ŞEHRİVAN GÜNCEL: ÖNDER ALTINAL - 2011 yılında yaşanan Van depremi, düzenlenen "Deprem Gerçeğine Karşı Geç Olmadan Kentsel Dönüşüm Çalıştayı" ile yeniden hatırlandı. Çalıştayda deprem öncesi, deprem ve deprem sonrası gibi önemli konular ele alındı.
Van depreminin 6. yıldönümü nedeniyle Double Tree By Hilton’da Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, AFAD İl Müdürlüğü ve Çevre Şehircilik İl Müdürlüğünün desteğiyle "Deprem Gerçeğine Karşı Geç Olmadan Kentsel Dönüşüm Çalıştayı" düzenlendi. Çalıştay, 23 Ekim 2011'de yaşanan 7,2 büyüklüğündeki depremle ilgili sinevizyon gösterimiyle başladı. 2011’deki acıların ve deprem anlarının anlatıldığı sinevizyon gösterimi duygu dolu anlar yaşattı. Ak Parti Van Milletvekili Burhan Kayatürk’ün 1976 deprem anılarını anlatması ise, yaşanan acıların büyüklüğünü gözler önüne serdi.
BATTAL: DEPREM KORKUNÇ BİR ŞEYDİR
Çalıştay ilk olarak açılış konuşmaları ile başladı. Bir açılış konuşması yapan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Rektörü Prof. Dr. Peyami Battal, doğal afetlere karşı korunma yollarından bahsetti. Battal ilk olarak şunları söyledi: “Deprem korkunç, çok dehşet verici bir şeydir. İnsan o an ne yapacağını şaşırıyor. İçerdekiler dışarıya kaçarken, dışarda bir takım insanlar içeri kaçtığını gördük. Dolayısıyla bu çalıştayın ne anlama geldiğini nasıl bunun üzerinde önemle durulması gerektiğini bilmemiz gerek. Doğal afetler toplumların ne yapacağını şaşırdığı, bundan sonra ne olacağını düşündüğü dönemlerdir. Biz bunu hep beraber yaşadık. Mühendisliğini doğru yaparsak biz depremlere, doğal afetlere karşı korunuruz.”
“VAN’DA KRİZ YÖNETİMİ DOĞRU YÖNETİLDİ”
Meydana gelen doğal afetlere karşı bir kriz yönetiminin kurulması gerektiğini belirten Battal, kriz yönetiminin Van’da doğru yönetildiğini dile getirdi. Battal, “İnsan düzelirse bina düzelir. Bunlara dikkat ederek yaptığınız zaman yüksek binalar göründüğü kadar tehlikeli değildir. Yüksek bina öldürür diye bir şey yok. Yanlış bina öldürür. Bir katlı, iki katlı binalar da çok çöktü. Bu demek ki bizden kaynaklanıyor. Doğal afetler bir kriz yönetimi gerektiriyor. Kriz yönetimi Van’da doğru yönetildi. Bizi destekleyen başta Cumhurbaşkanımız, hükümet üyeleri, bütün bürokratları ve 80 milyonun kalbiyle buraya akması ve burada olması nedeniyle ayağa kalktık.” Dedi.
KAYATÜRK 1976 DEPREMİNİ ANLATTI! DUYGULANDI
Ak Parti Van Milletvekili Burhan Kayatürk ise Van depreminde yaşanan acıların halen taze olduğunu ifade etti. Kayatürk 1976 depreminde yaşadığı acıları anlatarak şöyle konuştu: “Van’da yaklaşık her 40 yılda bir deprem meydana gelmiş. 1904’te bir deprem olmuş, 1942’de bir deprem, 1976’da bir deprem olmuş ve son olarak 2011 yılında deprem yaşadık. Bunların her biri ciddi manada felaket ve gözyaşı getirmiş. Doğrusu bu deprem hem ilimizin hem de benim aile olarak yaşadığımız büyük travmalardır. 1976 Çaldıran depremi olarak bilinen depremde babamı, kardeşimi ve birçok akrabamı kaybettim. Çaldıran depremin sadece çocuk yaşta bir baba acısı yaşamadık, aynı zamanda cenazesine yaklaşık 4 ay sonra ulaşabildiğimiz 3 yaşındaki kardeşimizin acısını hiç unutamadık. Tek katlı taş bir evde bir çocuğun cenazesine yaklaşık 4 ayda ulaşılabildi. O dönemde biz hemen hemen her gün köye gelen minibüslerden Mehmet Şirin’in cenazesi bugün gelecek diye yol gözledik. Bunların kolay şeyler olmadığını hepimiz biliyoruz. 35 sene sonra bunları hatırladığımızda zor anlar yaşıyoruz.”
“BELEDİYELERİN İYİ ÇALIŞMASI GEREK”
Türkiye’nin deprem konusunda hazır olmadığını dile getiren Kayatürk, “Deprem öncesi ve sonrası yapılması gerekenler noktasında çok çalışmamız lazım. Ben Türkiye’nin bu konuda çok hazır olmadığını maalesef görüyorum. Van’dan İstanbul’a baktığımızda, biraz ürperiyorum. 100 yakın ülkede bulunan birisi olarak İstanbul’un deprem sonrasında meydana gelecek sonuçlar noktasında en sıkıntılı illerimizden bir tanesidir. Son 10-15 yıldır bir bilinçlenme var ama öncesinde 15 öncesi yapılanmalara baktığımız, İstanbul’da bir deprem olduğunda ne kadar binanın yıkılacağının yanında, çalışmaların nasıl yapılacağı, yolları ne kadar açık olacağı noktasında da umarım bilim insanlarımız ve belediyelerimiz iyi çalışmalar yaparlar.”
KAYATÜRK: DİKKAT ETMEMİZ GEREKİYOR
Erciş’teki yapıların çok sağlam olmadığını o dönemde gördüklerini aktaran Kayatürk, “Biz Van depreminde Erciş’te şunu gördük. Erciş’te Allah yıkmamıştı. Yoksa bütün binaların yıkılması gerekiyordu. İncecik kolonlar üzerinde 8-9 katlı binalar yapılmıştı. Dolayısıyla belediye başkanlarımıza sesleniyorum. Buna çok fazla dikkat etmemiz gerekiyor. 2011 depreminde, deprem sonra biz hükümet olarak üzerimize düşeni yaptığımıza inanıyoruz. Yaklaşık 4 ay benim kardeşimi bulamayan hükümetten az önce bahsettim. Burada 3.4 saat sonra kabinesinin yarısı ile Van’a gelen bir başbakan vardı. Van’a geldi, Van’dan Erciş’e gitti ve sabaha kadar Erciş’te kaldı. Bu şunu gösterdi. Devletin burada hazır olduğunu göstermesi psikolojik açıdan çok çok önemliydi.” Şeklinde konuştu.
“HALKIN ARASINDA OLMAYA GAYRET GÖSTERDİK”
Deprem sürecinde sürekli halk içinde olmaya gayret gösterdiklerini aktaran Kayatürk şöyle devam etti: “3 gün içerisinde Erciş’te yaklaşık 4 bin kurtarma ekibi çalışanı vardı. Türkiye’nin her tarafından gelen ekipler oldu. Çok kısa bir süre içinde 75 bin çadır ve peşinden 45 bin konteyner geldi. Bu da insanların biraz daha rahatladığı bir süreçti. Bir yıl içinde 15 bin 250 tane konutu bitirdik ve teslim ettik. O dönemde Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay sürekli buradaydı. 1 yıl içerisinde Başbakanımız 4 defa geldi. Yine aynı süre içerisinde bir ya da birde fazla bakan her gün buradaydı. Biz iktidarın 4 vekili olarak ikisi Van’da, ikisi de Erciş’te kaldık. Halkın arasında olmaya gayret gösterdik ve bu bölge bir dakika bir unutulmadı. Böyle iyi bir ortam elde edildi.”
“GİDEN CANLARI GERİ GETİRMEYİZ”
“Giden canları geri getirme gibi bir şansımız yok” diyen Kayatürk, “Şu anda 30 bin konutu bitirdik ve teslim ettik. Biz Van’da bunları yapabildik. Bundan sonrada Türkiye’deki her alanda çok ciddi kontrol mekanizmaları olması gerekiyor. Ayrıca bu yaptıklarımız arasında, TOKİ’lerin içinde okullar, sağlık ocakları, camiler yapıldı. Neredeyse bir Van’ın yanına yeni bir Van yapıldı. Ancak giden canları geri getirme gibi bir şansımız yok. 644 insanımız kaybettik. Allah onlara rahmet eylesin, ailelerine sabır versin ve kalanlar bir daha böyle bir acı yaşatmasın.” Diye konuştu.
KAYATÜRK: GÜZEL ŞEYLER OLUYOR
Van’ın güzel bir il olduğunu söyleyen Kayatürk, Van’da güzel şeylerin olduğu mesajını verdi. Kayatürk son olarak şunları ifade etti: “Van’ın bin 700 metre de bir denizi var. Buradan birçok ülkeye gitmeniz için en fazla 4 saate ihtiyaç var. Hükümetimin altyapısını, okul, hastane, üniversite, yollarını yaptıktan sonra şimdi de özel sektörün burada önemli yatırımlar yaptığını görüyoruz. Her geldiğimiz deprem felaketinden sonra terör felaketinin bitmesiyle çok güzel bir Van’ın olacağını hepiniz göreceksiniz. Bizde böyle bir Van için canla, başla çalışıyoruz. Bu gün kötü günleri konuşuyoruz, ancak bundan sonra inşallah daha güzel günleri yaşayacağız. Sizleri de Van’ımız davet edeceğiz ve birlikte yaşayacağız.”
TÜRKİYE’NİN EN ŞİDDETLİ DEPREMİ
Son olarak bir açılış konuşması yapan Van Vali Yardımcısı Sinan Aslan ise ilk olarak depremle ilgili bilgileri aktardı. Aslan, “23 Ekim 2011 günü ülkemiz tarihinin en şiddetli depremlerinden olan 7,2 büyüklüğünde deprem ve en büyük ilçesi olan Erciş ilçesinde yaşandı. Bu korkunç depremde Van merkezde 6, Erciş’te 81, köylerde 2 bin 250 olmak üzere toplam 2 bin 337 konut yıkıldı. Depremin duyulmasının ilk anından itibaren arama kurtarma ve sağlık hizmetlerine destek sağlamak amacıyla başta çevre iller olmak üzere ülkemizin dört bir yanından çoğunlukla hava yolu kullanılarak deprem bölgesine çok kısa bir sürede intikal etti. 137 ekipten oluşan 2 bin 763 arama kurtarma ekibi ve 2 bin 400 sağlık personeli bölgeye sevk edildi.” İfadelerine yer verdi.
ASLAN: 644 VATANDAŞIMIZI KAYBETTİK
İki depremde toplam 644 vatandaşın hayatını kaybettiğini hatırlatan Aslan şöyle konuştu: “Büyük bir gayret ve özveriyle yapılan çalışmalar sonucunda 253 vatandaşımız enkaz altından yaralı şekilde kurtarıldı. Toplamda bin 673 kişi yaralandı, maalesef 604 vatandaşımızı kaybettik. Tam da depremin yaraları sarılmaya vatandaşlarımız çadırlardan evlere döndüğü zaman da bu sefer ilimizde 9 Kasım 2011 tarihinde merkez üssü Edremit ilçesi olan 5.6 şiddetinde bir deprem daha yaşadık. İkinci deprem sonrasında ilimiz merkezinde toplam 25 konut yıkıldı. Yürütülen arama kurtarma faaliyetleri neticesinde 30 kişi enkaz altından kurtarıldı, 40 vatandaşımız hayatını kaybetti. 2011 yılında 644 vatandaşımızı kaybettik.”
“35 BİN KİŞİ ÜLKE GENELİNDE MİSAFİR EDİLDİ”
Deprem döneminde yapılan hizmetlerle ilgili de bilgiler veren Aslan, “Neredeyse depremle beraber başlatılan ilimiz merkezinde 9, Erciş ilçemizde 4 çadır kent kuruldu. Afetzedelere toplam 70 bin çadır dağıtıldı. AFAD başkanlığınca ilimize 29 bin 846 adet konteyner gönderildi. Bu konteynerlerle ilimiz merkezinde 30, Erciş ilçemizde 5 konteyner kent kuruldu. Bu konteynerlerden 6 bini köylerdeki vatandaşlarımıza gönderildi. İl dışına çıkmak isteyen afetzedelere yol yardım ödeneği olarak 35 bin 976 kişi ülke genelinde misafir edildi. Merkez ve Erciş ilçemizde yapılan hasar tespit çalışmalarında 81 ilimizde 900 teknik personel ile birlikte 3 üniversite görev aldı. Konutları ağır hasar görev vatandaşlarımıza TOKİ tarafından Van ve Edremit’te 12 bin 609, Erciş ilçemizde 4 bin 880 olmak üzere toplam 17 bin 489 konut yapılarak hak sahiplerine dağıtıldı. Bu alanlarda 17 cami 30 okul yapılarak hizmete sunuldu. Van ve Erciş’te 90 iş yeri yapılarak hak sahiplerine teslim edildi. Kırsal mahallelerde 8 bin 550 adet köy konutu ve 2 bin 965 ahır yapılarak sahiplerine verildi.” Dedi.
ASLAN: ÇALIŞMALAR DEVAM EDİYOR
Aslan son olarak şu bilgileri verdi: “Kırsaldaki mahallelerde Toplu Afet Konutu inşa edilen 27 mahallede alt yapı, içme suyu, elektrik ve 17 mahallede de çevre düzenlemesi projeleri tamamlanarak hizmete sunuldu. Depremde hasar gören, orta hasarlı olarak tespit edilen 2 bin 346 yapının güçlendirilmesi tamamlandı. İlimiz merkez ve Erciş ilçesinde 31 bin 870 ağır hasarlı yapıdan 23 binin yıkım ve enkaz kaldırma işlemi tamamlandı. Geriye kalan yapılar için ise yıkım ve enkaz kaldırma çalışmaları devam etmektedir. Dikkat ederseniz biz burada 2011 yılında yaşadığımız vahim depremin kısa, özet bilgilerini verdik. Benim burada özellikle üzerinde durduğum ve vurgulamak istediğim konu depremlerde can ve mal kaybının en aza indirmenin yolu depremlerden önce alınması gereken tedbir ve önlemlerdir.”
