ŞEHRİVAN ÖZEL: ÖMER FARUK TOKTAŞ/MENDUH ÇALIŞKAN- Ramazan ayının başlamasıyla birlikte gözler kırmızı et ve gıda fiyatlarına çevrildi. Özellikle Ramazan sofralarının olmazsa olmazı olan kırmızı et fiyatları en çok merak edilen konuların başında yer alırken, Ramazan öncesi vatandaş marketleri bırakıp hayvan pazarına akın etti. Marketlerde et fiyatların 50 ila 60 TL’ye kadar vardığı şu günlerde eti ucuze getirmek için pazarda buluşan alıcı ve satıcılar Şehrivan’a konuştu. Ramazan Ayı’nın gelmesi ile birlikte iftar sofralarının adeta olmazsa olmazı haline gelmiş olan kırmızı et fiyatları cep yakıyor. Geçtiğimiz haftalar içerisinde arpaya gelen zamdan dolayı yem fiyatları da yüzde 10 artarken bu fiyatlar hemen kırmızı ete de yansıdı. Son günlerde kurda yaşanan dalgalanmalar, doların 6 lirayı bulması gibi faktörler işin içine eklenince birçok sektörde görülen zamlar hayvancılık sektöründe de kendini hissettiriyor. Kırmızı et fiyatlarının hayvan pazarında daha uygun olacağı düşüncesi vatandaşlar market yerine canlı hayvan pazarında soluğu alıyor. Ramazan öncesi sabahın erken saatlerinde Özalp yolu üzerinde bulunan Van Hayvan Pazarı’na akın eden vatandaşlar hem canlı hayvan hem de alanda yapılan kesim yerlerinde uygun fiyata et arayışına düştü. Yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalınca elleri boş döndü. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan satıcılarda ardı ardına gelen zamların kendilerinde de büyük yaralar açtığını belirterek bu zamların et fiyatlarına yansımasının da kaçınılmaz olduğunu belirttiler. Vatandaşların pahalılıktan, satıcının ise satış yapamamaktan dert yandı. “PATATES VE SOĞANI SAYARAK ALIYORUZ” Eskiden kilo işi aldıkları ürünleri artık sayı ile almak zorunda kaldıklarını belirten satıcı Ali Tutğaç sözlerini şu şekilde sürdürdü. “Şimdi et fiyatları neredeyse her yerde aynı ama buraya gelen insanlarda para olmadığı için alamıyorlar. İnsanlar sofralarında zaten sebzeyi bile zor buluyor eti nasıl yiyecekler. Ona zam buna zam derken hiçbir şeyi alamaz hale geldik. Eskiden torbalar ile aldığımız soğanı, patatesi artık manavlara gittiğimizde sayı ile alıyoruz. Ramazan da geldi ama insanlar sofralarında eti nasıl görecekler bilmiyoruz. İnşallah Ramazan boyunca herkes verdiği emeklerin karşılığını alır ve bu hayvan pazarına gelip hayvanlarını satmak isteyen bizim gibi satıcılar da beklediklerini alırlar. “KAR ETMEYİ GEÇTİK SATIŞ YAPAMIYORUZ” 22 Yıldır hayvancılıkla uğraştığını ve hayvan pazarına yıllardır düzenli olarak geldiğini belirten satıcılardan 66 yaşındaki Muğdat Gül “Ben 22 yıldır hayvancılık ile uğraşıyorum. Kendi köyümde bu hayvanların etinden, sütünden bir şekilde kazanç elde edip geçimimi sağlıyorum. İnanın 22 yıldır da bunu artık kendime bir iş olarak bildiğim için her hafta sonu buradayım. Bu son zamanlarda olduğu gibi bir durgunluk görmedim daha önce. Benim 6 tane çocuğum var 4 tanesi öğrencidir. Burada bir hayvan sattığımızda onların ihtiyaçlarını ancak karşılıyoruz. Peki, biz ne yiyoruz, ne içiyoruz bunu hesaba kattığımızda ne kadar zor durumlarda olduğumuzu görebilirsiniz. Biz artık büyük karlar kazanmayı da bir yana bıraktık. Artık hayvanlarımız elimizde nakde dönüşsün istiyoruz. İnsanlarımızın sofralarından bereket eksik olmaz inşallah bizde umduğumuz kazançları buluruz.” İfadelerini kullandı. “EŞİM, ÇOCUĞUM VE BEN SEFERBER OLDUK” Eşi ve çocuklarıyla birlikte büyük emekler sarf ettiklerini fakat emeklerinin karşılığı olacak bir kazanç elde edemediklerini belirten Sait Timur “Başka mesleklerde insanlar nasıl yaptıkları işe emek veriyorsa bizde hayvancılık yaparken büyük emekler veriyoruz. Eşim sabahları uyanıp bu hayvanların yemini hazırlayıp veriyor beslediğimiz ahırın temizliğini yapıyor. Çocuğum otlatmak için dağlarda kilometrelerce yol yürüyüp akşam saatlerine kadar evine dönemiyor. Sırf hayvan pazarına geldiğimizde bu hayvanlardan bir tanesini satıp bir süre geçimimizi sağlamak için yapıyoruz tüm bunları. Ama buraya geldiğimizde de elimiz boş dönmekten başka hiçbir şey yapmıyoruz. O kadar emek, o kadar çekilen cefa boşa gidiyor. İnsanlar gelip soruyorlar bir kalabalık var sizde görüyorsunuz ama gücü yetmeyen insan nasıl gelip alışveriş yapsın?” diyerek sözlerini noktaladı. “BEKLENTİLERİMİZİ SÜREKLİ ERTELİYORUZ” İşlerin açılması için sürekli içinde bulundukları zamanın sonrasını ümitli bir şekilde bekleyen fakat her gelen yeni süreç ile birlikte herhangi bir değişim olmadığına dikkat çeken Satıcı Refik Dağgeldi “Kaç aydır bekliyoruz Yaz gelsin satışlarımız iyileşecek, yaz geliyor bu kez Ramazan gelsin satışlarımız iyileşecek diyoruz. Her seferinde bir sonraya bir sonraya erteliyoruz ama sonucunda da hiçbir şey göremiyoruz. Buyurun Ramazan Ayı geldi buradayız ama daha bir tane bile satış yapamadık halimiz ne olur bilinmez.” VATANDAŞ SORUYOR AMA ALMIYOR “Bugün hayvan pazarında adım atacak yer yok çok fazla kalabalık var ama hala herhangi bir satış yapmış değiliz. Boş bir kalabalık olduğunu söyleyebiliriz. İnsanlar gelip soruyorlar pazarlık bile yapıyorlar ama sonunda yine alamıyorlar. Bu insanlarda alım gücü kalmamış onların da elinden gelen bir şey yoktur. Ben Ramazan’ında bu şekilde geçmesi durumunda beklentileri bu kez de hadi Ramazan Bayramı’na bırakalım, Kurban Bayramı’na bırakalım diye diye erteleyeceğimizi düşünüyorum.” Şeklinde konuştu. “KISA BİR SÜRE ÖNCE ÇOK DAHA UCUZDU” Kısa bir süre önce çok daha uygun fiyatlara aldıkları kırmızı ette bir anda bir artış olduğunu belirten müşterilerden Kinyas Hasır “Bugün Ramazan’ın da gelmesiyle dışarı çıkıp alışveriş yapalım hazırlıklarımızı tamamlayalım dedik. Ramazan Aylarında da sofralar da et olmazsa olmaz sizde biliyorsunuz. Sebze, meyve, bakliyat derken eti almaya gücümüz kalmadı. Et fiyatları daha uygun olur diye düşünüp buraya geldik ama burada da alamıyoruz. Fiyatlar çarşıda kasaplarda ki satış fiyatlarıyla aynı zaten hiçbir farkı yok.” “BU RAMAZAN ET GÖREBİLİR MİYİZ BİLMİYORUM...” “Daha geçen seneye kadar bu seneki fiyatların 5-10 lira daha aşağısına et alabiliyorduk ama bu sene bir anda oluşan fiyat artışı hepimizin elini kolunu bağlamış durumda. Hayvancılara soruyoruz siz fiyatları niye yükseltiyorsunuz diye adamlar yemler pahalı oldu bizde çok masraf ediyoruz diyorlar. Hal böyle olunca sizde bir şey diyemiyorsunuz çünkü oda buradan bir kazanç elde edip farklı ihtiyaçlarını gidermeye çalışıyor. Sofralarımızda bu Ramazan et görebilir miyiz bilmiyorum ama almaktan başka çaremiz de kalmıyor.” Diye ekledi. “DAHA UCUZ DİYE GELDİK BİR FARK GÖREMEDİK” Et fiyatlarının daha uygun olacağı beklentisi ile hayvan pazarına geldiklerini fakat tam aksi bir durum ile karşılaştıklarını belirten müşterilerden Rıfat Karakoç “Sabahın erken saatlerinde buraya et şehir merkezinde ki yerlerden daha ucuz olur düşüncesiyle geldik tam bir sürprizle karşılaştık diyebilirim. Et fiyatları merkezde nasılsa burada da aynı. Zaten geçim şartlarının çok zor olduğu dönemlerdeyiz bide üstüne yediğimiz ekmeğe içtiğimiz suya kadar zam gelince ne yapacağımızı bilemez olduk. Çocuklarımıza okul okutuyoruz b ir masraf oluşuyor, hastalanır hastaneye götürüyoruz bir masraf, giyimi için para harcıyoruz ayrı bir masraf derken yiyecek bir şey kalmıyor üstüne elde avuçta da bir şey kalmıyor. Hayvan pazarına geldik gelmesine de elimizi bağlamışız birbirine biz hayvanlara bakıyoruz, hayvanlar bize bakıyor. Bu gidişle de zaten herhâlde bakmanın ötesine geçemeyeceğiz. Bazen düşünüyorum onlar bizden daha şanslı hiç olmazsa et yeme dertleri yoktur.” Gibi ifadeler kullandı. “BU GİDİŞLE HAYVANLAR BİZİ YİYECEK” Yaptıkları işin ticaretin birçok alanı ile bağlantılı olduğunu ve kendi masraflarının da buna paralel olarak arttığını vurgulayan Satıcı Ahmet Fidancı sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Abi ben inanıyorum ki bir süre sonra biz yem de alamayacak duruma geldiğimizde biz hayvanları değil hayvanlar bizi yemeye başlayacak. Bu hayvanları öyle doğaya salmakla bitmiyor ki iş yemini veriyorsun, gündüz ayrı akşam ayrı uğraşıyorsun. Zaten bunlar olmasa bile direk hayvancılığa bir zam gelmeden de fiyatlar artıyor.” RAMAZAN’DA SOFRADA ET GÖRMEK LÜKS OLDU Ticarette her şey birbiriyle bağlantılı durumda. Hayvan satıcısı olarak biz de farklı sektörlere muhtacız. Yani fiyat artışı orada olunca dolayısıyla bizde ihtiyaçlarımızı karşılamak için fiyatlarımızı yükseltiyoruz. Pazara sabahın en erken saatlerinde geldik ama daha bir satış bile yapamadık. Gelip soran eden bile olmadı. Çok büyük bir kalabalık var ama bu kalabalık şu an buraya ne kazandırıyor derseniz rahatlıkla hiçbir şey kazandırmadığını söyleyebilirim. Ramazan ümitlerimizi az da olsa yeşertmişti ama bugün bir bakıyoruz ki bu Ramazan sofralarda et görmek artık bir lüks olmaktan başka bir şey olmayacak.”