ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ - HAMİT KARAKUŞ- 2011 yılında meydana gelen depremden sonra Van’da ciddi bir hareketlilik yaşayan konut sektörü büyümeye devam ediyor. Depremin ardından yaşanan bir kaç yıllık duraksamanın ardından kentin dört bir yanında inşaat eksik olmazken yapılan konut sayısı ise geçtiğimiz yıllara oranla ciddi bir artış gösterdi. Her geçen gün yeni yapıların ve konutların yükseldiği Van’da fiyatlarda da paralel şekilde artış oldu. Gerek döviz krizi ile başlayan süreç öncesinde gerekse de inşaat sektöründe fiyatların zirve yaptığı şu günlerde konut yapımında da satışında da artış hız kesmezken vatandaş 2018’in ilk yarısında da Türkiye ortalamasının üstünde bir talep sergiledi. Hem Türkiye hem de bölge ortalamasının üstünde konut satışı yapılan kentte son dönemlerde ciddi fiyat değişikliklerine rağmen Vanlı’nın talebinde olmazken hem inşaat sektörünün hem de emlak sektörünün temsilcileri konuyla ilgili görüş bildirdi. Şehrivan’a konuşan isimler arz-talepten dolayı Van’da satışların yüksek olduğunu belirtti. Göçten dolayı kentteki konut talebinin aralıksız sürdüğü vurgulanırken inşaat sektörü temsilcileri ise: “Van’da herkes ev sahibi olmak istiyor” diyerek yükselişin sürdüğünü söyledi. TÜİK’in ilk 6 aylık verileri de yükselişi doğrular rakamlar ortaya koydu. Van'da geçen yılın ilk yarısında satılan toplam konut sayısı 3 bin 194 iken, 2018 yılının ilk altı ayında konut satışında yüzde 7,6 oranında düşüş yaşanarak satılan toplam konut sayısı 2 bin 951 oldu. Türkiye genelinden ilk altı ayda ipotekli konut satışları Türkiye’de düşerken Van’da arttı. İlk el konut satışlarında Türkiye'de artış yaşanırken, Van'da ise, azaldı. Van’da geçen yılın Haziran ayında 406 konut satılmış iken bu yılın Haziran ayında yüzde 4,9 artışla 426 konut satıldı. İpotekli konut satışlarında ise Haziran’da ayında Türkiye genelinde yüzde 35,3 iken, Van'da yüzde 41,4 oranlarında artış yaşandı. ÖZDEK; VAN’DA KONUTLARA CİDDİ BİR ARZ TALEP VAR Ülkenin batısında ve bir çok ilde yaşanan sıkıntılara rağmen Van’da hız kesmeyen konut yapımı ve yüksek fiyatlarla yapılan satışları sektörü iyi bilen isimler Şehrivan aracılığı ile yorumladı. Van’da konuta karşı ciddi oranda bir arz talep olduğunu ve son zamanlarda doların yükselmesiyle beraber konut fiyatlarına da bir artış meydana geldiğini belirten Van Emlakçılar Dayanışma Derneği Başkanı Orhan Özdek, “Van’da şu an konuta karşı ciddi oranda bir arz talep var. Son zamanlarda doların yükselmesiyle beraber konut fiyatlarına da bir artış meydana geldi. Bu artış ile beraber hem inşaat sektörünü hem de insanları olumsuz yönde etkiledi. Dolasıyla Van göç alan bir şehir konumunda normalde 650 bin ile 750 bin arasında bir şehir iken, 1 milyon 100 bin nüfusa ulaştık.” Dedi. KONUTA YÖNELİK TALEP DE ARTTI KİRALAR DA... Özdek ayrıca: “Aldığımız orantısız göçten dolayı Van’da konut karşısında bir ihtiyaç ve talep konusu oldu. Bu arz ve talep karşısında konutun yetersizliği insanlarımızı biraz sıkıntıya sokmuş durumda. Nitekim hem kiralar yükselmiş oldu hem de konut yetersizliği söz konusu oldu. Bundan dolayı da Van’daki halk ve vatandaşlar tarafından konuta karşı bir istemler oluyor. Özellikle insanlar Van’da konut almak istiyorlar. Yatırımlarını Van’da yapmak istiyorlar ve Van’da ikamet etmek istiyorlar. Zira Van’ın coğrafyası, havası ve potansiyeli itibariyle başka illere nazaran daha verimli bir il konumda. Dolasıyla yeni bir Van’a ihtiyaç vardır. Edremit veya Erciş bünyesinde yeni bir Van eklendiğinde Van’ın çehresinin değişmesine neden olacaktır. Şuan konuta olan arz ve talebe karşı bu konut ihtiyacına karşı yüzde 95’i sorunun ortadan kalktığını göreceğiz.” Dedi. “İNSANLAR VAN’I TERCİH EDİYORLAR” Özdek, “İnsanlar genel olarak Van’ı tercih ediyorlar. Yani yaşamsal olarak baktığımız zaman Van yaşanılabilir bir kent. Havasıyla, doğasıyla, suyuyla, coğrafyasıyla ve insanıyla güzel bir kent. Konut satışlarının yüksek olmasının nedeni burada yaşamak istiyorlar ve burada yaşamak istiyorlar. 7 tane ilin Van’a doğru bir akımı ve göçü vardır. Konut satışlarının Türkiye geneli düşüş yaşanması ve Van’da konut satışların yükselmesi Van’ın kendisiyle alakalı bir durum. Bundan dolayı Van her anlamda gideri olan bir il konumunda. Van Gölüyle, turizmiyle, yaşamıyla, kültürüyle, havasıyla, coğrafyasıyla ve insanıyla aslında her anlamda yaşanılabilir bir kent. Diğer illerin yaşam tarzlarına baktığımız zaman Van’da bu konuda diğer illerden bir tık daha üst düzeyde yaşamaktadır. Bundan dolayı insanlar Van’ı tercih etmekte konut satışlarında artış meydana gelmektedir.” İfadelerini kullandı. IŞILDAR: VAN’DA HAREKET BAŞLAYINCA ARZ TALEP MESELESİ DE ARTTI Van Müteahhitler ve Yapsatçılar Derneği Başkanı Seracettin Işıldar ise Şehrivan’a yaptığı açıklamada, 2011 yılında Van’da yaşanan 2 büyük depremi hatırlatarak, “Bildiğiniz gibi biz 2011 yılında büyük felaket yaşadık. Memleket sıkıntıya girdi. Bizimle birlikte ülkemizde sıkıntıya girdi. Hesapta olmayan bir ekonomik kriz yaşadık. Yapılan toplu konutlar şehir merkezinden uzak olduğu için depremden 4 yıl kadar sonra göçler başladı. Aslında konut satışlarında bir artış yok. Genelde depremde yıkılan konutların yeniden imarıdır. Bu da arsa sahiplerinin avantaja dönüştürmesinden sonra bir hareketlilik kazandı. 2011 depreminden sonra inşaat sektörü bir durgunluk yaşamıştı. Bu durgunluk arz talep dengesini bozdu. İnsanlar daire ihtiyaçlarını gideremediler. Müteahhitler yaşanan ekonomik sıkıntılardan dolayı inşaat yapamadılar. Fakat 5’inci yıldan sonra Van’da hareket başlayınca arz talep meselesi de arttı.” Şeklinde konuştu. “VAN’DA HERKES EV SAHİBİ OLAMAMIŞ” Van’da yaşayan her vatandaşın ev sahibi olmak için bir mücadele içinde olduğuna vurgu yapan Işıldar, “Van’da daha herkes ev sahibi olmamış. İnşaat işi insanların hayatına endekslidir. Herkes ister ki kiradan kurtulalım, ev sahibi olalım. Şu anda onun avantajını görüyoruz. Bundan dolayıdır Van’da herkes ev sahibi olmuş değil. Şu anda onun avantajını yaşıyoruz. Ve şuan Van’da inşaat sektörü diğer illere göre daha canlıdır. Arz talep dengesi de rutin bir şekilde korunmuş görünüyor. Aşağı yukarı yüz siteden fazla yıkıldı ve bunlar yeniden inşa edildi. Bunların nihayete ermesi 8 ay önceydi.” Dedi. IŞILDAR: EV ALMAK DAHA MANTIKLI OLDU Işıldar konuşmasını şu ifadelerle tamamladı: “İpotekler de var olan bir mülkün yeniden yapılmasıyla alakalı bir durum. Herkes bankalara gitmeye başladı. Devletin belirlediği bir rakam vardı. Maliyetler iyiydi ve herkes ev almaya başladı. Böyle olunca da bankalar ipoteğe gitmeye başladı. Bu çok şaşırtıcı bir durum değil. Piyasa böyle çünkü. Devletin yapmış olduğu politika ile ev almak daha mantıklı oldu. Ayrıca Van’daki inşaat sektöründeki politika farklıdır. Örneğin büyük projeler bittiğinde satış aşamasına geliyor. Satış aşamasında gelindiğinde müşteri bulunmuyor. Bunun üzerine devlet ben sizden bu evleri alırım ve uzun vade vatandaşa satarım diyor. Ama Van’da öyle bir durum yok. Depremden dolayı kurumsallaşan firmalar olmadığı için yapıp satayım diyecek iş adamlarımız da yok. Stok fazlamız da yok. Bu bize yaramadı.” TÜİK KONUT İSTATİSTİKLERİNİ AÇIKLADI Türkiye’de 2017 yılının ilk yarısında toplam 654 bin 363 konut satılmış iken bu yılın ilk yarısında yüzde 1,3 oranında azalarak 646 bin 32 oldu. Van ilinde ise, geçen yılın ilk yarısında satılan toplam konut sayısı 3 bin 194 oldu. Bu yılın ilk altı ayında ise konut satışında yüzde 7,6 oranında düşüş yaşanarak satılan toplam konut sayısı 2 bin 951 oldu. İLK ALTI AYDA İPOTEKLİ KONUT SATIŞLARI TÜRKİYE’DE DÜŞERKEN VAN’DA ARTTI Türkiye’de satılan konutun yüzde 31,2’sini (201 bin 805 konut) ipotekli satışlar, geri kalanını diğer satışlar oluşturdu. 2018 yılının ilk yarısında Türkiye’de ipotekli satışlar yüzde 17,8 azalırken, diğer satışlar yüzde 8,6 artış yaşandı. Van’da satılan 2 951 konutun içerisinde ipotekli satışların (652 konut) payı ise yüzde 22,1 oldu. Geçen yılın ilk yarısına göre Van’da ipotekli konut satışı yüzde 10,7 oranında artarken diğer satışlar yüzde 11,7 azaldı. İLK ALTI AYDA İLK EL KONUT SATIŞLARI TÜRKİYE’DE ARTARKEN VAN’DA AZALDI Konut satışlarını ilk el ve ikinci el satış ayrıntısında incelersek; Türkiye’de ilk el satışlar yüzde 0,9 oranında artarak 298 bin 877 konut olurken, ikinci el satışlar yüzde 3,1 azalarak 347 bin 155 konut oldu. Bu rakamlara göre, Türkiye’de toplam konut satışı içerisinde ilk el satışların payı yüzde 46,3 oldu. Van’da 2018 yılının ilk yarısında ilk el konut satışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23,5 oranında azalarak 1 458 konut olurken, ikinci el satışlar yüzde 15,9 oranında artarak 1 493 konut oldu. Bu rakamlara göre, Van’da ilk el satılan konut sayısının payı yüzde 49,4 olurken, ikinci el satışların payı yüzde 50,6 oldu. KONUT SATIŞLARINDA MAYIS VE HAZİRAN AYLARINDA HAYATA GEÇİRİLEN TEŞVİK UYGULAMALARI SONUÇ VERDİ İpotekli konut satışlarında son dönemlerde düşüş yaşandığından, bu yıl Mayıs ve Haziran aylarında bazı bankalar tarafından yüzde 0,98 konut kredisi kampanyası uygulandı. Bunun yanında, hükümet tarafından tapu harcı ve KDV oranlarında indirime gidildi. Ayrıca, gayrimenkul sektöründe faaliyet gösteren GYODER, İNDER ve KONUTDER gibi bazı meslek kuruluşları, bu politikalara destek amacıyla 15 Mayıs’tan itibaren 45 gün boyunca konut fiyatlarında yüzde 20 indirim kampanyası uyguladı. Bunu neticesinden uygulanan politikalarla birlikte konut satışlarının azalmasının önüne geçinildi. VAN’DA HAZİRAN AYINDA KONUT SATIŞLARINDA ARTIŞ Haziran ayında Türkiye genelinde gerçekleşen konut satışı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 22,4 oranında artarak 119 bin 413 oldu. Van’da ise geçen yılın Haziran ayında 406 konut satılmış iken bu yılın Haziran ayında yüzde 4,9 artışla 426 konut satıldı. İpotekli konut satışlarında ise Haziran’da geçen yılın aynı ayına göre, Türkiye genelinde yüzde 35,3 ve Van’da yüzde 41,4 oranlarında artış gerçekleşti.