Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri’nin UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydedilmesinin ardından bölge illerinde umutlu bekleyiş başladı. Özellikle tarihi ve kültürel yapısı ile Doğu ve Güneydoğu’nun tarihteki önemli kentlerinden biri olan Van’ın geçici miras listesine girme ısrarı sürerken geçtiğimiz aylarda geçici miras listesine alınan Akdamar’ın miras listesine alınmasıyla beraber Van Kalesi ve Şamram kanalı gibi simge olmuş tarihi mekanların da UNESCO tarafından tescillenmesi bekleniyor.
Hakiki Haç’ın bir parçasını barındırmak maksadıyla Kral I. Gagik'in emriyle 915-921 yıllarında mimar Manuel tarafından inşa edilen Van Akdamar Kilisesi'nin UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmesi için çalışmalar devam ediyor. 2015 yılı başında UNESCO geçici miras listesine alınarak adaylar arasına giren ve 10 kriterden 6’sını taşıyan tarihi Akdamar Adası’nın esas miras listesine girmesi Van için tarihi bir adım olarak beklenirken bir taraftan da Van Kalesi gibi yapıların da listede kendisine yer bulması bekleniyor. Yöneticiler de Van’ın dinamikleri de bu listede yer almanın Van’a büyük katkı sunacağından yana ortak fikir bildiriyor.
BİR GÜZEL HABER DE VAN KALESİ’NDEN!
Akdamar’ın adaylık süreci sürerken Şehrivan olarak kentteki dinamiklerden adaylık sürecini dinledik. Ciddi bir lobi ve çalışma gerektiren sürecin gelecek yıl yapılacak olan değerlendirme sonrası sonuçlanması beklenirken Van’la ilgili yeni başvuruların çalışması müjdesini de Kültür ve Turizm Müdürlüğü yine Şehrivan aracılığı ile paylaştı. UNESCO’nun yalnızca Akdamar Adasını değil diğer diğer kültürel değerlerinde koruma altına alınması için çalışmalar başlattıklarını kaydeden Kültür ve Turizm İl Müdürü Muzaffer Aktuğ, “Van Kalesi için gerekli tüm çalışmalarımız hazır. Gerekli belgeleri bakanlığa sunarak Van Kalesi’nin de UNESCO Kültür Miras Listesine alınarak koruma altına alınmasını talep edeceğiz. Gerekli detaylı bilgileri önümüzdeki günlerde sizlerle paylaşacağız.” Dedi.
“AKDAMAR 10 KRİTERİN 6’SINI TAŞIYOR”
Akdamar Kilisesi'nin UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmesi için Van Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü tarafından çalışmaların devam ettiğini kaydeden Kültür ve Turizm İl Müdürü Muzaffer Aktuğ, “Yaptığımız çalışmalar sonrası Kültür Bakanlığına, Müzeler Genel Müdürlüğüne müracaatımızı yapmıştık. Birinci dereceden 10 kriterin 6’sını taşıyan Akdamar Adası UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne girdiği bakanlık tarafından bize bildirilmişti. Akdamar Adası gibi bir tarihi değerin UNESCO Dünya Miras Listesine alınması ve sahiplenilmesi Akdamar Adası’nın ve adanın içerisinde bulunan Akdamar Kilisesinin sonsuza dek garanti altına alınması anlamına gelir. Bu turizm açısından da sevindirici bir haber olur. Şimdi UNESCO tarafından koruma altına alınması için bakanlık tarafından çalışmalar sürüyor. Biz il olarak tüm çalışmalarımızı tamamlayıp bakanlığa gönderdik. Bakanlıkta kendi bünyesinde gerekli çalışmaları geçtiğimiz yıl başlatmıştı. Önce geçici listeye alınmıştı ada. Bundan sonra da kesin listeye alınıp değerlendirme aşaması başlamıştı. Kısa bir sürede adanın kesin listeye alınması ve biran önce çalışmaların başlaması için bakanlığımızın çalışmaları devam ediyor.” Şeklinde konuştu.
AKTUĞ: ÜMİTLİYİZ!
En büyük temennilerini adanın en kısa zamanda dünya miras listesine alınması talebinin olumlu bir şekilde sonuçlanması olduğuna dikkat çeken Aktuğ, “Kısa bir süre önce Diyarbakır Surları ve Diyarbakır Bahçeleri dünya miras listesine kabul edilmişti. Artık bundan sonra surlar ve bahçeler sonsuza dek koruma altında olacak. Her türlü ihtiyacı UNESCO tarafından karşılanacak. Aynı aşamanın Van içinde gerçekleşmesini ümit ediyoruz. Çok ümitliyim. Çünkü 10 kriterden bir tanesini dahi taşıması yeterli oluyor. Ama Akdamar 10 kriterden 6’sını taşıyor. Zaman açısından da hızlı bir şekilde gerçekleşmesini bekliyoruz. Eğer hedefimize ulaşırsak ve Akdamar Adası dünya miras listesine alınırsa hem Van’ın turizm açısından kazanacakları hem de Van’a katacağı değer için gerçekleşmesini istiyoruz. Buna çok önem veriyoruz. Bununla da sınırlı kalmamayı planlıyoruz. Diğer önemli kültür varlıklarımız için de aynı çalışmayı başlatmayı planlıyoruz.” İfadelerini kullandı.
IRAK: ŞAMRAN KANALI DA LİSTEYE ALINMALI!
Akdamar Adası’nın UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne geçerek koruma altına alınması için çalışmalara hız verilmesi gerektiğine dikkat çeken VATBO Eski Başkanı Feridun Irak da, “Türkiye’de 35 tane eser UNESCO tarafından kültür mirası olarak ilan edilmiş bulunmaktadır. Akdamar Adası da UNESCO’nun geçici miras listesinde bulunmaktadır. Bunun önümüzdeki süreç için kalıcı olarak ilan edilmesi ilimiz için son derece önem arz etmektedir. Çünkü UNESCO’nun herhangi bir eseri kültür mirası olarak ilan etmesi dünyadaki bütün turizm meraklılarının gözlerini o yöne çekecektir. Akdamar Adası’nın kültür mirası olarak ilan edilmesi Türkiye’de koruma altına alınan 36’ıncı eser olacak. Ümit ediyorum ki en kısa zamanda ilan edilecektir. Bunun yanı sıra Van’da bulunan daha birçok eserin kültür mirası olarak ilan edilmesini ümit ediyoruz. Bunların başında Şamran Kanalı olmak üzere Türkiye’nin en büyük açık hava müzesi olan Van’da daha birçok eserin kültür mirası ilan edilmesini istiyoruz.” Dedi.
TAKVA: İNANÇ TURİZMİ AÇISINDAN ÖNEMLİ BİR ADIM
Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Necdet Takva ise Akdamar Adası’nın geçici kültür miras listesine alınmasının önemli olduğuna dikkat çekerek, “Van’ın inanç turizmi açısından büyük bir öneme sahip olan kültürel bir değerdir Akdamar Adası. Adanın ve adada bulunan tarihi mirasların UNESCO tarafından koruma altına alınması bizim için çok önemli bir adım. Her şeyden önce Van için büyük bir adım olur.” Dedi.
“ALT YAPI ÇALIŞMALARINI YAPMAMIZ GEREKİYOR”
Ramazan ayında Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun Van’a yaptığı ziyaret esnasında Kültür ve Turizm Bakanında geldiğini hatırlatan Takva, “Bu konuyu orada da dile getirdim. Bu kadar çok önemli eserin UNESCO tarafından koruma altına alınarak kültür mirası listesinde bulunması gerektiği talebimi kendisine iletmiştim. Bu konuda çok büyük bir farkındalık oluşturuldu. Önümüzdeki yıl İstanbul’da toplanması beklenen UNESCO kurulunun bunu değerlendirmeye alacağına ilişkin bilgileri Sayın bakan bizimle paylaştı. Sayın bakan önümüzdeki süre zarfında tekrar Van’a geleceğini de bizimle paylaştı. Konu gerçekten çok önemli. Yapılan çalışmaları çok önemli buluyoruz ama daha fazlası gerekiyor. Örneğin yılın 12 ayında da adadaki kilisenin ibadete açılması talebimizi de sayın bakana ilettik. Özelliklede adada evlilik törenlerinin gerçekleşmesi için girişimlerin olması turizm açısından farkındalık yaratacaktır. Tabi bu söylediklerimizin gerçekleşmesi için gerekli alt yapı çalışmalarını bizim yapmamız gerekiyor.” İfadelerini kullandı.
AKDAMAR EN BÜYÜK UMUT!
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne Türkiye'den alınan 10 yerden biri olan Akdamar Adası'ndaki Surp Haç Kilisesi (Akdamar Kilisesi), Kudüs'ten İran'a kaçırıldıktan sonra 7. yüzyılda Van'a getirildiği rivayet edilen ‘Hakiki Haç’ın bir parçasını barındırmak maksadıyla Kral I. Gagik’in emriyle 915-921 yıllarında mimar Manuel tarafından inşa edildi. Adanın güneydoğusuna kurulmuş kilise, mimari açıdan Ortaçağ Ermeni sanatının en parlak eserleri arasında sayılıyor. Kızıl andezit taşından inşa edilen kilisenin dış cephesinde, alçak rölyef şeklinde işlenmiş zengin bitki, hayvan motifleri ve Kutsal Kitap'tan alınma sahneler yer alıyor. Bu özelliğiyle Ermeni mimari tarihi içerisinde eşsiz konuma sahip kilisenin kuzeydoğusundaki şapel 1296-1336 tarihlerinde, batısındaki jamadun 1793 ve güneyindeki çan kulesi de 18. yüzyıl sonlarında ilave edilmiş, kuzeyindeki şapelin yapım tarihiyle ilgili ise herhangi bir bilgi bulunmuyor.
4 MİLYON 300 BİN LİRA HARCAMA YAPILDI!
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 20 Mayıs 2005 yılında başlatılan, alanında uzman sanat tarihçi, arkeolog ve inşaat mühendisleri ile Ermeni asıllı bir mimarın görev aldığı restorasyon çalışmaları 21 Temmuz 2006'da tamamlanmıştı. Kilise, 29 Mart 2007'de dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç'un yanı sıra Türkiye Ermenileri Patriği Mesrob Mutafyan, Ermenistan Kültür Bakanı Yardımcısı Gagik Gürciyan ile 30 ülke büyükelçisi ve Ermeni cemaati temsilcilerinin katılımıyla açılarak, anıt müzeye dönüştürülmüştü. Yine bakanlığın 2010 yılında aldığı kararla yılda bir kez ayin yapılmasına izin verilen kilisenin, manastır, şapel ve çevre düzenlemelerine bugüne kadar yaklaşık 4 milyon 300 bin lira harcama yapılırken, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı destekleriyle de adanın güneş enerji sistemiyle aydınlatılması gerçekleştirilmişti. Her yıl eylül ayının ikinci pazar günü düzenlenen ayin için çok sayıda Ermeni kente gelirken, ilk ayin öncesinde de Türkiye Ermenileri Patrikliği tarafından gönderilen, ayin günü kilise bahçesinde sergilenen, 2 metre yüksekliğe, 110 kilogramağırlığa sahip "haç" da Ermeni din adamları tarafından kutsandıktan sonra kilisenin kubbesine takıldı.
ADANIN KORUNMASI İÇİN ÇALIŞMALAR YAPILDI
Sonraki yıllarda Kültür ve Turizm Bakanlığınca Akdamar Adası'nda başlatılan kazı çalışmalarıyla kilise çevresindeki manastır alanı ve şapeller de ortaya çıkarılarak, turizme kazandırıldı. Her yıl, ada ve üzerinde bulunan kilisenin çevre düzenlemesi, aydınlatma, içme suyu sağlanması ve son olarak yapılara zarar verdiği belirtilen tavşanların toplanması şeklinde koruma ve geliştirme çalışmaları yürütülüyor. Kilisenin, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne girmesinin kentin turizmine büyük katkı sunması, özellikle eylül ayında altıncısı yapılacak ayine önceki yıllara göre daha fazla katılımın sağlaması bekleniyor.
ŞEHRİVAN ÖZEL – MERAL YILDIZ
