Gaz fiyatlarında belirleyici olan petrolün fiyatı son 3 yılda 116 dolardan 28 dolara geriledi. Benzin ve motorinde olduğu gibi doğal gazdan yüksek vergi alınmıyor. Buna rağmen kamu şirketi BOTAŞ, ısrarla gazda indirim yapmıyor. 200 dolar civarı fiyatla alınan doğal gaz, abonelere 340 dolar gibi fahiş fiyatla satılıyor. DOĞALGAZ UCUZLUYOR AMA VATANDAŞA PAHALI SATILIYORZaman gazetesinde İsmail Altunsoy imzasıyla yayınlanan haber inceleme yazısına göre; doğal gaz fiyatlarında belirleyici olan petrolün fiyatı son 3 yılda 116 dolardan 28 dolara geriledi. En fazla doğal gaz alınan Gazprom, bu yılın ilk yarısı için ortalama doğal gaz fiyatını bin metreküp için 184 dolar olarak açıkladı. Ancak petrolün rekor oranda düşmesine rağmen benzin ve motorinde olduğu gibi, doğal gaz da ucuzlamıyor. Bu nedenle havaların soğuduğu bu aylarda abonelerin faturaları daha da şişecek. Oysa anlaşmalarda yer alan formüle göre doğalgaz fiyatı, ham petrol fiyatlarındaki değişimler dikkate alınarak 3 ayda bir yeniden belirleniyor. PETROL FİYATLARI 8 YILDA YÜZDE 81 GERİLEDİPetrol fiyatı, 147 dolarla zirve yaptığı Temmuz 2008'den bu yana yüzde 81 düşüşle 28 dolara geriledi. Aynı dönemde dağıtım şirketlerinin abonelere sattığı gazın fiyatı yüzde 61 oranında artış gösterdi. En fazla doğal gazın satıldığı İstanbul, Ankara, İzmir gibi illerde 1 metreküp doğal gaz abonelere 50-60 kuruş civarı fiyatla satılırken rakam bu yılın ilk ayında 1 liraya çıktı. Bunun en önemli nedeni, dağıtım şirketlerinin gaz aldığı kamu şirketiBOTAŞ'ın indirime gitmemesi. Enerji Yönetimi kaynakları 'doğal gaz fiyatlarındaki düşüşün farkında olduklarını, ancak son yıllarda BOTAŞ'ın bozulan mali yapısını düzeltmek için indirime gidilmediği bilgisini' verdi. Sektör kaynakları ve uzmanlara göre ise doğal gazda 50 dolar civarı indirim şart (bin metreküp üzerinden).YARIYA YAKINI ELEKTRİK ÜRETİMİNDE KULLANILIYORTürkiye yıllık doğal gaz tüketimi 49,2 milyar metreküp (2014). İhtiyacın tamama yakını ithalat yoluyla karşılanıyor. İthalatta (boru gazı) Rusya 54,76 oran ile ilk sırada (Kamu-özel dahil), İran 18,13 oran ile ikinci ve Azerbaycan 12,33 pay ile üçüncü sırada yer alıyor. LNG'de ise (sıvılaştırılmış gaz) Cezayir 8,48, Nijerya da 2,87 paya sahip. Acil durumlarda da gaz açığını kapatmak için spot LNG alımı yapılıyor. Satışa sunulan doğal gazın yüzde 48'i elektrik üretiminde, yüzde 25'i sanayi ve yüzde 19'u da konutlarda tüketiliyor. Geri kalan bölüm ise gübre, ulaşım, hizmet gibi sektörlere gidiyor.BOTAŞ'IN ALIM MALİYETİ DÜŞTÜKamu şirketi BOTAŞ; Rusya, İran, Azerbaycan'dan boru gazı, Cezayir ve Nijerya'dan ise LNG alıyor. İhtiyaç duyulan doğal gazın yüzde 90'ı boru gazı olarak alınıyor. Bu gazın da yarıdan fazlası Rusya'dan ithal ediliyor. Bu nedenle Türkiye iç pazarında Rus şirketiGazprom'un satış fiyatı belirleyici oluyor. Rus şirketi Gazprom'a göre bu yılın ilk çeyreğinde petroldeki düşüşe paralel bin metreküp doğal gazın fiyatı ortalama 184 dolar olacak. Gazprom'un en iyi müşterilerinden olan BOTAŞ ise bin metreküp gazı 2016 yılı ilk döneminde 210 dolar civarı bir fiyatla alacak. Uzmanların 2016 yılı ilk dönemi için yaptığı hesaplamaya göre bin metreküp doğal gaz için Ruslara 210 dolar, Azerbaycan'a 225 dolar ve İran'a 275 dolar civarı bir ödeme söz konusu. Kesin fiyatlar yeni yılın ilk fatura dönemi olan şubatta netleşecek.PETROLDEKİ DÜŞÜŞE GÖRE DOĞAL GAZIN DA UCUZLAMASI GEREKİYORAnlaşmalar gereği ithal edilen doğal gazın fiyatı, her yıl üçer aylık dönemler halinde yeniden belirleniyor. Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) bilgilendirmesine gaz fiyatları, geçmiş 6 ve 9 aylık petrol ve petrol ürünleri fiyat ortalaması baz alınarak fiyat hesaplanıyor. Fiyat formülünde; doğal gazın güncel alım fiyatı, doğalgaz anlaşmasının sağlandığı dönemdeki alım fiyatı (Baz fiyat), formülde kullanılan ürünlerin geçmiş 6 ya da 9 aylık ortalamaları ve formülde kullanılan ürünlerin anlaşma sağlandığı dönemdeki sabit fiyatlar yer alıyor. Buna göre gaz fiyatları her yıl 1 Ocak, 1 Nisan, 1 Temmuz, 1 Ekim'de yeniden açıklanıyor. Ham petrol etkili olsa da dövizdeki artış da iç pazar fiyatlarını belirliyor. Türkiye'nin yaptığı pahalı doğal gaz alım anlaşmalarının yanı sıra, son yıllarda sürekli artan döviz kuru da gazın ucuzlamasını engelleyen diğer etkenler arasında ilk sırada yer alıyor. Diğer ülkelerin doğal gaz anlaşmalarında da fiyat için benzer formül kullanılıyor.