ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ – HAMİT KARAKUŞ
FOTOĞRAF: GÜLİZAR ORUÇ
Türkiye ve Van’ın gündeminden düşmeyen asgari ücret pazarlığı kıran kırana sürüyor. Haftalardır merakla beklenen yeni asgari ücret için görüşmeler ardı ardına yapılmaya devam ederken taraflar en uygun rakam için deyim yerindeyse kuruşu bile hesaplıyor. Tüm bu pazarlıklar ve asgari ücret görüşmelerinde üçüncü görüşme evresine geçilirken Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu’dan önemli bir öneri geldi. Hisarcıklıoğlu, “Asgari ücret bin 600 lira ama bana maliyeti 2 bin 500 lira. Biz de diyoruz ki, 'İşçimiz daha fazla alsın' ama üzerimizdeki vergi yükünü kaldırın. Asgari ücrette (vergi) yüzde sıfır olsun da işçimiz hiç olmazsa 2 bin 500 lira alsın” diyerek işvereni de memnun edecek bir öneride bulundu. O öneriye Şehrivan’a açıklamalarda bulunan Van TSO yönetim kurulu başkan vekili Faruk Biner, VESOB Başkanı İsa Berge, OSB yönetim kurulu başkanı Mehmet Aslan’dan da tam destek geldi. İşveren temsilcisinin de, işverenin de zamlı maaş, indirimli vergi konusunda mutabakatı ortak olurken, vatandaş ise mevcut asgari ücret rakamlarının geçinmek için yetmediğini belirtti.
Türkiye’de yedi milyondan fazla çalışan vatandaşı yakından ilgilendiren konu ile ilgili önemli gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Asgari Ücret zammı belirlemek için üçüncü kez toplandı. Bu toplantının ardından yapılacak açıklamalar ise heyecanla bekleniyordu. Öte yandan bu toplantıda TÜİK verileri de açıklandı. Peki, 2019’da Asgari Ücret ve AGİ zammı ne kadar, kaç TL olacak? Yaşanan bu gelişmenin ardından Şehrivan Gazetesi olarak Vanlılara yeni düzenlemenin etkilerini sorduk.
BİNER: HÜKÜMET VERGİ YÜKÜ KONUSUNDA REVİZYONA GİDİLMESİ GEREKİYOR
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, ‘Asgari ücretliye 2 bin 500 lira veririz’ açıklamasından sonra konu ile ilgili olarak Şehrivan Gazetesi’ne konuşan Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO) Yönetim Kurulu Başkan Vekili Faruk Biner, “TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun yaptığı açıklamada ‘Asgari ücret 2 bin 500 lira olabilir’ dedi. Fakat vergi yüklerine göndermede bulundu. Bu noktada da vergi yükleri ve girdileri yüksek oluşu asgari ücretin yükselmesindeki en büyük. Çünkü günümüz koşullarında insanca yaşam temelinde 4 kişilik bir ailede 2 bin 500 lira çok büyük bir rakam değil. Türkiye’de asgari ücretle çalışan 7 milyon fazla çalışan var. Bu anlamda hükümetin, ver§giler, istihdam üreten ve işverenlerle ilgili vergi yükü konusunda da bir revizyona gidilmesi gerekiyor. Diğer primler ve ödemeler beraber 2 bin 500 yüküyle birlikte çok ciddi bir sıkıntı olur. Bu işte düğümü çözecek olan hükümetin yeni bir ekonomi paketi çıkarmasıyla olacaktır. Bu anlamda umutla bekliyoruz. İşveren üzerindeki vergi yükü, hükümetin biraz daha gevşetmesi lazım. Yükünü hafifletmesi lazım ki, daha fazla istihdam yaratılması, istihdam sağlanan insanlara da daha insanca yaşam koşulları sağlayacak şekilde bir ödeme yapılabilsin.” dedi.
“HİSARCIKLIOĞLU’NUN SÖYLEDİĞİ HEPİMİZİN ORTAK BAKIŞIDIR”
Ulusal anlamda ekonomik bir daralma yaşandığını ifade eden Biner, “Van özelinde biraz daha birkaç puan üstünde bunu hissederek yaşıyoruz. Ciddi bir sanayileşmemiz, zenginleşme bölgesinde değiliz işin doğrusu, yani gayrisafi milli hâsıla da Türkiye ortalamasının en altındaki gelire sahip bölgedeyiz. Dezavantajlı bir bölgede yaşıyoruz. Bu anlamda biz de daha çok sıkıntılar kendini htiriyor. Ama genel ulusal bakışta, bizim birliğimizin bütün tamamımızın yani 365 oda ve borsa temsilen TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun bu çıkışı tabi bütün odalarla ve yönetimlerle genel ortalama ile bunları değerlendirerek, istişare ederek çıkan reel sonuçtur. Biz de vatandaşlarımız 5 bin lira alsın hakkıdır, hak ediyor. Daha rahat ve daha sosyal yaşayabilsinler ama ekonomik gerçeklik var. Diğer girdiler, diğer giderler ve vergilerle kazancınızla örtüşmediği zaman bu sefer çok ciddi sıkıntılar yaşanıyor. O anlamda Hisarcıklıoğlu’nun söylediği hepimizin ortak bakışıdır.” ifadelerinde bulundu.
ASLAN: HEM DEVLET’TEN HEM DE İŞVERENDEN OLSUN
Asgari ücret, işverenler ve işçiler açısından değerlendirmesi gerektiği vurgusu yapan Van Organize Sanayi Bölgesi (Van OSB) Başkanı Memet Aslan, “İşçiler açısından değerlendirdiğiniz vakit, şu an ki asgari ücret bu zamanın yaşam koşulları açısından insanları zor idame ettiriyor. Son 3-5 ay içerisinde bütün temel gıdaların, elektrik ve doğalgazın yani insanın temel ihtiyaçlarının gidermek için mevcut bütün kalemler ciddi bir şekilde arttı. Son birkaç ayda yaşanan zamlar geçimi daha da zorlaştırdı. Daha da sıkıntıya soktu. Şu anki bir bekar çalışanın 1 bin 603 lira civarı bunu göz önünde bulundurduğunuz vakit sıkıntılı olduğunu söyleyebiliriz. Ama bir asgari ücretlinin işverene maliyeti 2 bin 500 lira civarında, neredeyse asgari ücretin yarısı kadar ekstra yükler var. Asgari ücret 2 bin 200 lira olduğu vakit hem işçiye bir nebze de olsa rahatlatır. İşverene de büyük bir külfette gelmez. Ama 2 bin 500 liraya çıkarıldığı vakit elbette arzu ederiz bu seviyede olmasını isteriz, ama devlet vergilerinden vazgeçmesi gerekiyor.”
2500 OLURSA İŞVEREN ZORLANIR
“Asgari ücretin 2 bin 500 liraya çıkarılması halinde vergilerle beraber işverene maliyeti 3 bin 500 lira oluyor. Devlet SGK işveren hissesini almazsa, gelir vergisi stopajından vazgeçerse dolasıyla işsizlik fonunda çok ciddi bir birikme var. Bu işsizlik fonundaki birikmeyi işçiye ve çalışana yansıtıp bunu işverenin üstündeki yükü almaya çalışabilir. Asgari ücretin 2 bin 500 liraya çıkarılması halinde işvereni ciddi anlamda sıkıntıya sokacaktır. Piyasalar şuan iyi değil, ciddi bir ekonomik sıkıntılar var. İşverenler şu an kendilerini döndürme hesapları yapıyorlar. Bunun üzerine yük gelirse, bu defa işvereni sıkıntıya sokmasıyla beraber işçiyi çıkarmak zorunda bırakır. Yapılacak zam iki taraflı olması lazım, biraz devletten biraz da işverenden olacak şekilde olması gerekiyor. 2 bin 200 lira olması haline 300 lirası devlet tarafından 300 lirası işveren tarafından karşılanması gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
ASGARİ ÜCRETİN 2 BİN 500 LİRA OLMASI GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUM
Asgari ücret konusuna değinen Van Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (VAN ESOB) Başkanı İsa Berge, “Asgari ücret net olarak şu an 1603 lira, brüt 2029 lira olan asgari ücretli bir işçinin maaşı 304 lira SGK primi, 259 lira gelir vergisi, 15 lira damga vergisi kesiliyor. Toplam da 578 lira kesinti yapılıyor. Geri kalan 1451 lira, 152 liralık asgari geçim indirimi eklendiğinde 1603 lira denk geliyor. 2019’da asgari ücrette gelir vergisi ve damga vergisi alınmamalı düşünüyoruz. TÜİK raporuna göre asgari ücret net olarak 1894 lirası olarak önerildi. Bu net rakama yapılan 578 liralık kesinti ve 152 liralık asgari geçim indirimi eklendiğinde, asgari ücret 2 bin 621 lirayı buluyor. Ülkemizin bütün yaşam koşulları dikkate alındığında asgari ücretin 2 bin 500 lira olması gerektiğini düşünüyorum. Ülkemizde genel anlamda asgari olarak kişi başına düşen milli hasılanın bölgesel farklılığı bulunuyor. Bir ailenin geçim koşulları ve ülkemizde yaşanan ekonomik durumu göz önüne alındığında asgari ücretin 2 bin 500 liranın olması gerektiğini düşünüyorum. En azından asgari ücretle geçinen vatandaşlarımızın yaşam koşullarını iyi anlamda katkı sunacağı kanaatindeyiz.” dedi.
BERGE: VERGİ VE SSK PRİMLERİNİN DÜŞÜRÜLMESİ GEREKTİĞİ KANAATİNDEYİZ
Asgari ücret pazarlıklarının devam ettiği bir süreçte işveren konusuna da değinen Berge, “Asgari ücrettin 2 bin 500 lira olması halinde işveren açısında baktığımız zaman işveren bu ücreti vermekte zorlanacaktır. İşverenlerin ödeme gücünün olması açısından esnaf, sanatkâra ve işverene teşviklerin verilmesi ve bu yönde bir çalışma yapılması gerekiyor. Öte yandan vergi ve SGK ile ilgili yeni bir düzenleme yapılmalı. SGK ve Bağkur primlerinin yüksek olması hasebiyle, işveren de istihdama katkı sunamıyor. İstihdamın yapılabilmesi de devletimiz bu anlamda küçük esnafımız ve sanatkârımızın gücünün piyasaya yansıması için vergi ve SGK primlerini düşürmesi gerektiği kanaatindeyiz.” ifadelerini kullandı.
ŞEHRİVAN GAZETESİ ASGARİ ÜCRETİ VATANDAŞ’A SORDU
Asgari Ücret 2019'da ne kadar olacak sorusunun yanıtı bu hafta yapılacak son komisyon toplantısında netleşecek, Şehrivan Gazetesi olarak Van'daki vatandaşlara asgari ücretin ne kadar olması gerektiğini sorduk. İşte vatandaşın talepleri ve asgari ücret ile ilgili düşünceleri... Asgari ücretin yetmediğini ve son dönemde yapılan zamlarla birlikte yetmediğini ifade eden Muhittin Öner adlı vatandaş, “Asgari ücretin yetersiz olması son dönemde yapılan zamlar beraber bizleri fazlasıyla etkiledi. Eskiden işlerimiz çok güzeldi şuan ise, emin olun bu üç ay içerisinde değil yarı yarıya üçte birini bile kazanamıyoruz. Bütün esnaf adına konuşuyorum. Şuan da çok zor durumdayız. Gerçekten kiramızı çıkaramayacak dereceye geldik. İnsanlar geçinebilmesi için asgari ücretin 2 bin liradan fazla olması lazım. Şuan da asgari ücretle çalışan insanlar evlerini geçindiremiyorlar. Bu bir sene içerisin de tanıdığım, bildiğim esnaflar kapatıldı. Şuan da dükkânları kapalı çünkü para yok.” diye konuştu.
TEKİN: ASGARİ ÜCRET YETMİYOR
Asgari ücretle geçinmenin zor olduğunu ifade eden Fesih Tekin adlı vatandaş, “Şuan ki asgari ücretin çalışana yetmiyor. 7-8 çocuklu olan aileler var. Bin lirayla geçinmek çok zor. Benim kişisel fikrim asgari ücret çok az. Tabi ülkenin şartları da ortada ona bir şey diyemeyiz. Her şey istemekle bitmiyor. Sonuçta hepimiz de bu asgari ücretin bir noktasındayız. Alan kişi ihtiyaçlarını karşılayamıyor, veren kişi de ekonomisini fazlasıyla zorluyor. Gerçekten şartlar çok zor. Ben işverenim. İster istemez insanların alım gücü oldukça düştü. Gıdasından tutun, yol masrafı, ev geçindirme, elektrik, su, okuyan öğrenciler derken bu ücret gerçekten yetmiyor. Asgari ücret yetmiyor ve yetmeyecekte, insanların alım gücü düşüyor. Bu bizleri kötü etkiliyor. Asgari ücret en azından 2 bin 500’e çıkmalı ki, insanlar geçinebilsin.” dedi.
İNAN: ASGARİ ÜCRETLER AİLE GEÇİNDİRMEK ÇOK ZOR
Şu anki şartlarda asgari ücretler bir aileyi geçindirecek seviyede olmadığı dile getiren Aydın İnan adlı vatandaş, “Bir aileyi geçindirmek için en azından 3 bin lira lazım. Bunun doğalgazı var, elektriği var, suyu var, mutfak masrafı var. Bu ailenin, öğrencileri oluyor. Bazı ailelerin 3-4 tane öğrencisi var, bunun giyimi var, kitabı var, defteri var, yol servis parası var. Esnafa kalırsa hiç para ödemeyecekler. Bu anlamda asgari ücretler iyi bir düzenleme yapılması gerektiğini düşünüyorum.” diye konuştu.
TAKIZ: ASGARİ ÜCRETİN YÜKSEK OLMASINI BEKLİYORUZ
2019 yılı içerisinde asgari ücretin daha yüksek olması gerektiğini ifade eden Caner Takız adlı vatandaş, “Asgari ücret, önümüzdeki yıl içerisinde daha yüksek olmasını bekliyoruz. Gelir ve Gider birbirini karşılamayacak seviyede ilerliyor. Son dönemde yaşanan dolar endeksli yükseliş piyasada olumsuz hava yaratmasına ve neredeyse her şeye zam yapılmasına neden oldu. Asgari ücrette yapılacak olan zam piyasalara bakılara daha yüksek seviyede olması gerektiğini düşünüyorum. En az 2 bin 200 veya 2 bin 500 civarında olması gerekiyor.” dedi.
ÇOKTAR: VAN’DA ÖDEME GÜCÜ ÖNEMLİ
Asgari ücrette yapılacak olan zammın piyasalara bakılarak ve esnafın alım gücünü ele alınarak yapılması gerektiğini belirten Mehmet Çoktar adlı vatandaş, “Asgari ücretin yüksek seviyede bir karar ile alınması halinde esnafın ödeme gücünün düşük olduğunu düşünüyorum. Asgari ücretin yüksek olması halinde, Van’ı ele alırsak esnaf açısında zor olacağını düşünüyorum. Nedeni ise, piyasalar da şu an bir durgunluk var. Asgari ücretin genel olarak 2 bin liranın altında olmaması lazım ama ödeme gücü burada önemli olacaktır.” diye belirtti.
“ASGARİ ÜCRETLE GEÇİNMEK ÇOK ZOR”
Yaklaşık olarak bir aydır pazarlık masasında konuşulan asgari ücretin ne kadar olması gerektiğine dair haberleri okuduklarını ifade eden ismi vermek istemeyen vatandaş, “Piyasalara baktığımız zaman asgari ücretin aslında iyi bir iyileştirme yapılması gerekiyor. 4 kişilik bir aile baz alınarak alınan karar aslında Güney ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaşayan aileleri açısında dezavantaj sağlıyor. Bizim Bölgemiz de özellikle aileler 4 kişilik değil, aksine en az 7-8 kişilik ailelerden oluşuyor. Yani burada yaşayan bir aile asgari ücretle geçimini sağlaması gerçekten çok zor. Hükümetin burada asgari ücret konusunda gelen talepleri iyi değerlendirmesi, piyasalarda yaşanan dalgalanmayla asgari ücrete iyi bir iyileştirme yapması lazım. Genel olarak bölgemizde yaşanan işsizlikle gelen sorun bir yana asgari ücrette yapılacak zam çoğu insan açısında çok önemli olacaktır.” dedi.
HİSARCIKLIOĞLU’NDAN 2500 LİRA AÇIKLAMASI
Asgari ücrette sürpriz açıklama patronlar kulübünün başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'ndan geldi. TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, asgari ücretliye 2500 lira veririz deyip bunun şartını açıkladı. Asgari ücretteki vergini sıfırlanmasını isteyen Rifat Hisarcıklıoğlu , "Asgari ücret bin 600 lira ama bana maliyeti 2 bin 500 lira. Biz de diyoruz ki, 'İşçimiz daha fazla alsın' ama üzerimizdeki vergi yükünü kaldırın. Asgari ücrette (vergi) yüzde sıfır olsun da işçimiz hiç olmazsa 2 bin 500 lira alsın" dedi. Hükümet kanadının bu öneriye vereceği yanıt merak konusu.
TÜİK'İN ASGARİ GEÇİM RAKAMLARI
Asgari ücretin belirlenmesinde TÜİK rakamları baz alınıyor. Bu yıl TÜİK ağır, orta ve hafif işçi kategorisinde 3 farklı asgari geçim rakamı açıkladı. Ağır statüdeki bir işçinin asgari geçim tutarını TÜİK 2 bin 213 lira 40 kuruş olarak açıkladı. Orta statüdeki işlerde çalışan bir kişinin geçim tutarı bin 978 lira 80 kuruş olurken, "hafif" statüdeki işlerde çalışanlar için bin 841 lira 40 kuruş belirlendi.
TÜİK GEÇEN YIL NE KADAR DEMİŞTİ
2018 yılı asgari ücretinin belirlendiği görüşmelerde TÜİK, kasım ayında bekar bir işçinin asgari geçim rakamını sunmuştu. Bu rakam da net 1.893,90 TL olmuştu. 2018 asgari ücreti bu civarda olacak diye beklenirken sadece yüzde 14.2 oranında zam yapılmıştı. Asgari ücret TÜİK verisininin 250 lira aşağısında kalmıştı.
ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari ücreti, yasa gereği 5'er işçi, işveren ve devlet temsilcisi olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. 4. toplantıda TÜİK verileri doğrultusunda oluşan asgari ücret rakamı komisyonda aylamaya sunuluyor. Eşitlik olması durumunda Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının oy verdiği taraf çoğunluk sayılıyor.
ASGARİ ÜCRET NE ZAMAN AÇIKLANACAK?
Asgari Ücret Komisyonu bu hafta içinde 4. ve son toplantısını Aile ve Çalışma Bakanlığı'nda yapacak. Komisyonda bugüne kadar masaya gelen teklifler ve TÜİK rakamları ışığında oluşturulan yeni asgari ücret oylamaya sunulacak. Komisyonun son toplantısı için henüz bir tarih verilmedi. Beklenti cuma günü toplantının yapılması ve asgari ücretin açıklanması yönünde.
