Türkiye, dünya bor rezervlerinin yüzde 73’ünü elinde bulundururken, bu stratejik madenle ekonomiye her geçen gün daha fazla katkı sağlıyor. Daha çok Batı Anadolu’da çıkarılan bor, ilk kez Doğu Anadolu’da Van’da yüksek miktarda tespit edildi.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vahap Yönten ve ekibi, 2021 yılında Özalp ilçesindeki kuyular ile Erçek Gölü’nden aldıkları numunelerde yüksek bor değerlerine ulaştı. Yönten, elde edilen bulguların Van’ın doğu kesiminde önemli bir rezerv bulunduğunu ve bu rezervin işlenmesi halinde kentin ekonomisine ve istihdamına ciddi katkı sunacağını belirtti.
“BORUN KULLANIM ALANI ÇOK GENİŞ”
Borun savunma sanayinden inşaata, ilaçtan enerjiye kadar geniş bir kullanım alanına sahip olduğunu aktaran Yönten, şunları söyledi: “Bor, dünyadaki rezervlerinin yüzde 60-70’inin Türkiye’de bulunduğu çok kıymetli bir element. Savunma sanayinden inşaata, ilaçtan enerjiye kadar birçok alanda kullanılıyor. Örneğin bor hidrür uçak yakıtı olarak, boran ise deterjan sektöründe karşımıza çıkıyor.”
12-13 KAT FAZLA DEĞER TESPİT EDİLDİ
Yönten, 2023 yılında Van’ın Özalp ilçesinde yürütülen yüksek lisans çalışmasında, 4 kuyudan alınan numunelerde 80-140 ppm seviyelerinde bor değerine ulaştıklarını açıkladı.
“Literatürde 10 ppm üzeri rezerv varlığına işaret eder. Bizim ölçümlerimiz 12-13 kat daha yüksek çıktı. Bu da bölgede bor rezervi bulunduğunu gösteriyor.”
ERÇEK GÖLÜ’NDE 130 PPM BOR
Aynı yıl Erçek Gölü’nde yürütülen su kalitesi projesinde de 120-130 ppm değerine ulaştıklarını belirten Yönten, “Erçek Gölü’nü besleyen Mamedik Çayı’nın Özalp tarafından geldiğini düşünürsek, borun çözünerek göle ulaştığını söyleyebiliriz. Bu sonuçlar Van’ın doğusunda ciddi bir rezerv olduğuna işaret ediyor” dedi.
“BOR, VAN İÇİN HAZİNE”
Türk standartlarına göre içme suyunda bor oranının 0.1-2 ppm arasında olması gerektiğini hatırlatan Yönten, “Bizim ölçümlerimiz 130-140 ppm’e kadar çıktı. Bu bilimsel olarak burada bor yatağı olduğunu gösteriyor. Bundan sonraki aşama MTA ve jeoloji uzmanlarının araştırmalarıyla devam edecek” ifadelerini kullandı.
İSTİHDAMA VE EKONOMİYE KATKI
Borun çıkarılması halinde Van’a enerji, istihdam ve ekonomik anlamda büyük katkı sağlayacağını vurgulayan Yönten, çevreye zarar vermeyen bu madenin yenilenebilir enerji alanında da kullanılabileceğini söyledi.
“REZERVLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ LAZIM”
Borun gelecekte stratejik öneminin daha da artacağını dile getiren Yönten, “Biz elimizdeki tüm verileri ilgili kurumlara ilettik. Dileğimiz, Van ve bölgesindeki bor rezervlerinin değerlendirilmesi ve ekonomiye kazandırılmasıdır. Bu hem Van için hem de ülkemiz için çok kıymetli olacaktır” dedi.