1 milyondan fazla nüfusu olan Van özellikle son yıllarda kirlilikle gündeme geliyor. Kent merkezi başta olmak üzere Van Gölü çevresine bırakılan çöpler, şehrin doğal ve görsel dokusunu olumsuz etkiliyor. Her ne kadar Van Büyükşehir Belediyesi temizlikle ilgili uyarıcı bilbordlar asıp otobüsleri yeşile boyasa da, diğer belediyelerin aralıksız sürdürdüğü temizlik çalışmaları yetersiz kalıyor. Van’ın kirlilik sorunu özellikle bu yıl kendini iyiden iyiye gösterirken, Konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vahap Yönten, vatandaşın çöplerini doğru şekilde bertaraf etmesinin ve çevre bilincinin artırılmasının, kirliliğin önlenmesinde kritik rol oynadığını vurguladı.
YÖNTEN: KİRLİLİK, VAN’IN EN BÜYÜK SORUNLARINDAN BİRİ!
Yönten, kentteki kirliliğe dikkat çekerek, “Van özellikle son birkaç yıldır büyük sorunlarla mücadele ediyor. Bu büyük sorunlardan biri de kirlilik. Van kent merkezindeki kirlilik hem bizleri hem de kentimize gelen turistleri rahatsız ediyor. Kent merkezinde sokaklara, park ve yeşil alanlara atılan çöpler, cadde kenarlarında biriken poşetler ve düzensiz bırakılan ambalaj atıkları hem görsel kirliliğe hem de sağlık sorunlarına yol açıyor. Göl çevresinde ise piknik sonrası bırakılan çöpler ve atıklar, suyun kirlenmesine ve ekosistemin zarar görmesine sebep oluyor. Bu durum, hem şehrin doğal güzelliklerini hem de yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor; dolayısıyla vatandaşın bilinçli hareket etmesi ve çöplerini uygun şekilde bertaraf etmesi büyük önem taşıyor” dedi.
VAN TEMİZLİKTE DUYARLI BİR KENT DEĞİL!
Van’ın temizlik konusunda duyarlı bir kent olmadığını belirten Yönten, “Hep ‘sürdürülebilir Van’, ‘güzel Van’, ‘temiz Van’ diyoruz. Duyarlı olabilmek adına böyle bir Van istiyoruz. Ancak çöp ve kirlilik konusunda maalesef yeterli değiliz. Zaten dikkat ettiyseniz sosyal medyada, haberlerde, dışarıda, Van’daki billboardlarda hep katı atık, sıfır atık, çöp sorunu konuşuluyor. Bizim katı atıkları bertaraf edecek bazı sistemlerimiz var. Ancak bu sistemler yeterli değil. Yerel yönetimler bu konuda gerçekten yeterli değil. Çünkü gerçekten sıkıntılı bir tablo var. Problemli ve hoş olmayan görüntülerle hep karşılaşıyoruz” diye konuştu.
VANLI TEMİZLİK KONUSUNDA BİLİNÇSİZ: HALKIN BİLİNÇLENMESİ ŞART!
Yönten, vatandaşın çöp konusunda bilinçli olmadığını dile getirerek, “Yerel yönetimler; çöpü temizlemek, atığı bertaraf etmek, entegre tesis kurmak, sıfır atığı dönüştürmek, bundan enerji elde etmek ve ekonomik katma değer sağlamak zorunda. Ancak halk da bilinçli hareket etmeli. Yani ben araçla giderken bir kişinin çöp attığını gördüğümde üzülüyorum. O bilinç maalesef bizde yok. O konuda da çok yetersiziz” diye aktardı.
YÖNTEN’DEN BELEDİYELERE GERİ DÖNÜŞÜM TESİSİ ÇAĞRISI
Bütün belediyelerin geri dönüşüm konusunda tesis kurması gerektiğini aktaran Yönten, “Bu anlamda Van’da çöp aktarma istasyonları, tesisler, vahşi depolama alanları yerine düzenli depolama alanları, geri dönüşüm tesisleri olmalı. Bunlar sadece özel sektörde değil, yerel belediyelerde de bulunmalı. Mesela yanılmıyorsam Edremit Belediyesi bu konuda bir geri dönüşüm tesisi kurdu, belgelendirdi ve akredite oldu. Bütün belediyelerin geri dönüşüm konusunda akredite olup tesis kurmaları gerekiyor. Metal, kâğıt, plastik, elektrik-elektronik atık, cam, pil, bitkisel yağ… Bunların hepsini bertaraf etmemiz lazım” dedi.
TEMİZLİKLE İLGİLİ EĞİTİMLER SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMALI
Geçmişte temizlikle ilgili verilen eğitimlerin yeterli olmadığını belirten Yönten, “Burada geçmişte bazı eğitimler elbette verildi. Mesela “Yeşil Van Sıfır Atık Projesi” 2022’de başladı. Yaklaşık 30-35 bin kişiye eğitim verildi. Ancak yeterli mi? Değil. Çünkü halkımıza verilen bu eğitimlerin sürdürülebilir olması gerekiyor. Mesela ben, Çevre Mühendisliği Bölümündeki bazı hocalarımızla birçok lisede sıfır atık ve iklim değişikliği ile alakalı eğitimler verdik. “Van için neler yapabiliriz?” sorusunu işledik. Birçok eğitime katıldık. Yeterli mi? Değil. Bununla alakalı eğitim veren bazı sivil toplum örgütleri var. Bu çalışmalar devam etmeli” ifadelerini kullandı.
“TEKNOLOJİ VE EĞİTİM VARSA ÇÖP KONUSUNDA BÜYÜK YOL KAT EDERİZ”
Yönten, temiz bir Van için duyarlı olunması gerektiğini belirterek, “Teknoloji ve eğitim muhakkak olmalıdır. Teknoloji ve eğitim varsa biz çöp konusunda büyük yol kat ederiz. Yoksa yürüdüğünüz yolda sağa sola bakın; ana yollarda, şehirlerarası yollarda, ara yollarda muhakkak çöp görürsünüz. Yani çöp konusunda çok duyarlı bir şehir değiliz. Bunu duyarlı hale getirebilmek için herkese görev ve sorumluluk düşüyor. Paylaşmalı, uyarmalıyız. Bazen uyarmak yanlış anlaşılabilir. Ancak insanlarımızın bu konuda duyarlı olması gerekiyor. Temiz bir Van istiyorsak muhakkak duyarlı olmamız gerekiyor. Çünkü bir günde tonlarca evsel atık dışarıya veriliyor ve bunun muhakkak dönüşümü olmak zorunda” şeklinde konuştu.
HERKES BU KONULARDA ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYMALI
Yönten, herkesin bu konuda elini taşın altına koyması gerektiğini dile getirerek sözlerini şöyle tamamladı: “Bununla beraber çöple alakalı billboardlar, reklamlar, televizyonlar, internet siteleri, gazeteler aracılığıyla insanlara uyarılar yapılması, eğitim verilmesi ve çöpünü daha düzenli atabilecek bilincin kazandırılması bu dönemde çok önemli bir konudur. Bu tür konular bizler için çok önem arz eden konular. Her birimiz bu konularda elini taşın altına koymalı. Temennimiz ve kanaatimiz, zamanla ve süreçle beraber, daha güzel, daha temiz, daha sürdürülebilir bir şehir olarak Van’a katkımızın olmasıdır.”