İran’da meydana gelen, Van’da da hissedilen deprem sonrasında Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, depremin bilançosunu açıkladı; 254 konut ve 297 ahır yıkıldı, 694 yapı ağır hasar gördü. Soru şu: Bu konutların ne kadarı sigortalıydı? Yıkılan ve ağır hasar alan konutların sadece 15’i sigortalıydı. Konuyu biraz açayım. Van’da toplam 80 bin 720 konutun, 40 bin 296’sının zorunlu deprem sigortası bulunuyor. Yani, her iki konuttan biri sigortalı. Tabi, bu Van geneli. Bir de depremin ağır hasara yol açtığı ilçelere bakalım. Mesela, Başkale’de 132 konut sigortalı. Saray’da sadece 38 konutun deprem sigortası bulunuyor. Gürpınar’da ise sigortalı konut sayısı 58. DASK’a gelen hasarlı konut sayısı ihbarı ise sadece 15. Yani, 254 konut yıkılmış, 694’a ağır hasar görmüş; hepi topu 15 konuttan hasar ihbarı yapılmış. YENİ BİR VAN İNŞA ETTİK İşin şaşırtıcı tarafı, Van’ın, deprem konusunda deneyiminin olması. 2011 yılında meydana gelen depremde 40 bine yakın bina yıkıldı, yerine 25 binden fazla konut yapılarak, depremzedelere teslim edildi. Adeta, yeni bir Van inşa edildi. Çok iyi hatırlıyorum, deprem öncesinde 7 bin 300 konutun zorunlu deprem sigortası vardı; DASK, bunların 6 bin 500’üne zarar gördükleri için 112 milyon lira hasar ödedi. Deprem sonrası konut sahipleri sigorta yaptırmak için kuyruğu girmiş ve sigortalı konut sayısı bir anda yüzde 127 artmıştı. Aradan 9 yıl geçmiş, deneyime bakarak bugün Van’daki konutların tamamının sigortası olması gerekir diye düşünüyorsunuz; sadece yarısı depreme karşı sigortalanmış. Demek ki, deprem paniği ile koştura koştura sigorta yapılıyor, yıllar geçtikçe, ‘nasıl olsa bir daha olmaz, sigortaya boşuna para ödemeyelim’ diyerek, sigorta yenilenmiyor. Deprem yine oldu ve yine konutlar yıkıldı. Uzmanlara sordum, ‘694 yapı ağır hasar görmüş, 15 tane hasar ihbarı mı olur?’ diye; ‘sigortalı konut yok ki’ cevabını aldım. ‘Deprem sonrasında sigortalı sayısında artış var mı?’ diye de sordum. Bir hafta içinde ciddi artış yaşanmış. DEPREM SİGORTASI Son olarak şunu da söylemeden geçemeyeceğim. Son yaşanan Elazığ, Malatya ve Van depremlerinde, o bölgelere giden uzmanından yetkilisine kadar kimsenin ağzından, zorunlu deprem sigortasının lafını duymadım. Biri bile, halka, ‘sigortanız var mıydı, deprem sigortasını yaptırdınız mı?’ diye sormadı. Devlet elbette yardım edecek, konut yapacak, bu konutları düşük bedellerle depremzedelere verecek; burada bir sorun yok. Ancak biri de, ‘depremler nedeniyle 20 yıl önce sigorta uygulaması başlattık, zorunlu da yaptık, sizin niye sigortanız yok?’ diye sormaz mı? ELAZIĞ’DA 40 MİLYON LİRA ÖDENDİ Elazığ ve Malatya’da, zorunlu deprem sigortası olup da depremde zarar gören 21 bin konuttan DASK’a hasar ihbarı yapıldı. Bunun 10 bini incelendi. Bu 10 binin, 8 bin 500’üne de hasarları ödendi. Ne kadar ödendi derseniz, DASK 40 milyon lira ödedi. DASK’ın Elazığ ve Malatya’da zarar gören konutlar için ödeyeceği toplam tutarın ise 150 milyon lirayı geçeceği tahmin ediliyor. İki ay içinde de tüm ödemeler bitecek.