ŞEHRİVAN ÖZEL/ ÖMER A. AYKAÇ - SONER İZGİ- Van Büyükşehir Belediyesine ait Van Organize Tarım İşletmeleri (VOTAŞ) geçtiğimiz yıl Ekim ayında yapılan ihale ile 39 yıllığına Asya Tarım Hayvancılık İnşaat A.Ş.’ye devredildi. Toplam 4 bin dönümden ve kurulu tesisten oluşan o işletme toplam 19 milyon 510 bin TL’lik bir teklif ile alındıktan sonra Van TSO bünyesindeki şirket ile hemen halka arz edildi. Şirket oluşturduğu 2040 hisseyi satışa çıkarırken bunun, hisselerin yüzde 80’ini kısa sürede sattı. Bünyesinde sağmal tesisler, genç hayvan binaları, sağımhane, doğumhane, gübre çukurları bulunan tesis alındığında barındırdığı as sayıda hayvanı 700’ün üstüne çıkarırken devasa arazide ayrıca yüzlerce ton arpa, yonca elde edildi. Kurumuş ağaçlar sökülürken yeni on binlerce yeni elma ağacının ekimi için hazırlıklar yapılırken VOTAŞ yönetimi hem karlılığı hem hedefi bir yıl içinde daha yukarı taşıdı. Kurulduğundan bu yana ilk kez kar eden VOTAŞ, önümüzdeki aylarda genel kurulu yapmaya hazırlanırken kısa vadede büyük yatırımlar, uzun vadede ise TORKU gibi bir çok ürünü üreten bir üretim merkezi olmak istiyor. Çalışmanın hiç bitmediği VOTAŞ’tan gelecek yıl için ekin işlemleri başlarken yönetim kurulu başkanı Yavuz Karaman, tüm süreci ve şirketin gelecek hedeflerini Şehrivan’a anlattı. Geçtiğimiz yıl Van Büyükşehir Belediyesi’nden devralınan VOTAŞ’ın yönetim kurulu başkanlığına getirilen Yavuz Karaman, VOTAŞ’ta Şehrivan’a ağırladı. Gazetemizden Ömer A. Aykaç’ı ağırlayan Karaman ve ekibi VOTAŞ’ta devam eden tüm çalışmaları, yeni dönemdeki ekim hazırlıklarını ve diğer tüm çalışmaları paylaştı. VOTAŞ’ın 1 yıldan az bir sürede 1 milyondan fazla yıllık zararını, 1 yılda 1 milyon TL’yi aşkın bir kara dönüştürdüklerini açıklayan Karaman, hem Van’ın hem de 2040 hissedarın merakla beklediği çalışmaları Şehrivan aracılığı ile paylaştı. 2040 HİSSELİ DEV YATIRIM Alanda incelemeler yapıp Şehrivan’a bilgi vermeden önce ilk olarak VOTAŞ’ın yeni yapısını değerlendiren Karaman, devralınan tarım ve hayvancılık merkezinin bir Van markası olmayı başardığını söyledi. Karaman: “VOTAŞ’ta Odanın aldığı hisseler 2040’dır. Biz bu hisselerin büyük bölümünü sattık. Yani halka arz ettik. Hala kalan bazı hisseler var. Bunların da satışını halihazırda devam ettiriyoruz. Kentten çok önemli kesimlerin ortaklığı oldu. Tarım ve hayvancılık yapanlar var, memur var, öğretmen var, yani her kesimden insan burada bir ortaklık oluşturdu. Tek hissesi olan da var maksimum 40 hisse ile imtiyazlı hissedar olanlar da var. Bu hissedarlarımızla birlikte Ocak ayında şirketimizin yeni sürecini konuşacağız ve VOTAŞ’a Van markası olma noktasında büyük hedeflere taşımaya başlayacağız.” Dedi. HAYVAN SAYISI 700’Ü AŞTI! VOTAŞ’tA hem tarım hem hayvancılık yaptıklarının altını çizen Yavuz Karaman, devralındığında yüzlü hanelerde olan hayvan sayısının büyük bir artış gösterdiğini belirterek VOTAŞ’taki hayvancılık faaliyetlerini şu sözlerle anlattı: “VOTAŞ’ta hayvancılık çalışmaları en büyük üretim alanlarından birini oluşturuyor. Halihazırda 712 inek 6 da buzağı var. Biz bu sayısı daha artırmayı düşünüyoruz. Ama bununla da sınırlı kalmayacağız. Öyle olacak ki bir parti gelince bir parti gidecek. Burada sürekli bir sirkülasyon olacak. Yani biz bir süre sonra burada hayvanların getirip aylarca beklemeyeceğiz. Burada sürekli bir sirkülasyon olacak.” “BİR YILDA 700 TON ARPA HASADI ALDIK” İlk olarak VOTAŞ’ın üretilen yem depolarını yerinde inceleyen ve burayla ilgili bilgi veren Karaman, VOTAŞ’ın devralındıktan sonra yem üretiminde de ciddi ivme yakaladığını söyledi. “Bu yıl 700 ton arpa hasadı aldık ve bunları kullanıyoruz.” Diyen Karaman, hasadın önümüzdeki yıllarda katlanarak devam edeceğini belirtti. Karaman ayrıca ambarlarla ilgili olarak: “Burada arpamızı ezerek, karışımlar yaparak yem haline getiriyoruz. Uzmanlarımızın ellerinde veriler var. Her hayvana özel rasyon hazırlanıyor. Buradaki tüm hayvanları farklı tür, kategori, yaş ve cinsiyete göre besleniyor. Yem ihtiyacımızın sadece besi yemi olan az bir kısmını dışardan karşılıyoruz. Tabi böyle bir şeye aslında makinemiz olduğunda ihtiyacımız yok. Devraldığımızda burada makine yoktu. Ama bu yıl kendi makinamızı alıp kendi yemimizi hazır hale getireceğiz. En azından kendi makinelerimiz ile yapınca içinde ne olduğunu, değerlerini ve diğer tüm oranlarını da bileceğiz.” Dedi. BURADA HİÇ BİR ŞEY BOŞA GİTMİYOR 4 bin dönümlük arazide bu yıl iyi bir verim aldıklarını da sözlerine ekleyen Karaman, iş makinelerinin dört koldan çalıştığı alanda da incelemelerde bulundu. Gelecek yılın hazırlıklarının çoktan başladığı alanda tarla sürümü gerçekleşirken Karaman, tarlalardaki hasatlarla ilgili olarak da bazı verileri şu sözlerle paylaştı: “Arpa ve yonca ekiyoruz. Genel ekimimiz bu şekilde. Ama bu yıl mısır da ekeceğiz. 20 dönümlük bir alanda bu yıl bunu da deneyeceğiz. Verimine bakacağız ve bundan sonraki süreç ile ilgili bunun da hesabını yapacağız. Alanı çoğaltma kararını da burada vereceğiz. Tabi biz bu konuda üniversiteden de destek alıyoruz. Onların yönlendirmeleri, çalışmalara sadık kalarak ekim ve üretim yapıyoruz. Hiç bir şeyi sırf denemek için yapmıyoruz. Verebileceğimiz ürünleri ekiyor, onları biçmeye çalışıyoruz. Çünkü burada kaybedecek hiç vaktimiz yok. Ciddi oranda gübremiz bile var. Geçen seneye göre gübre fiyatlarında neredeyse yüzde 100 bir artış oldu. Burada gübremiz de fazlasıyla mevcut. Hem bize yetecek kadar hem de satacağımız kadar büyük oranda gübre alıyoruz. Bunlar hepsi üretime, katma değere dönüşecek şeyler. Anlayacağınız buradaki hiç bir şey boşa gitmiyor.” VOTAŞ’IN MİNİK YAVRULARI Tesisin büyüklüğüne de dikkat çeken Karaman, yeni doğum yapan hayvanların yavrularının bulunduğu alanda da yeni süt buzağılarının özenle bakıldığını kaydetti. Gebe hayvanların da yavrulamaya başladığını söyleyen Karaman: “Buradaki fiziki ortam bize fazlasıyla yetecek kapasitede. Yani kuruluşta burada her şey düşünülmüş ve her şey yapılmış. Biz de sadece bir kaç düzenleme ile önümüzdeki süreçte burayı tam kapasite kullanmayı ve hayvan sayısını artırmayı istiyoruz. Öyle de oluyor. Hayvan sayımız her geçen gün artıyor. Tüm ahırlarımızı kullandığımızda burada binin üzerinde hayvana bakabilecek durumdayız. Üstelik burada sürprizlerle de karşılaşıyoruz. Mesela 3 ay önce aldığımız hayvanların bazıları da gebeydi. 330 hayvan aldık bunlar arasındaki 30 tanesi yavrulamaya başladı. Bunlardan 6 yavru doğdu ve şimdi özel olarak bakılıyor. Diğerler hayvanlara da de suni tohumlama yapıldı. Onlar da gebe olarak ayrılacak.” “MEVCUT ORTAMDA BESİCİLİK DAHA MAKUL...” VOTAŞ ile ilgili en çok merak edilen konulardan birisini de cevaplayan Karaman, tesis ile ilgili merakla beklenen üretim hedeflerini de değerlendirdi. Uzun süre besi ile süt üretimi konusunda çalışmalar yaptıklarını söyleyen Karaman: “Besi mi süt sığırcılığı mı konusu sürekli sorulan ve gündemimize gelen bir konu. Süt ürünleri maliyetlendirmesi, sütün fiyatının yüksek olmamasından dolayı şu anda riskli bir sektör olarak görünüyor. Besicilik şu anda bizim durumumuzda, bizim için en doğru en mantıklı sektör olarak görülüyor. Aslında halihazırda da besi ya da süt üzerine verilmiş bir karar da yok. Besicilik karlı olduğu için şu anda besicilik üzerine götürüyoruz. Karlılığı da iyi. En son bakanlık geçtiğimiz haftalarda kırmızı et alımında fiyat artışı yaptı. Bu bizim yüzlerce hayvanımızın olduğunu düşündüğünüzde ciddi bir artış demek.” dedi. HEDEF ET PİYASASINDA DEV BİR MARKA OLMAK! Bu anlamda VOTAŞ’ın et ürünleri konusunda marka olmak istediğini paylaşan Karaman, sucuk, kavurma, sosis gibi ürünler konusunda da çalışma olduğunun müjdesini paylaştı: “Bizim aklımızda et ürünleri biraz daha çeşitlilik arz edecek şekilde bir proje var. Biz burada ilk etapta butik bir üretim tesisi ile paşlayıp sonradan kavurma, sucuk, pastırma gibi ürünlerin üretileceği bir tesis oluşturmak istiyoruz. Burada küçük bir adım atıp bölgeye hitap edecek bir marka oluşturmayı hedefliyoruz. Çünkü önümüzde Van-Et gibi bir örnek var. Bir dönem Van-Et Türkiye genelinde bir markaydı ve bu marka Van’dan çıkmıştı. Şimdi biz de bir takım destekler, projeler ile bu anlamda yeni bir marka üretmenin çalışmasını yürütüyoruz. Bu rantabl ve yapılacak bir şeydir. Çünkü halihazırda yaptığımız işin de bir parçası. Yani biz bir süre sonra hem et üretip kesime hazır hale getireceğiz hem de kendimiz kesip burada etten farklı ürünler elde edeceğiz. Et ürünleri noktasında fizibilite yaptık. Onu hazırladık. Tabi arada bu son aylarda yaşadığımız sıkıntılı ekonomik süreçten dolayı adım atmadık. Ama elimizde böyle bir tesisle ilgili tüm raporlar mevcut. Bunlardan sonra bahar gibi bununla ilgili kararımızı verip adımımızı atacağız.” “VOTAŞ HİÇ ŞÜPHESİZ BÖLGENİN EN İYİ TESİSİDİR” VOTAŞ’ın uçsuz bucaksız ve modern bir tesis olduğunu belirten Karaman, bu noktada bu tesisi en iyi şekilde işletme hesabı yaptıklarının da altını çizdi: “Burası hiç şüphesiz Doğu ve Güneydoğu’nun hiç şüphesiz en güzel tesisidir. Hiç eksiği yok. Hatta fazlası yok. Biz de bu tesiste neyi daha iyi yapabiliriz bunun hesabını yapıyoruz. İşte bunun için biz bu tesiste sadece besicilik yapmak istemiyoruz. Biz sadece besiciliğe odaklanırsak sıradan besicilerden farkımız kalmaz. Ama elimizde muhteşem ve devasa bir tesis var. O yüzden biz burada bir marka oluşturmak istiyoruz. Buradan bir marka oluşturursak bu devasa tesis amacına ulaşmış oluruz. Burada mesele sadece kar etmek değil. Biz kar ederiz ama mesela sadece kar etmek değil. Çünkü biz VOTAŞ’ı devraldığımızda büyük hedeflerle aldık ve üyelerimize de bu hedefler doğrultusunda bir marka oluşturacağımızın sözünü verdik.” 5 YILDA KAR ETMEMİŞTİ, SON 1 YILDA BÜYÜK KARA GEÇTİ! VOTAŞ’ın ilk kez bu yıl kara geçtiğini söyleyen Karaman, “Bizim işletmemiz ilk kez bu yıl karlılık gösterecek. Şimdi biz son 5 yılki bilançolara bakıyoruz. İşletme son 5 yılda hiç bir şekilde kar etmemiş. Edememiş. Ve hayvansal krediler kullanılmış çok ciddi gider. Ama biz bu yıl sonu itibariyle yapacağımız genel kurulda en azından karlılığımızı da açıklamış olacağız. Şu anki hesaplara bakınca da karda olduğumuz çok rahat bir şekilde görüyoruz. Seneye de biz başka projeler hayata geçireceğiz tabi ki. Çünkü buranın katma değerini gerçekten artırmak istiyoruz. Meyvecilikte de örnek olmak istiyoruz. Sadece hayvancılık ile sınırlı kalmak istemiyoruz.” İLK 4 YIL SADECE YATIRIM YAPMAYI HEDEFLİYORUZ Ardından da gelecek yıllarda yapılacak olan çalışmaları anlatan Karaman, şu sözlere yer verdi: “1’inci ayda genel kurul yapacağız. Burada hisseler değerlendirilecek, karlılık ele alınacak. Burada hisse değerlerinin artırılması ya da üyelere kar üzerinden ödeme yapılması gibi konular ele alınacak. Bu da genel kurulda tüm ortakların ortak kararı ile kararlaştırılacak. Alınacak karara göre elde edilen karın değerlendirilmesi konuşulacak. Biz açıkçası ilk 4 yıl şirketimizi tam kapasite büyütme hedefliyoruz. Yani küçük karlılıklar elde etmek üzerine kazançlarımızı yatırıma dönüştürüp daha büyük karlar elde edilecek yatırımlar üzerine çalışacağız.” HEDEFTE ELEKTRİK ÜRETİMİ DE VAR, MEYVECİLİK DE! “Biz burada ilk geldiğimizde elbette ki bazı projelerden bahsettik. Ama burada başladıktan sonra farklı fikirler de oluştu. Örneğin markalaşma yolunda burada et işleme işi dışında mantar üretimi, meyvecilik, biyogaz gibi bir çok projeyi de çalışma alanlarımız arasına ekledik. Bir çok hibe programı ile tanıştık. Bunları değerlendirmeye aldık. Süt üretimi konusundaki çalışma işini enine boyuna değerlendirme üzerine çalışmalar başlattık. Yine burada güneş enerjisi üretimi ile ilgili bir çalışma yaptık. Bu devasa arazide biz Van’ın en büyük potansiyelini neden değerlendirmeyelim? Bunun projesini de çalıştırdık. Bu da hayata geçirilmeye hazır bir proje. Seneye bu da hayata geçirilebilecek projelerden birisidir. Ama bunları sermayelerimizle değil desteklerle yapmak istiyoruz. Karı harcamak yerine desteklerle burada birden fazla yatırım alanı oluşturmak istiyoruz.” 22 BİN ELMA AĞACI TOPRAKLA BULUŞUYOR! VOTAŞ’ın meyvecilikte de bir üs olacağının altını çizen Karaman, sökülen verimsiz ağaçların yerine on binlerce ağacın ekime hazır olduğunu belirtti: “Örneğin elma konusunda projemisi tamamladık. Biz önümüzdeki baharda 22 bin elma ağacı ekiyoruz. Bunun tüm çalışması hazır. Tahlillerini yaptırdık. Ve 3 yıl sonra ürün alabilecek şeklide her şeyi hazırladık. Bunların ekimi yapıldıktan sonra 3’üncü yılda bitmiş şekilde de bir soğuk hava deposu yapacağız. Biz burada büyük elma stokları yapıp satma üzerine bir planlama yapıyoruz. Soğuk hava deposu burada elmadan büyük kazançlar yapmamızı sağlayacak. Yine farklı aromatik bitkilerle ilgili çalışmalar yaptık. Örneğin lavanta konusunu çalıştık. Bu da bizim projelerimiz arasında yer alıyor. Yine sera yapar mıyız? Yaparız. Destek var mı? O da var. Haliyle zamanı geldiğinde onu da yapacağız. Ama hiç acele etmeyeceğiz. Örneğin burada ilk kurulunca 10 bin civarında meyve ekilmiş, sonra 7 bin tane kalmış ama acele ile ekildiği için hiç bir verim alınmamış. Biz boşuna zaman harcamayacağız. Fidanlarımızın tahlilini yaptık, çalışmasını yaptık. Ektik mi boşa gitmeyecek şekilde çalıştık. Hiç bir şeyi analiz yapmadan, tahlil yapmadan, özelliklerini sorgulamadan hayata geçirmiyoruz. Hepsini de üniversiteler ile ortak çalışma ile yapıyoruz.” “İNCE ELEYİP SIK DOKUYACAĞIZ” Karaman son olarak VOTAŞ’ın emin adımlarla yoluna ilerleyen bir tesis olmasını amaçladıklarını belirterek şu ifadelere yer verdi: “Bizim burada yaptığımız her şey örnek olması lazım. Yani bizim burada oluşturacağımız meyve bahçesi bir örnek olmalı. İnsanlar geldiğinde ‘burada bir meyve bahçesi var’ diyebilmeli. Yine et ürünlerinin üretimi ve satımında da öyle olmalı. İnce eleyip sık dokuyoruz, yavaş gidiyoruz ama sağlam işler yapıyoruz. Bunda elbette ki yine yönetimimizin, ortaklarımızın da söyleyeceklerini önemseyeceğiz. Bize genel kurulumuzda söylenecek fikirleri de biz dinleyeceğiz. Çünkü biz başladığımız günden bu yana hiç bir işi en iyi biz biliyoruz diye yapmadık. Karşılaştığımız tüm projeleri ilgiyle dinledik. Bundan sonra da öyle yapacağız.”