Yargı Reformu Strateji Belgesi'nde neler var? Af yasası çıkacak mı? Yargı reformunda nafaka düzenlemesi ve af var mı? Yargının yeni yol haritası niteliği taşıyan taslak paketle, istinafa çekidüzen verilirken, hâkim savcılara coğrafi teminat getiriliyor. Büyük tepki çeken çocukların icradan teslimi uygulaması kaldırılıyor. Cumhuriyet Davası'nda tartışılan beş yılın altındaki cezaların istinafta kesinleşmesi ve Yargıtay yolunun kapalı olması düzenlemesi değişiyor. İfade özgürlüğüne ilişkin davalarda kanun yolu güvencesi arttırılarak ilgili kararlar istinaf sonrası Yargıtay tarafından incelenebilecek. İCRADAN ÇOCUK TESLİMİNE SON Çocuk teslimi icra dairelerinden alınacak. İcra müdürlükleri vasıtasıyla çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki tesisi artık ilamların icrası dışına çıkarılacak. Bu işlemi ücretsiz olarak yapacak Çocuk Teslim Merkezleri kurulacak. İcra İflas Kanunu'ndaki konuya ilişkin hükümler yürürlükten kaldırılacak. Çocuğun yüksek yararı için psikolog ve pedagog gibi uzmanlar ve eğitimciler çocuk teslimi sırasında hazır bulunacak. Kreş, okul ve adli görüşme odaları gibi odalar belirlenerek teslimler buralarda yapılacak. Teslim esnasında güvenlik güçleri bulunmayacak, gerekirse çağrılacak. İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ DAVALARINA TEMYİZ YOLU Cumhuriyet Davası'nda tartışılan beş yılın altındaki cezaların istinafta kesinleşmesi ve Yargıtay yolunun kapalı olması düzenlemesi değişiyor. İfade özgürlüğüne ilişkin davalarda kanun yolu güvencesi arttırılarak ilgili kararlar istinaf sonrası Yargıtay tarafından incelenebilecek. Bölge adliye mahkemelerince istinaf incelemesi sonucunda verilen kararların kesinlik sınırı ifade özgürlüğünü ilgilendiren maddeler açısından yeniden belirlenecek. Bu düzenlemenin bu şekilde yasalaşması halinde, mevcut yasaya göre cezaları istinafta kesinleştiği için hapse giren bazı gazetecilere Yargıtay süreci kesinleşene kadar hapse girmeme ve tahliye yolu açılabilecek. İSTİNAF KANUN YOLU İstinaf kanun yolu ve bozmaya ilişkin yetkiler yeniden düzenleniyor. Başsavcılık itirazı güçlendiriliyor. ELEKTRONİK TUTANAK DEVRİ Duruşma tutanakları elektronik sistemde tutulacak. Hâkimin özetleyip katibin yazıya aktardığı değil, herkesin ağzından çıkanın tutanağa aktarıldığı sistem işletilecek. 'Eksik, hatalı geçirildi' itirazları sona erecek. Ara kararların celse arasında yerine getirilmesi sağlanacak. UZLAŞTIRMA KAPSAMI GENİŞLETİLECEK Uzlaştırma müessesesi genişletilecek. Bazı fiillere yönelik soruşturmalarda fail ile Cumhuriyet savcısı arasında anlaşma ile sonlandırabilmesi sağlanacak. Kovuşturma öncesi çözüm araçları ve soruşturma süreçleri güçlendirilecek. Ön ödeme ve kamu davasının açılmasının ertelenmesinin uygulama alanı genişletilecek. İDDİANAMEYİ İADEYE DE ÇEKİDÜZEN İddianamenin iadesi müessesesi yeniden belirlenecek. İddianameyi taraflar görebilecek, varsa eksiklik veya yanlışlığa itiraz edebilecek. EKONOMİK SUÇA PARA CEZASI Ekonomik suçlardan verilen hapis cezaları para cezasına çevrilecek ÇOCUKLARA SORUŞTURMA YAPILAMAYACAK Bazı ağır suçlar istisna olmak üzere 15 yaşından küçüklerin ilk defa işledikleri fiillerden soruşturma ve kovuşturma yapılmayacak. HUKUKTA EĞİTİM 5 YILA ÇIKTI YENİ FAKÜLTE AÇILMAYACAK Hukuk fakültelerinin eğitim süresi, bir yılı hazırlık olmak üzere 4 yıldan 5 yıla çıkarılacak. Bir süre yeni hukuk fakültesi açılmayacak. Üniversite sınavında ilk 100 bine giremeyen hiçbir öğrenci, hukuk fakültelerini tercih edemeyecek. SADECE MEZUN OLMAK YETMEYECEK Hukuk fakültesi mezunları, merkezi olarak yapılacak mesleki geçiş sınavını kazanamamaları durumunda, özel kalem müdürü, polis teşkilatı çalışanı gibi yan dallarda görev yapabilecek. Hukuk fakültesi mezunlarının bu sınavla ilgili birden fazla hakkı olacak. Hâkim ve savcılığa geçiş sınavı ise bu sınavdan sonra yapılacak. Noterlik ve avukatlığa da sınavla girilebilecek. Sınavı kazananlar ilk etapta yardımcı hâkim, yardımcı savcı olabilecek. İNFAZ VE NAFAKA GELECEK DÖNEME Adil bir nafaka sistemi kurulmasını hedefleyen düzenleme ile binlerce mahkûmun beklediği infaz sistemi değişikliği "seçimden yeni çıkıldığı ve yeni bir tartışma ortama doğmaması" için önümüzdeki yasama dönemine bırakıldı. İnfaz sistemine dönük çalışma Cumhurbaşkanlığı'nda Adalet Bakanlığı ile birlikte yürütülecek. AF TEKLİFİ NEDİR? MHP, 19 Mayıs 2018 tarihine kadarki suçlara ilişkin 5 yıl şartlı indirim öngören kanun teklifini 24 Eylül'de TBMM Başkanlığına sunmuştu. MHP Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, MHP Grup Başkanvekilleri Erkan Akçay ve Erhan Usta ile MHP milletvekillerinin imzasını taşıyan teklif, "Bazı Suçlarla İlgili Ceza Sürelerinden Şartlı İndirim ile Tutuklu ve Hükümlülerin Salıverilmesine Dair Kanun Teklifi" adını taşıyor. Toplam 8 maddeden oluşan teklifte, FETÖ, PKK ve diğer terör örgütleri ile çocuk istismarı ve kadın cinayetleri mahkûmları kapsam dışında tutuldu. GENEL AF NEDİR? Genel af, kamu yararına uygunluğu anlaşıldığı belli başlı suç çeşitlerinin kovuşturulmasının durdurulması, verilmiş olan cezaların kaldırılması ya da azaltılmasıdır. Türk Ceza Kanunun 65 maddesinde genel af şu şekilde yer buluyor; Genel af halinde, kamu davası düşer, hüküm verilen cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar. Özel af ile birlikte hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumunda çektirilecek sürenin kısaltılması sağlanır veya adli para cezasına çevrilebilir. Cezaya bağlı olan ya da hükümde belirtilen hak yoksunları, özel affa rağmen etkisini sürdürür. 74. maddeye göre genel af, özel af ve şikayetten vazgeçme gibi durumlarda veya adli para cezasının geri alınmasını gerektirmez. Genel af halinde yargılama giderleri de istenmez. Türkiye'de genel af örnekleri bir hayli fazladır. Örneklerle konumuzu daha da anlaşılır hale getirelim. Hatırlayacak olursanız 6 Şubat 2003 tarihinde cezaların ertelenmesi sağlanmıştı. Başka bir örnek vermek gerekirse, 27 Nisan 2002 tarihine kadar işlenen suçlardan dolayı hapis cezasına mahkum edilenlerin, 4758 numaralı kanun gereği toplam cezaları on yıl indirilmiştir. Dikkat ettiğimiz kadarıyla genelde genel aflar hükümet değişiklikleriyle gündeme gelmektedir ve bu dönemlerde gerçekleşmektedir. Genel af çıkmasıyla birlikte, soruşturması yürütülen ve henüz dava açılmayan soruşturmalarla ilgili davalar açılmaz. Hakkında hüküm verilip henüz kesinleşmeyenlerin ve davası açılıp mahkemeye devam edenlerin hakkında davaları düşmesine karar verilir.