ŞEHRİVAN HABER: FATMA NUR POLATCAN-ERDAL ERBAŞ Bir zamanlar tarım ve hayvancılıkta zirveyi gören Van, son yıllarda kaybettiği potansiyeli yakalamak için büyük mücadele veriyor. Hem et hem süt üretiminde Türkiye’nin önemli bir kent iken bu konumunu kaybeden kentte büyük potansiyele yeniden üretime dönüştürmeye çalışılıyor. Bu anlamda Van’da süt sektörünü canlandırmak adına süt üreticileri ile süt sanayicisi arasında köprü görevi görecek olan Soğuk Süt Zinciri Projesi hayata geçirildi. Bu kapsamda çiftçilere bugün süt tankı dağıtıldı. Ticaret Borsası (VATBO) ile İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve DAP tarafından finanse edilen projenin töreni VATBO önünde düzenlendi. Tarım ve hayvancılık ile ilgili kurumların paydaşı olduğu proje ile ilgili tüm süreç tamamlanırken düzenlenen törende bundan sonraki süreç ile ilgili de bilgiler verildi. Toplantıda konuşan Van Valisi Mehmet Emin Bilmez, 120 noktada süt toplama tankları dağıtıldığını ve araçların hazırlandığını söyledi. Bilmez, bu çalışma ile sütün daha hijyenik bir şekilde toplanıp işleyeceğini ifade etti. VAN’IN SÜTÜNÜ MERDİVEEN ALTINDAN KURTARACAK PROJE Van, son yıllarda tarım ve hayvancılıkta istediği verimi elde edemese de yapılan projelerle bu verim yakalanmaya çalışılıyor. Süt üretiminde istediği verimi yakalamaya çalışan Van’da bir proje daha hayata geçirildi. Törene Van Valisi ve Büyükşehir Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez, Tuşba Belediye Başkanı Salih Akman, Tuşba Kaymakamı Furkan Duman, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray, Emniyet Müdürü Atanur Aydın, VATBO Başkanı Naif Süer, İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Görentaş ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile davetliler katıldı. DAP tarafından onaylanan proje ile satın alınan 3 araç ve 150 ile 200 litrelik 45 tank çiftçilere dağıtılırken törende konuşan konuşmacılar projenin önemine değindi. Şu ana kadar bölgede olmayan soğuk süt zincirinin oluşturulması için ilk temelin atıldığı törende süt üretmenin zor bir iş olduğu fakat sütün hijyen koşullarına uygun soğuk zincir şartları ile toplanmasının daha zor olduğu vurgulandı. BİLMEZ: İLK TEMELİ ATMIŞ BULUNMAKTAYIZ Törende konuşan Van Valisi ve Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez, sözlerine projede emeği geçenleri kutlayarak başladı: “Bölgemizde şimdiye kadar hiç olmayan soğuk süt zincirinin oluşturulması için ilk temeli atmış bulunmaktayız. 120 noktada süt toplayacak 45 tane küçük dediğimiz 150-250 litrelik tank dağıtımı ve 3 araç üzerinde 2’şer tonluk soğutma tankı olan araçların çiftçilerimize dağıtımı yapılacak bugün. Bu projede emeği geçen herkesi teşekkür ediyorum. Kars, Ardahan’da görev yaptım. Oralarda dünya kadar projelerle yapılmış kenarda duran, kullanılmayan tanklara şahit olduk. İnşallah bunları hem Tarım İl Müdürlüğümüz hem Borsamız yakından takip eder. Bunlar çok aktif bir şekilde kullanılır.” “SÜT HİJYEN ORTAMINDA TOPLANMALI” Bilmez, çiftçilerin bu süreçte bilgilendirilmesi gerektiğinin altını çizerek, “Süt üretmek zor, kolay iş değil ama ondan daha zor olan kısmı hijyen ortamında bu soğuk sütün toplanması ve vatandaşımızın da bilinçli olması gerekiyor. Antibiyotik kullanan hayvanın sütü bu tankın içine girdiği anda bütün süt boşa çıkıyor. Çiftçimizin bu konuda duyarlı olması lazım. Bölgemizde genellikle peynir üretimi yapılıyor. Bizim üreticiler de peynir üretimi için de soğuk zinciri tercih etmiyor. Onun için ilk nüvesinin temelini attığımız DAP başkanlığımızın da finanse ettiği bu projenin hayata geçirilmesi için sadece bu tankların dağıtılması çok anlam ifade etmiyor. Bu tankları kullanacak 120 çiftçimizin her birinin ayrı ayrı bilgilendirilmesi gerekiyor. Süt toplayan kişinin de zaman geçirmeden o zinciri bozmadan bu sütü getirmesi gerekiyor” dedi. BİLMEZ: ÇİFTÇİLER BİLGİLENDİRİLMELİ! Sütü kullanacak firma sahiplerinin de sütü nerede ve nasıl kullanacaklarını bilmesi gerektiğini belirten Bilmez, “Ayrıca bu sütü kullanan firmalarımızın da bu sütü nerede ve nasıl kullanacaklarını bilmesi gerekiyor. Soğuk süt kalitesinin onlara ekstra bir avantaj sağlaması yönüyle de bu soğuk zincirle toplanan sütün peynir değil belki daha günübirlik süt, yoğurt ve ayran kullanılması için teşvik edilmelidir. Bu tanklarla hem çiftçimizi hem de üreticimizi bilgilendirmemiz lazım. Değilse bu tanklar bir süre sonra elimizde boş kalmaya başlar. Ben Tarım İl Müdürlüğümüz ve Borsamızın üreticilerimizi de eğiteceğini bunun tutması halinde de devamı kendiliğinden de geleceğini umuyoruz. İnşallah gelişerek devam eder” şeklinde konuştu. “BÜYÜKBAŞ HAYVAN SAYISINDA AZALMA YAŞANIYOR” Bilmez, kentte büyükbaş hayvan sayısında azalmasının yaşandığını dile getirerek sözlerini şöyle tamamladı: “Maalesef büyükbaş hayvan sayımızda azalma görüyoruz. 2 yıl önce 200 bin civarında olan hayvan sayımız şu an 166 bin civarında ama küçükbaş hayvan sayımızda bir artış var ama o da yetersiz. 2 milyon 600 bin civarındaydı ben göreve başladığımda. Şimdi 3 milyon 400 bin hayvanımız var ama gerçek potansiyelimiz 10 milyonun üzerindedir. İnşallah tarımda da hak ettiğimiz yere geliriz.” SÜER: PROJEMİZ ONAYLANDI Van Ticaret Borsası (VATBO) Yönetim Kurulu Başkanı Naif Süer, sözlerine proje sürecini anlatarak başladı. Süer, “Biz göreve geldiğimizde bizim bölgenin tarım ve hayvancılıkta eksikleri ve sıkıntıları nelerdir diye sahaya indik ve bu çalışmalara başladık. Tuşba bölgemizi pilot bölge olarak seçtik. Borsanın imkanlarıyla bir çalışma başlattık. Dedik ki, biz borsanın imkanlarıyla bu çalışmaları sağlıklı bir şekilde yapamayabiliriz. Biz bir proje hazırladık ve DAKA’ya sunduk. İl genelinde bir fizibilite çalışması yapalım, yaptıralım dedik. Sayın Vali bize bir fizibilite çalışması yaptı. Bizim için hangi ilçede, hangi köyde, hangi mezrada, hangi hayvanın ne kadar sütü olduğunu raporlandırdılar. Bize bir rapor halinde verdiler. Bizim hem sahada yaptığımız çalışmalar hem de bu DAKA’nın yaptığı fizibilite çalışması sonucunda biz birkaç eksik gördük. Bununla ilgili bir proje hazırlayalım dedik. Projemizi İl Tarım Müdürlüğümüzle beraber DAP idaresine sunduk. Projemiz onaylandı” diye aktardı. “BU TANKLARI ÇİFTÇİLERİMİZE DAĞITACAĞIZ” 45 tane tankın çiftçilere dağıtılacağını belirten Süer, “Bu proje neticesinde 3 tane araç 45 tane de 150-200 litrelik tank aldık. Bu tankları köylülerimize, çiftçilerimize dağıtacağız. Yüzde 100 borsaya ait bir şirket olup bu şirkete ait olan araçlarla bu sütü toplayacağız ve işletmelere aktaracağız. Hem kayıt altına alıyoruz hem çiftçilerimiz daha güvenilir daha iyi fiyata sütü satıyorlar. Bu projeyi daha ileri nasıl götürebiliriz diye düşündük. İkinci projemizi hazırladık. Tarım İl Müdürlüğümüzle yine DAP’a sunduk ve projemiz şu an DAP’ta. Onaylanır mı onaylanmaz mı bilmiyorum. Bu projeler bölge için çok önemli projeler” dedi. SÜER: HAYVANCILIK ZOR ŞARTLARDA İLERLİYOR Süer, bölgede hayvancılığın zor şartlarda ilerlediğini belirterek, sözlerini şöyle tamamladı: “Bölgede hayvancılık çok zor şartlarda ilerliyor. Bölgede girdiler çok yüksek olduğu için ve iklim şartlarından dolayı hayvancılık çok zor şartlarda yapılıyor. Eğer çiftçilerimize destek olmazsak, biz bu tür projeleri yapmazsak insanlar yavaş yavaş hayvancılığı bırakıyorlar. Onun için bu projeleri desteklememiz lazım. Bu projelerde elimizden ne geliyorsa yapmamız lazım. Bizim borsa olarak her zaman bu projelerimiz devam ediyor ve devam edecek. Biz sahaya indikten sonra çok ciddi talepler oldu hem çiftçilerimizden hem de işletmelerimizden. Bizim bu aldığımız ekipman bu talepleri karşılamıyor. Burada hem DAKA genel sekreterinden hem de YUKOD başkanımdan bir destek isteyeceğim. YUKOD başkanımdan 30 tane 150-200 litrelik tank talep ediyorum. DAKA genel sekreterinden toplama merkezi için 3 tane 5’er tonluk tank ve ekipman talep ediyorum.” GÖRENTAŞ: SÜTÜN SANAYİDE DEĞERLENDİRİLMESİ HEDEFLENMİŞTİR Tarım ve Orman İl Müdürü İbrahim Görentaş, projeden söz ederek, “Hayvancılığın sürdürülebilir ve karlı bir şekilde yürütülmesi için en önemli unsur sütün değerlendirilmesidir. Bu nedenle elde edilen sütün amacına uygun bir şekilde katma değer olarak değerlendirilmesi hayvancılığın gelişmesine büyük bir katkı sunmaktadır. Bu proje ile işletmelerde toplanacak soğuk sütler zincir sanayiye aktarması, soğuktan muhafaza edilmesi gereken sütün üretimden tüketime kadar ki her aşamada özellikleri ve gıda güvenliği kriteri uygunluğu muhafazası sağlayarak sanayide değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Türkiye’de üretilen sütün yüzde 60’ı sanayide kullanırken elimizde yalnızca yüzde 5 civarındadır. Elimizde bu kadar olan sütün sanayide değerlendirilmemesinin sebebi büyük bir kısmının otlu peynir üretiminde kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Sadece üreticilerimizin yüzde 3’ü mandıralara sütünü verdiklerini fakat tesis kurulduğu takdirde yüzde 70’in üzerinde sütlerini işletme tesislerine vereceklerini belirttiklerinden dolayı bu projeyi uygulamaya koyduk” diye belirtti. “17 MAHALLEDE 200 ÇİFTÇİYE EĞİTİM VERİLDİ” Görentaş, 17 mahallede 200 çiftçiye süt hijyeni eğitimi verildiğini dile getirerek, “Piyasada ev yoğurdu, köy yoğurdu adı altında satılan yoğurtlara tüketiciler oldukça rağbet göstermektedir. Ancak sağlık şartlarında yapılmaması, güvenliğe uygun ambalajların kullanılmaması üretimden son tüketime kadar soğuk zincire uymamasından dolayı halk sağlığı açısından büyük riskler doğurmaktadır. Bunun yanında bu kontrolsüz ve kayıt dışı üretilen sütler süt sanayisini de olumsuz etkiliyor. Elimizde süt sanayisinin de büyük sorunları vardır. İşletmelerin çok dar olması, küçük olması büyük sermayelerin buna girmemiş olması süt sanayisinin gelişmesine engel olmaktadır. İlimizde çoğu bakanlığımız tarafından kurulmuş adet süt işleme tesisi vardır. Bunların kapasitesi 36 bin tondur. Bunlar ancak yüzde 30 kapasiteyle üretimlerini sürdürmektedirler. İl müdürlüğümüz tarafından hazırlanan Doğu Anadolu Kalkınma İdare Başkanı tarafından finanse eden soğuk süt zinciriyle 40 noktaya tanklar vererek 3 araçla da süt toplanacaktır. Bütçe bedeli yaklaşık 1 buçuk milyon TL’dir. Bu kapsamda Tuşba ilçemizin 17 kırsal mahallesinde 200 çiftçiye süt hijyeni ve diğer konularda eğitimler verildi” şeklinde konuştu. AKGÜL: YETİŞTİRİCİLERE KOLAYLIK SAĞLAYACAK Projeyle ilgili Şehrivan’a konuşan Van Veteriner Odası Başkanı Prof. Dr. Yakup Akgül, projenin geliştirilmesiyle çiftçilerin pazar konusunda yaşadığı sıkıntıların giderileceğini vurguladı. Akgül, yetiştiriciliğin daha güçlü ve karlı bir noktaya taşınmasına da kolaylık sağlayacağını belirterek, “Bu proje çok önemli bir proje. Çiftçimiz hep üretir ama pazar konusunda ciddi sıkıntılar yaşar. Dolayısıyla tükettiğinin karşılığını alamadığı zaman sütünü değerlendirmekten yoksun kalır. Bizim yıllardır sıkıntısını çektiğimiz bir sorun bu aslında. Dolayısıyla böyle bir projeyle küçük çapta da olsa bölgemizde yetiştiricimize kolay pazar bulma imkânı sağladığı için bu projeyi çok önemli buluyorum. Bu projenin bölge çapında geliştirilmesiyle, bölgemize büyükbaş hayvancılık yapan yetiştiricilerimizin çok kolay bir şekilde ürünlerini pazara sunma konusunda önündeki bütün engellerin kaldırılmasıyla yetiştiriciliğin daha güçlü ve karlı bir noktaya taşınmasına da kolaylık sağlayacaktır” dedi. “ÇOK İŞE YARAYACAK” Akgül, projenin bölgede işe yarayacağını ifade ederek, “Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgesinde yıllar önce bu şekilde kurulmuş yetiştirici birlikleri, süt toplama birlikleri, süt üretici birlikleriyle bu pazarın yakalanması ve değerlendirilmesi konusunda çok önemli işler yapıldı. Bugün o bölgelerde bireysel hayvan yetiştiriciliğinden toplu sürü veya büyük işletmeler tarzında hayvan yetiştiriciliğine yetiştiricimiz çok kolay bir şekilde ulaşmayı hedefleyip buna ulaşmıştır. Bu bakımdan ilk nüve olması bakımından ben bu bölgede yapılan bu hayırlı çalışmanın çok işe yarayacağını düşünüyorum” diye aktardı. AKGÜL: HER TÜRLÜ DESTEĞİ VERMEYE HAZIR OLACAĞIZ Süt aktarma sürecinde bir sorunun yaşanabileceğini ve bu konu hakkında ilgili kişilerle konuştuklarını vurgulayan Akgül sözlerini şöyle bitirdi: “Ancak burada bu toplu aktarmada bir sütün diğerinin sağlığını bozma konusunda özellikle Brusella hastalığı bakımından bir sıkıntı söz konusu olabilir. Bunun için de Naif Başkan ile biz birazdan görüşüp bu konuyla ilgili de hiçbir şekilde mikroorganizma taşımayan sağlıklı sütün bütün yetiştiriciden alınıp toplama merkezleri vasıtayla ilgili fabrikalarımıza ulaştırılması konusunda biz Veteriner Hekimler Odası olarak gerekli desteği vermeye hazır olacağız.”