Türkiye genelinde son dönemde yaşanan ilaç tedarik sorunları, Van’da da etkisini gösteriyor. Kentte özellikle kronik rahatsızlıkları bulunan ve düzenli ilaç kullanmak zorunda olan hastalar, eczane eczane dolaşarak ilaç bulmaya çalışıyor. Döviz kurundaki artış, ilaç firmalarının üretim planlamaları ve tedarik zincirindeki aksaklıklar nedeniyle yaşanan bu durum, hem hastaları hem de eczacıları zor durumda bırakıyor. Van’da eczanelerde ilaç bulamama sorunu giderek büyürken, durum her geçen gün daha da kötüye gidiyor. Konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Van-Bitlis-Hakkâri Eczacı Odası Başkanı Ersin Karaman; yetkililerden, ilaç erişiminde yaşanan sorunların kalıcı bir şekilde çözülmesi ve ilaç fiyat sisteminin güncel koşullara göre yeniden düzenlenmesini talep etti.
BAŞKAN KARAMAN: İLAÇ FİYATLARININ YÜKSEK OLMASININ NEDENİ; DÖVİZ KURU VE İTHALAT BAĞIMLILIĞI!
Başkan Karaman, ilaç fiyatlarının yüksek olmasının nedenlerine değinerek, “İlaç fiyatlarının yüksek olmasının temel nedeni, ilaç hammaddesinin büyük oranda ithal edilmesi ve döviz kurundaki yükselişin maliyetleri artırmasıdır. Fiyatlar, eczaneler tarafından değil, Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği İlaç Fiyat Kararnamesi (İFK) çerçevesinde belirlenmektedir. Ayrıca sektör kaynaklarına göre Ekim ayı sonunda yeni bir fiyat güncellemesi, yani ilaç zammı beklentisi de bulunmaktadır. Biz eczacılar olarak, bu sürecin hastaların ilaca erişimini zorlaştırmaması için elimizden geleni yapıyoruz” dedi.
VAN’DA VATANDAŞ İLAÇ BULMAKTA ZORLANIYOR: VANLI İLAÇ İÇİN ECZANE ECZANE DOLAŞIYOR
Van’da vatandaşın ilaç bulmakta zorlandığını ve eczane eczane dolaşıp ilaç aradığını belirten Karaman, “Türkiye genelinde olduğu gibi Van’da da bazı ilaçların temininde sıkıntılar yaşanmaktadır. Özellikle kronik hastalık tedavisinde kullanılan ilaçlar, ithal ilaçlar ve grip aşılarında dönemsel eksiklikler mevcut. Bu durumun temel nedeni, ilaç firmalarının üretim ve tedarik planlarını döviz kuru ve fiyat güncellemeleri beklentisine göre yapmalarıdır. Ne yazık ki her gün eczanelerimize onlarca hasta ilaç yokları nedeniyle geri dönüyor ve hastalar eczane eczane dolaşmak zorunda kalıyor” ifadelerini kullandı.
İTHAL İLAÇLAR NEREDEYSE ERİŞİLEMEZ HALE GELDİ
Karaman, ithal ilaç erişimde yaşanan sorunlara dikkat çekerek, “Yurt dışından getirilen, yani ithal ilaçlar, yaklaşan zamlar nedeniyle neredeyse erişilemez hale gelmiştir. Bu ilaçların fiyatı diğer ilaçlara göre çok daha yüksektir. Ayrıca üretici firmalar veya tedarik zincirindeki depolar, bu ilaçları eczanelere ulaştırmada ihmalkar davranmaktadır. Bu durum hem eczacıları hem de hastaları ciddi şekilde zor durumda bırakmaktadır” diye aktardı.
“ZAM BELİRSİZLİĞİ TEDARİK ZİNCİRİNİ OLUMSUZ ETKİLİYOR”
Zam belirsizliği ve tedarik sorununa da değinen Karaman şunları söyledi: “İlaç fiyatlarına yapılacak zam tarihleri önceden ilan edilmediği için hem eczacılar hem de vatandaşlar için büyük belirsizlik oluşmaktadır. Özellikle ithal ilaçlar ve kronik hastaların düzenli kullandığı ilaçlarda temin sıkıntısı yaşanmaktadır. Zamdan kaynaklı olarak bazı ilaç firmaları ve depolar, ilaca zam geleceğini öne sürerek eczanelere yeterli miktarda ilaç göndermekten kaçınmaktadır. Biz eczacılar olarak halkın ilaçlara kesintisiz erişimini sağlamak için çaba gösteriyoruz, ancak zamların önceden açıklanmaması ve tedarik sıkıntıları nedeniyle bu çabamız bazen yetersiz kalmaktadır. Yetkililerden, ilaç fiyatlarındaki artışların daha şeffaf ve öngörülebilir bir şekilde yönetilmesini bekliyoruz.”
VAN’DA ECZANELER EKONOMİK ZORLUK NEDENİYLE KEPENK KAPATIYOR
Karaman, eczanelerin ekonomik sorunlardan dolayı kepenk kapatmak zorunda kaldığını belirterek, “Mevcut ilaç fiyat politikasından memnun değiliz. Eczane giderlerimiz hızla artarken gelirimiz aynı oranda artmıyor ve bu durum bizleri ciddi şekilde zorluyor. Maalesef bazı meslektaşlarımız bu ekonomik koşulları sürdüremeyip eczanelerini kapatmak zorunda kalmıştır. İFK, yani İlaç Fiyat Kararnamesi, bir an önce eczacıyı koruyacak şekilde güncellenmeli ve ilaçta uygulanan Euro kuru ile gerçek kur eşitlenmelidir. Bu sayede hem eczacılar hem de halk ilaçlara erişim konusunda mağduriyet yaşamaz” şeklinde konuştu.
DÖVİZ VE ÜRETİM MALİYETLERİ DOĞRUDAN FİYATLARA YANSIYOR
Maliyet artışını da dile getiren Karaman şunları aktardı: “Döviz kurlarındaki yükseliş ve üretim maliyetlerindeki artış, ilaç fiyatlarını doğrudan arttırmaktadır. Türkiye’de birçok ilacın hammaddesi ithal edilmektedir; kur farkı maliyetleri yükseltmekte, enerji ve lojistik giderleri de buna eklenmektedir. Sonuç olarak, hem eczaneler hem de vatandaşlar daha yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalmaktadır. Özellikle ithal ilaçlarda bu etki daha belirgindir.”
VAN’DAKİ ECZACILAR ÇÖZÜM İÇİN KOORDİNELİ ÇALIŞIYOR
Karaman, eczacıların vatandaşın ilaca ulaşımı için çaba sarf ettiğini belirterek, “Van’da biz eczacılar olarak, vatandaşlarımızın ilaçlarına ulaşabilmesi için büyük bir çaba gösteriyoruz. Özellikle kronik hastalık ilaçları ve kanser ilaçlarında fiyat artışları ve temin sıkıntıları ciddi boyutlardadır. Ecza depolarında bulunamayan ilaçları kendi aramızda haberleşerek, hangi eczanede varsa bulup hastaya ulaştırmaya çalışıyoruz. Ancak bu süreç hem meslektaşlarımız hem de hastalarımız açısından oldukça zorludur; çünkü bazı ilaçlar temin edilemediği için tedavi aksayabilmektedir. Temel amacımız, vatandaşın ilacına zamanında ve eksiksiz ulaşmasını sağlamaktır” dedi.
BAŞKAN KARAMAN AÇIKLADI: YÜZDE 15-25 ARASINDA ZAM BEKLENTİSİ
İlaç fiyatlarının yüzde 15-25 artacağını açıklayan Karaman, “Van’daki eczaneler, özellikle kronik hastalık ve kanser ilaçlarında temin ve stok sıkıntısı yaşamaktadır. Ecza depolarındaki sevkiyatların azalması, bazı firmaların tedariki yavaşlatması ve kur-fiyat dengesizlikleri, ilaçlara ulaşımı zorlaştırmaktadır. Biz eczacılar da hastaların mağdur olmaması için eczaneler arası koordinasyonla çözümler üretiyoruz. Şu an net bir rakam olmasa da, ay sonuna doğru ilaç fiyatlarında tahmini olarak yüzde 15-25 arasında bir artış beklenmektedir” ifadelerini kullandı.
“İLAÇ YOKLARININ SORUMLUSU ECZACILAR DEĞİL”
Piyasada yaşanan ilaç tedarik sorununun sorumlusunun eczacılar olmadığını vurgulayan Karaman, “Özetle, özellikle hayatı çok önemli ilaçlarda büyük sorunlar yaşanmaktadır; zaman zaman hastalarımız ihtiyaç duydukları ilaca ulaşmakta zorlanmaktadır. Ancak piyasada yaşanan bu ilaç yoklarının sorumlusu eczacılar değildir. Biz eczacılar, birinci basamak sağlık kuruluşu olarak, hastaların sağlığı için büyük bir özveriyle çalışıyoruz. Ellerimizdeki ilacı her zaman hastaya ulaştırıyoruz ve bulamadığımız ilaçlar için büyük çaba sarf ediyoruz” diye konuştu.
“İLAÇTA KUR GÜNCELLENMELİ, SİSTEM YENİDEN DÜZENLENMELİ”
Karaman, önerilerde bulunarak sözlerini şöyle tamamladı: “Eczaneler sadece ilaç satan yerler değil; aynı zamanda toplum sağlığının korunmasında kritik bir rol üstlenen sağlık merkezleridir. Bu nedenle, ilaçta uygulanan kur ve İFK’nın güncel ekonomik şartlara göre yeniden düzenlenmesi, hem piyasada ilaç yoklarının önlenmesi hem de halkın sağlıklı bir şekilde tedaviye erişebilmesi için hayati öneme sahiptir.”