen, 644 kişinin ölümüne, binlerce binanın ağır hasar görmesine neden olan depremin üzerinden 5 yıl geçti. Vanlılar 5 yıl önce bugünü dışarda sabahlamış, gece boyunca süren çalışmalar ile “Sesimi duyan var mı?” sesleri tüm kentte yankılanmıştı. Van o günleri geride bıraktı, yaralarını büyük oranda sardı... Artçılar beş yıllık süreçte tam olarak Van’dan hiç ayrılmadı ama Van depremin acısını büyük ölçüde unuttu. Unutulmayan ve hala yaşanan acılar sürürken şüphesiz depremin bıraktığı en büyük yaralardan biri de hala devam ekonomik kriz ve diğer sıkıntılar oldu. Van o depremin 5’inci, o sıkıntıları artık iliklerine kadar hissediyor. 23 Ekim 2011... 7.2 şiddetindeki yıkıcı Van deprem tam 5 yaşına girdi. 5 yıl önce o yıkıcı deprem silsilesini yaşayan 1 yıl boyunca 15 binin üzerinde artçı sarsıntılar yaşayan Van 644 canın gittiği, on binlerce yapının yıkıldığı depremi hüzünle hatırlamaya devam ediyor... Van tarihinde unutulmayacak bir yıl olarak anılacak 2011 depreminin ardından 5 yıl geçmesine rağmen Van o depremi her gün yaşamaya ve etkilerini hmeye devam ediyor. Depremin ardından geçen 5 yıllık süreçte Van’da büyük değişim ve dönüşümler yaşanmasına rağmen kentte hala deprem kaynaklı büyük sıkıntılar yaşanmaya devam ediyor. Depremin 5’inci yılında hala artçı sarsıntılar ile depremi hafızasında diri tutan sarsıntılarla birlikte depremin silinmeye izleri de Van’da süregeldi. Halen ciddi ekonomik sıkıntıların yaşandığı, vergi ve SGK borçlarının mücbir sebepten dolayı ertelendiği, hasarlı binaların durmaya devam ettiği kentte bu gibi bir çok sorun yetkililerden çözüm bekliyor. Depremden sonra büyükşehir kentte özellikle deprem kaynaklı ekonomik sıkıntılar dert olmaya devam ederken şu sıralar desteklerin, teşviklerin konuşulduğu Van’da vatandaşlar yapılan yardımlar, yatırımlar ve diğer adımlardan sonra depremin en büyük yarası olan bu borçların ve yüklerin de hafiflemesi için bir adım bekliyor.... VERGİLER 5 YILDA TERKİN EDİLMEDİ2011 yılında yaşanan 2 yıkıcı depremin ardından Van desteklerle ayağa kaldırıldı ancak, Van 5 yılın ardından halen ekonomik sorunlar yaşıyor. Özellikle 2011 yılında yaşanan depremlerin ardından vergilerin sürekli ertelenmesi ve gün geçtikçe birikmesi Vanlıları kara kara düşündürür hale geldi. 5 yıl içerisinde birçok meslek odası, STK temsilcisi, siyasetçiler ve Van basını vergi terkinin Van için önem arz ettiğini dile getirdi. Ancak 5 yılın ardından ertelenen vergiler için henüz bir terkin söz konusu olmuş değil. Son yasalar ile vergilerde indirime gidileceği açıklandı ancak bu da Van’ı tatmin etmedi. VERİLEN KREDİLER YERİNİ BULMADIDepremde hasar alan binaların yıkılmasıyla birlikte birçok esnaf ise kepenk kapattı. Ardından devlet tarafından verilen krediler ile esnaf yeniden toparlanmak istedi ancak verilen kredilerin yüksek olması ve kredilerde şartların aranması küçük esnafın bitmesine neden oldu. Esnaflık yaptığı süre boyunca kredi çekmeyen ve borca girmeyen Vanlılar bu kez banklara ve devlete borçlandı. Borcunu ödeyemeyenler ise ya iş yerini kaybetti, ya da hayatını. Vanlıların deprem sonrası yaşadığı ekonomik dar boğazlık 5 yılsonunda da devam ediyor. ÇARPIK KENTLEŞME VE İMAR SORUNUYaşanan depremlerin ardından Van’da çok sayıda bina için yıkım kararı alındı. Deprem sonrası bakanlık tarafından yeni imar çizildi. Tamda deprem fırsata mı çevrilecek derken Van’ın çarpık kentleşmesi devam etti, imar sorunu ise 5 yılda çözüme kavuşturulamadı. Özellikle imar konusunda yaşanan sıkıntıların Van’ın büyükşehir olmasıyla da devam etti. Van 2011 yılında önce yaşadığı sorunların üzerine dahası da ekleyerek yoluna devam etti. 5 YIL GEÇTİ VAN’IN KENT MEYDANI YOKHastanelerde olduğu gibi şehir merkezinde zarar gören kamu kurum kuruluşları da ciddi anlamda zarar gördü. Birçok kurumun binası yıkılırken, birçoğu ise kullanılmaz hale geldi. Ardından yapılan çalışmalar ile bu binaların yerleri ya yeşil alan olarak ya da yeni binaların yapılmasıyla kullanılmaya başlandı. Deprem sonrası tüm bu binaların yerleri yeşil alan olarak kabul edildi ancak bazı kurumların şehir dışına çıkmaması kentteki sıkışıklığın sürmesine engel olmadı. Özellikle de Van Valiliğinin yerinin kent meydanı olarak imarda geçmesi ancak henüz boşaltılmaması kentin meydansız kalmasına neden oldu. Kent meydanı olmadığı gibi Van’ın bir deprem anıttı da ücra köşelere, gözden uzağa yapıldı. VAN’A 5 YILDA STADYUM YAPILMADIVan’daki depremin bir diğer mağduru ise spor oldu. Van Belediyespor olarak 2011 yılında 2014 yılına kadar Van’ı Türkiye Futbol Federasyonu’nda temsil eden ve 2014 yılından sonra Van Büyükşehir Belediyespor olarak halen TFF 3. Lig 3. Grupta mücadele veren Vanspor için henüz bir stadyum yapılmadı. 2 yıl boyunca maçlarını dışarda oynayan Van Büyükşehir Belediyespor, şimdi ise hasarlı stadyumda taraftarının karşısına çıkıyor. Van için yapılmayan stadyum gündemdeki yerini korurken, yapılması için ise bir umut yok. EN BÜYÜK AYIBIMIZ ‘OTOGAR’Depremde hasar gören bir diğer yapı ise Van Otobüs Terminali oldu. Daha öncesinden Van Otobüs Terminali için proje açıklayan Van Büyük Belediyesi henüz bu projeyi hayata geçirmiş değil. Depremden sonra uzun süre konteynerlerde hizmet veren otobüs firmaları ve diğer firmalar ardından otogar binasının yeniden onarılma adı altında aynı yerinde hizmet veremeye başladı. Otogar aynı yerinde hizmet vermeye başladı ancak Erciş’e yapılan uluslararası terminal Van otogarını durak olduğunu her kesime göstermiş oldu. TAYLAN ERDEN: DEPREMLE BAŞ EDEMEDİK2011 yılında yaşanan depremlerle ilgili daha önce gazetemize konuşan Psikiyatri Uzmanı Dr. Cem Taylan Erden, depremden ders çıkarılmadığını söyledi. Taylan Erden o açıklamasında şu ifadelere yer vermişti: “2011 yılındaki depremde büyük travmalar yaşadık. Bizim halen şehir meydanında bir deprem anıtımız yok. Akköprü Mahallesine yapılmış anıt. Neden? Çünkü insanlar bunu unutmak istiyor. Sen baş edemediğin bir şeyi unutmak istersin. Bunu sindiremiyor, hazmedemiyor, ondan gerekli dersi çıkaramıyor ve öğrenemiyorsan onu unutursun. Bu unutma meselesine bu kentin bütün kurumları destek oluyor belediyede dahil olmak üzere. Çünkü onunla baş edecek gücü olmadığı için. Bu neye neden oluyor. Bir sonraki depremde aynı şeylerin yaşanmasına neden oluyor.” “VALİLİK VE BELEDİYE BİRLİKTE ÇALIŞMADI”“Biz hiçbir şey öğrenmeyen balıklar gibiyiz” ifadelerini kullanan Erden, “Sabah öğrendiğimizi akşam unutuyoruz. Ertesi gün aynı sorunu yaşıyorsun. Tarih tekerrürden ibaret olduğu için bizde sürekli aynı şeyleri yaşıyoruz. Her şeyi yaşıyoruz ama hiçbir şey öğrenmiyoruz. Deprem Van için çok dramatikti. Zaten kırılgan bir coğrafya da yaşıyoruz. Bu da iyice dramatik olmasına neden oluyor. Biz hiçbir ders almadığımız içinde bu dram daha da arttı. Deprem döneminde bile Valilik ve Belediye birlikte çalışamadı. Bu çok büyük bir travmadır. Bizim hiçbir biçimde bu ülkede birlikte yaşamamızın zemini yok demektir.” İfadelerine yer verdi. TAKVA: VAN SİHİRLİ BİR ŞEHİR!Depremin 5’inci yıl dönümünde kentteki büyük değişim ve dönüşümler göze çarparken Van TSO Başkanı Necdet Takva da A Haber’e yaptığı değerlendirmede kentin durumunu değerlendirdi. Takva Van’daki ciddi yatırımlardan da bahsederken mevcut ekonomik sıkıntıların aşılması noktasında hükümetten destek istedi. Takva konuşmasında: “Depremden hemen sonra kısa süre içerisinde hiç beklemediğimiz performansla yaralar sarıldı. 1 yıl gibi kısa bir sürede evsiz kalan insanlara TOKİ marfiyetiyle evler yapıldı. Bu önemliydi. Barınmanın bu şekilde çözüm kavuşturulması önemliydi. Van çok dezavantajlı bir bölgede. Deprem öncesinde sıkıntılı olan bir görümündeydi. Depremden sonra kent yeniden inşa edilmeye başlandı. Boş bir kentte dönüşen ve insanların evini terk ettiği Van kısa sürede yeniden toparlandı. Van bu noktada sihirli bir kent. Deprem öncesi 900 bin civraında olan nüfus 1 milyonu aştı. Şimdi ise sokaklar yenilendi, binalar yapıldı. Van gibi şehirler kamu kaynaklarından destek almadan gelişimlerini tamamlayamaz.” TAKVA’DAN BAŞBAKANA VERGİ ÇAĞRISI“Sayın Başbakana bir çağrıda bulunmak istiyorum, özellikle de Türkiye’nin ekonomi yöneticilerine seslenmek istiyorum. Özellikle Van esnaf ve tüccarının 6 yıldır ötelenen gelir ve kurumlar vergisine bir çare bulmalarını istiyoruz. Zaten bilgileri var. Özellikle 1999 Kocaeli depremindeki sıkıntıları giderme noktasında 4731 sayılı benzer bir uygulama ile 6 yıldan bu yana belirsizliğini koruyan vergiler konusunda çağrıda bulunmak istiyorum. Bizim devletimizin böyle bir gücü var. Biz bölgeye yönelik hassasiyetlerin olduğunu da biliyoruz. Sonuçta bu bir doğal afet. Dolayısıyla bu afetten dolayı başlayan ekonomik krizin aşılması noktasında yerel esnafın desteklenmesi gerektiğini belirtmek istiyorum.”ŞEHRİVAN GÜNCEL: ÖNDER ALTINAL