ŞEHRİVAN ÖZEL: HAMİT KARAKUŞ/MENDUH ÇALIŞKAN- Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde geçmişten günümüze kadar uzanan düğün ve nişan merasimlerindeki altın geleneği yaşanan süreç içerisinde yükselen fiyatlarla birlikte olumsuz yönde etkilendi. Düğünleri, takıları, kilolarca altınları ile sürekli gündem olan Van ve bölge illeri de altın fiyatlarından nasibini almaya başladı. Daha önce düğünlerinde takılan altınların çokluğu, kilosu gibi konularla gündem olan Van’da vatandaşlar da altın alamaz hale geldi. Düğünlerin en ağır yükü olan altın alma işi evlenecek olan çiftlerin ve ailelerin korkulu rüyası haline gelirken, vatandaşa düğün yapmadan önce iki kez düşünmek zorunda bırakacak bir hal aldı. Birçok vatandaş altınlardan dolayı düğün yapmaktan vazgeçtiğini bile söylerken, Şehrivan’a konuşan kuyumcu esnafı Vanlılar’ın artık düğün için aldığı altınları düğün sonrasında hemen satmak zorunda kaldığını söyledi. Kentte bahar mevsimi ile başlayan düğün merasimleri, sezonun bitmesine kısa bir süre kala düğün kültürün bir parçası haline gelen altın, piyasalardaki dalgalanmayla artan fiyatlar, düğünlere etkisi ve birçok konuyu kuyumcu esnafı Şehrivan Gazetesi aracılığı ile anlattı. Kentte bahar mevsimi ile başlayan düğün merasimleri, sezonun bitmesine kısa bir süre kala düğün kültürün bir parçası haline gelen altın, piyasalardaki dalgalanmayla artan fiyatlar, düğünlere etkisi ve birçok konuyu Şehrivan Gazetesi olarak kentteki kuyumcularla değerlendirdik. Düğün sezonun geçmiş yıllara nazaran durağan şekilde geçtiğini belirten kuyumcular, artan fiyatlarla birlikte düğün masraflarının ikiye katlandığını ve altın alımının gün geçtikçe azaldığını ifade ettiler. Kuyumcular, son süreçte yaşanan ekonomik dalgalanmanın düğün yapmak isteyen vatandaşı da zor durumda bıraktığını belirtti. ÇAĞLAR: ALTIN ALAMAYANLAR DEMO ALTINA YÖNELDİ Piyasalardaki daralmadan dolayı altın fiyatlarının yükseldiğini ve iyi bir sezon geçirmediklerini kaydeden Kuyumcu Sinan Çağlar, şunları belirletti: “Bölgemizdeki işsizlik problemi yanı sıra son süreçte yaşanan ekonomideki daralma insanların alım gücünü olumsuz yönde etkiledi. Düğün sezonun iyi geçtiğini söylemek mümkün değil, ekonominin olumsuz yansımaları halen devam ediyor. Düğün sezonunda vatandaş borç veya dost ahbaptan aldıklarıyla altın almaya çalışıyor. Düğün masrafı bir iken ikiye katlandı. Haliyle alım gücü düşen vatandaşın yanı sıra bizleri de olumsuz etkiledi. Vatandaş altın almak yerine elinde olan altını çıkarmaya bakıyor. Daha önce 70-80 bin TL altın alan vatandaş şimdilerde yarı yarıya altın alarak düğün masraflarını kısmaya çalışıyor. Gençler yoğun masraflardan dolayı düğün yapamıyor. Bunun yanı sıra altın alma gücü olmayan bazı kesim vatandaş ise demo altına yöneldiğini de duyuyoruz, biliyoruz” dedi. “ALTIN ALAN AİLELERİN YÜZDE 80’İ ALTINLARI DÜĞÜN SONRASI SATMAK ZORUNDA KALIYOR” Döviz kurunun yükselmesiyle birlikte altın fiyatlarının da paralel olarak yükseldiğini anımsatan Kuyumcu Fuat Yakın, “Altın fiyatlarını yükselmesiyle ilgi eskiye oranla azaldı. Döviz kurunun yükselmesi altın fiyatlarının yükselmesine paralele olarak ilerliyor. Satışlarımız geçtiğimiz yıla nazaran düşüş yaşandı. Bunun asıl nedeni olarak altın fiyatlarının bir anda yükselmesine bağlıyoruz. Düğün sezonu dediğimiz yaz aylarında altın fiyatların yüksek olması birçok aileyi zor durumda bıraktığına şahit olduk. Altın alan ailelerin yüzde 80’i altınları düğün sonrası satmak zorunda kalıyor. Aslında burada düğün yapmak isteyen gençlerinde masrafını ikiye katlamasına neden oldu. Genel olarak değerlendirirsek bu sezon altın piyasası yüksek fiyatlardan dolayı durgun geçti” diye belirtti. “ALTIN PİYASASI NORMAL SEYRİNDE DEVAM EDİYOR” Kuyumcu Batuhan Topçu, piyasanın normal seyrinden devam ettiğini söyleyerek şu ifadeleri kullandı: “Altın piyasası normal seyrinde devam ediyor. Altın fiyatlar yıllar içerisinde arttı. Düğün sezonunda beklediğimizi tam karşılamasa normal bir şekilde gitti diyebiliriz. Düğün sezonunda altın alan aileler oldu fakat altını zararına bile olsa düğün sonrası bozduran ailelerde oldu. Bu oran bu yıl içerisinde yarı yarıya kadar yükseldi” dedi. ÖLMEZ: ALTIN FİYATLARININ YÜKSELMESİ ALIM GÜCÜNÜ DÜŞÜRDÜ Kuyumcu Emrullah Ölmez, altının yükselmesinden dolayı sezon içerisinde durgunluk yaşandığını ifade etti. Ölmez, altın fiyatlarındaki yükselişinden dolayı alım gücünün düşmesine neden olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı: “Yıl içerisinde altın yükselişi oldu. Altının yükselmesinden dolayı insanların alım gücü azalmasına neden oldu. Geçtiğimiz yıl 47 bin TL’ye altın alırken, bu yıl 25-30 bin TL’ye altın almak zorunda kaldı. Geçtiğimiz yıla göre baya bir gerileme var. Alım gücünün düşmesi insanların düşük ayar altın almaya teşvik etti. 22 ayar altın alan vatandaş şimdilerde 14 ayar altın almak zorunda kaldı. Vatandaş rahat bir şekilde evlenemiyor, kimisi var borçlanarak evleniyor, kimisi de altını kiralayarak evlenmek zorunda kalıyor. Bir kesim insanda var düğün sonrası borçlarını kapatmak için aldığı altını satmak zorunda kalıyor. Düğün sadece altınla bitmiyor, beyaz eşya ve diğer giderlerde var. Temennimiz gelecek yıl ki düğün sezonunun iyi geçmesinden yanadır” şeklinde konuştu. “EVLİLİK HAYALİ KURMAK ZORLAŞTI” Zeki Orman adlı esnaf, ekonomideki olumsuz havanın ve yükselen fiyatlarla birlikte evlilik düşünen insanları caydırdığını söyledi. Orman, kentteki işsizlik ve artan fiyatlardan dolayı evlilik hayali kuran gençlerin evlenmekten çekindiğini belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’de son dönemde yaşanan ekonomik kriz ile birlikte fiyatlar aldı başını gidiyor. İlimizdeki işsizlik oranı yükselen fiyatlar ve beraberindeki maddi sıkıntılar alım gücünün düşmesine neden oldu. Bu yılı ele alırsak insanlar düğün yapmaktan korkar hale geldi. Çeyizlik eşya satıyorum, düğünlerde olmazsa olmaz. Çeyizlik eşya yıllar içerisinde artan fiyatlarda dolayı insanlar bir yerlerden kısmak zorunda kalmasına neden oldu. Bundan dolayı düşen alım gücü işlerimizi de haliyle olumsuz etkiledi. Borç harç içerisinde düğün yapmak zorunda kaldığına çevremizdeki inşalardan şahit oluyoruz. O yüzden bu şartlar içerisinde evlenmek, yuva kurmak ve evlilik hayali kurmak zorlaştı” diye ifade etti. “DÜĞÜN YAPMAK ESKİYE ORANLA ZORLAŞTI” Düğün sezonun kasım ayı itibaren bitmeye yakın olduğunu ve işlerinde düşüş yaşanacağını ifade eden Kuyumcu Yusuf İslam Korkmaz, “Altın piyasasında geçtiğimiz yılların kasım ayına nazaran bu ayı iyi geçirdik. Kış mevsiminde işlerimiz durağan geçer, bahar başlangıcıyla birlikte işlerimiz açılır. Piyasalarda bir durgun var, insanların alım gücünün düşmesi ve altın fiyatlarının artmasından dolayı bir durgunluk olduğunu söylemek mümkündür. Eskiye oranlar altın alımında gerileme var. Eskiden 50 bin TL’ye bulan altın düğün masrafı şimdilerde 100-150 bin TL masrafı buluyor. Yani düğün altın masrafı ikiye hatta üçe katlanmış diyebiliriz. Altın aldıktan hemen sonra bozduran çok sayıda vatandaşımız var. Bunun yanı sıra düğün öncesi kiralık altın isteyen vatandaşlarda var. 10 düğünden ikisi nakit diğerleri hepsi borç yapılarak yapılıyor. Düğün yapmak eskiye oranla zorlaştı” dedi. “İSTEDİĞİMİZ VERİMİ TAM OLARAK ALAMADIK” Yöresel kıyafet satışlarında bu yıl beklenenin altında kaldığını ifade eden Emrullah Şeker adlı esnaf, yöresel kıyafetlerde fiyatların makul olmasına rağmen alım gücünün olmamasında dolayı iş yapamadıklarını söyledi. Şeker, sözlerini şöyle sürdürdü: “Yöresel kıyafetlere olan ilgi her geçen gün azalıyor, düğün sezonunu ele alırsak istediğimiz verimi tam olarak alamadık. İnsanların alım gücü her geçen düşüyor, düğün yapmak isteyen vatandaş ise düğün masrafından dolayı düğün yapmak istemiyor. Bu yıl iyi bir sezon geçiremedik” diye belirtti. ATLI: MADDİ NEDENLER DÜĞÜN YAPMANIN ÖNÜNE GEÇİYOR Yöresel kıyafet sattığını ifade eden Faysal Atlı adlı esnaf, düğün sezonun istedikleri gibi geçmediğini söyledi. Atlı, sözlerini şöyle sürdürdü: “Piyasadaki durgunluk ve yükselen fiyatlardan dolayı düğün sezonu istediğimiz şekilde geçmedi. Eskiden yöresel kıyafetlere yönelim ve alım gücü daha fazlaydı. Özellikle işsizliğin olması ve sınır ticaretin olmamasından kaynaklı olarak insanların geçim sıkıntısı yaşaması düğün yapmasının da önüne geçiyor. Bu yıl düğün sezonunda istediğimiz verimi gerçek manada alamadık. Düğün yapmak isteyen vatandaş ise maddi nedenlerden dolayı düğün yapamayacak düzeye geldi”