Ülke genelinde barınma sorunu büyümeye devam ederken, nüfusu her geçen gün artan Van’da da konut sorunu içinden çıkılmaz bir hal aldı. Van’da konut fiyatları ve yüksek kiralar, pandemiyle birlikte yükselişe geçip ekonomik krizle adeta zirve yaptı.
KİRA FİYATLARI ARTINCA VANLILAR ESKİ AİLE YAPISINA DÖNDÜ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 2025 yılı Mart ayı Konut Fiyat Endeksi verileri, Van’da son yıllarda derinleşen konut krizini bir kez daha gün yüzüne çıkardı. Verilere göre konut fiyatları Türkiye genelinde yüzde 32,3 artarken, Van en yüksek artışın yaşandığı iller arasında yer aldı. Kentte hem kiralık hem satılık konut fiyatları el yakarken, vatandaş barınma sorunu nedeniyle zor günler geçiriyor. Konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Zernek Emlak Gayrimenkul yetkilisi Çetin Ergin, Van’da barınma sorununun artık sosyal bir krize dönüştüğünü ve bir evde en az iki ailenin beraber yaşadığı dile getirdi.
ERGİN: VAN’DA CİDDİ BİR BARINMA KRİZİ VAR
Ergin, Van’da barınma krizinin büyüdüğüne dikkat çekerek, “Van, bölgedeki en çok göç alan illerden biri. Hatta neredeyse bir metropol kimliği kazanmak üzere. Bu yoğun göçe rağmen, kentte barınma ihtiyacını karşılayacak ölçüde gayrimenkul üretilememesi, ciddi bir barınma krizine neden oluyor. İnşaat maliyetlerinin yüksekliği, enflasyon oranlarının artması ve konut üretiminin uzun zaman alması gibi nedenlerle arz düşük, talep ise oldukça yüksek. Bir inşaatın tamamlanması bir-iki yıl sürebiliyor. Bu da stok yetersizliğini beraberinde getiriyor ve barınma krizini derinleştiriyor” şeklinde konuştu.
VAN’DA KONUT FİYATLARI NEDEN BU KADAR ARTTI?
Van’da konut fiyatlarının neden bu kadar arttığını açıklayan Ergin, “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın 2025 yılı Mart ayına ilişkin konut fiyat endeksi verilerine göre, Van’ın da aralarında bulunduğu bazı Doğu Anadolu illeri, konut fiyatlarının en çok arttığı bölgeler arasında yer aldı. Fiyat artışının birçok sebebi var. Bölgenin cazibe merkezi haline gelmesi, nüfusun hızlı artışı ve coğrafi yapının konut üretimini sınırlaması önemli etkenlerden. Arzın talebi karşılayamaması, kısa sürede ciddi fiyat artışlarını beraberinde getiriyor. Yatırımcılar da bu durumu fırsata çevirerek fiyatları iki katına çıkarabiliyor” ifadelerini kullandı.
VAN’DA KİRA FİYATLARI UÇTU, ASGARİ ÜCRETLİLER ZORLANIYOR
Ergin, Van’da kira fiyatlarını özetleyerek, “Şu anda 1+1 eşyalı daireler 12-13 bin TL, eşyasız olanlar 9-11 bin TL arasında değişiyor. 2+1 daireler 14-16 bin TL, 3+1 daireler ise 25 bin TL'ye kadar çıkabiliyor. Merkeze yakın ve sosyal olanakların fazla olduğu bölgelerde fiyatlar daha yüksek. Kenar mahallelerde biraz daha düşük olsa da yine de bütçeleri zorluyor. Üniversite ve memur atamaları döneminde ev sahipleri, talep yoğunluğunu fırsat bilerek fiyatları iki-üç kat artırıyor” dedi.
“GELİR DÜŞÜK, KİRA YÜKSEK OLUNCA VAN’DA HANEHALKI YAPISI DEĞİŞTİ”
Van’ın Türkiye genelinde gelir düzeyi düşük iller arasında yer aldığını hatırlatan Ergin, kira artışlarının hane halkı yapısını etkilediğini belirterek, “Eskiden geniş aileler vardı, 8-10 kişi bir arada yaşardı. Şimdi çekirdek aileler hâkim. Gençler yalnız yaşamak istiyor ama bu kira fiyatlarıyla mümkün değil. Asgari ücretle geçinen biri artık istediği muhitte geniş bir ev tutamıyor. Maddi sıkıntılardan dolayı iki evli kardeş bir evi paylaşmak zorunda kalıyor. Bu da istemeden de olsa bizi yeniden eski yaşam düzenine döndürüyor” diye aktardı.
RESMİ EMLAKÇILARIN EN BÜYÜK SSIKINTISI PİYASANIN DENETİMSİZ OLMASI
Ergin, Van’da emlak sektörünün ciddi sorunlarla karşı karşıya olduğunu dile getirerek, “Van’da 200-250 civarında resmi emlakçı var ama toplamda 1000’e yakın kişi bu işi yapıyor. Geri kalanı gayriresmi, merdiven altı dediğimiz emlakçılar. Sektörden anlamayan kişiler yüksek komisyon vaat ederek fiyatları şişiriyor, bu da piyasayı bozuyor. Resmî emlakçılar iş yapamaz hale geliyor. Komisyon ödemek istemeyenler kayıt dışı emlakçılara yöneliyor. Bu durum bizi ekonomik olarak da çok etkiliyor. Bazı arkadaşlarımız BAĞ-KUR primini bile yatıramaz hale geldi” diye konuştu.
VAN’DA DOLANDIRICILIK VAKALARI ARTIYOR: YETKİ BELGESİ ŞART OLMALI
Ergin, sektörde dolandırıcılık vakalarının arttığına dikkat çekerek şunları söyledi: “Özellikle sosyal medya üzerinden çok sayıda dolandırıcılık vakası yaşanıyor. Bu tür durumlar Van’ın itibarını zedeliyor. İnsanlar Van’ı bu şekilde kötü olaylarla anmamalı. Olmayan daireyi kiralık ya da satılık gibi gösteriyorlar. Bizim gibi yetki belgesine sahip kişiler ilan paylaşırken birçok denetimden geçiyoruz ama merdiven altı kişiler böyle bir sorumluluk taşımıyor. Bu da hem kiracıları hem daire sahiplerini mağdur ediyor. ”
ERGİN’DEN ÇAĞRI: VAN’DA EMLAKÇILAR ODASI’NIN OLMASINI İSTİYORUZ
Van’da emlakçılar odasının olmamasına vurgu yapan Ergin, “En büyük eksikliklerden biri de Van’da bir emlakçılar odasının olmaması. Şu an marangozlar odasına bağlıyız. İki emlak derneği var ama onlar da kendi içlerinde anlaşmazlık yaşıyor. Bu da sektörün gelişmesini engelliyor. Biz resmi oda ve denetim istiyoruz. Van’da ciddi bir kentsel dönüşüm ihtiyacı var. Devlet destekli projelerle bu kriz aşılabilir. Bugün konut maliyeti 2 milyon TL ise, satış fiyatı 5 milyona kadar çıkabiliyor. Bu da yüzde 150 kâr demek. Artık konut bir ihtiyaç olmaktan çıkıp lüks haline geldi. Herkesin konuta erişimi yok. Devletin ciddi bir planlama yapması gerekiyor” diyerek sözlerini tamamladı.
VAN’DA KONUT FİYATLARI YÜKSELİŞTE
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2025 yılı Mart ayına ilişkin Konut Fiyat Endeksi (KFE) verilerini yayımladı. Açıklanan verilere göre, Türkiye genelinde konut fiyatları bir önceki aya göre yüzde 2 artarken, yıllık bazda nominal olarak yüzde 32,3 oranında yükseldi. Ancak enflasyondan arındırıldığında reel olarak yüzde 4,2 oranında gerileme yaşandı. TCMB’nin verilerine göre, Van’ın da aralarında bulunduğu bazı Doğu Anadolu illeri konut fiyatlarının en çok artış gösterdiği iller arasında yer aldı. Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli, Bitlis, Hakkari ve Muş ile birlikte Van da konut piyasasında dikkat çekici bir yükseliş yaşadı.