Ömer TOKTAŞ - Önder ALTINAL / Şehrivan ÖZEL
Ramazan Ayı’nın gelmesi ile birlikte bu hazırlıklara istinaden piyasanın canlanacağını düşünen esnaflar hayal kırıklığına uğradı. Ramazan Hazırlıkları’nın klasik haline geldiği bir dönem için iş yapmama nedeni olarak alışıveriş merkezlerinin çoğalmasını gören esnaflar “Eski canlılık kalmadı, işimize taş konuyor ve olan orta kesime oluyor.” Düşüncesi içerisinde çaresizce bekliyor… Konuyla ilgili sıkıntılarını Şehrivan’a anlatan esnaflar alışveriş merkezlerinin şehir merkezinde olması ve köy duraklarının merkez dışına çıkarılması gibi düzenlemelerden yakındı.
“OLAN BİZE OLUYOR”
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Cüneyt Tavukçuluk Yetkilisi Cüneyt Gezin “Büyük marketler sabit bir şekilde toptan alışveriş yaptıkları ve tüm firmalarla iş yaptığı için aldıkları ürünleri daha ucuz fiyatlarla satabiliyor. Bunun da en büyük etkisi bizim gibi küçük esnaflara oluyor. Vatandaşlar ürünlerin ucuzuna doğru gidiyor.” ifadelerini kullandı. Diğer esnafların da tamamı aynı şikayetler ile ekonomik durgunluktan dert yanarken, ortak cümle ise ‘Nerde o eski Ramazanlar’ oldu.
‘HAYVAN PAZARI KALDIRILMALIDIR’
Ramazan Ayı’nın esnaf için bir canlılık getireceğini ümit eden Cihan Et Ve Tavuk Pazarı Yetkilisi “Hayvan pazarlarının bizim piyasamıza ortak olması işlerimizin düşmesine neden oldu. Normalde et fiyatları kasaplar odasının belirlediği fiyatlar dâhilinde olmalıdır. Fakat hayvan pazarında hayvancılıkla uğraşan kişiler bir süreden sonra kendi hayvanlarını satmaya başlıyor ve bu satış da daha ucuz bir fiyat belirliyorlar. Ramazan Ayı gelirde bir canlılık başlar diye umuyorduk fakat Ramazan’da geldi bir değişiklik olmadı. Meydan kapanmadan, yani oradaki et satışı durmadan bizim piyasamızda bir hareketlilik görülmez. Eğer tüm sektörler ve tüm esnaflar düşünülüyorsa bizim sektörümüze de bir çare bulunmalıdır.”
Diyerek ekledi.
‘AVM’LER ÜRÜNLERİ UCUZA ALIYOR’
Alışveriş merkezlerine satılan ürünlerin diğer esnaflara satılan ürünlerden daha ucuz olduğunu belirten Sinan Ticaret Yetkilisi Kamuran Aslan “Zengin olan insanlar gidip alışveriş merkezlerinden alışverişlerini yapar. Biz küçük esnafız bizden alışveriş yapan insanlar genellikle aldıklarını da borç olarak alır. Gider uzun bir zamandan sonra ödemesini yapar. Parası olan insan alışveriş merkezinden kredi kartı ile alışverişini anlık olarak yapar ve ödemesini de tekrardan anlık olarak yapar. Market sayılarının da git gide artması bizim işimize engel oluyor. Vatandaşlar gelip buradan her türlü erzak ihtiyacını karşılıyordu önceden. Bizler çeşitli firmalarla çalışıyoruz mal alım-satımı yapıyoruz. Alışveriş merkezleri de birçok firma ile çalışıyor. Firma bize verdiği fiyatın aynısını bence alışveriş merkezlerine vermiyor. Benim bir ürünün alış fiyatına verdiğim para 3 TL satış fiyatım ise 3 TL 50 Kuruş ise karım 50 kuruştur. Marketler benim aldığım ürünün aynısını 2 TL 50 Kuruşa satıyorsa demek ki daha ucuza alıyor. Bunun başka bir açıklaması olamaz. Yani zararına satış yapmayacağına göre durum apaçık ortada. Bir çözüm yolu aranıyorsa eğer, çözüm yolu alışveriş merkezlerinin şehir dışına çıkarılmasıdır. Çoğu illerde alışveriş merkezleri şehir merkezi dışında bulunuyor. Ama Van’da tüm alışveriş merkezleri iç içe bir vaziyette.” İfadelerini kullandı.
‘ÇIKAR YOL GÖREMİYORUM’
Köy duraklarının şehir içinden çıkarılması ile birlikte müşterilerin hızla başka taraflara yöneldiğini belirten Çakı Ticaret Yetkilisi Naci Çakı “Sizin de gördüğünüz gibi durum apaçık ortada. İş yapamıyoruz. Sıkıntılı günler içerisindeyiz. Gelen giden kimse yok. Normalde Ramazan Ayı’na girilince bir klasik haline gelmiş olan Ramazan hazırlıkları bizden yapılırdı. Fakat alışveriş merkezleri işin içine girdikten sonra bizim satışlarımızın nerdeyse tamamına yakını oralara kaydı. Birkaç yıl öncesine kadar köy durakları bu sokak aralarında ki boş arsalardaydı. İnsanlar evlerine lazım olan şeyleri bizden alıp arabalar bırakıyordu sonrada yola çıkıyordu. Sonra köy durakları şehir merkezinden çıkarıldı. Böylece sıkıntı üstüne bir sıkıntı daha geldi. Yapılması gerekenler marketler konusunda bir sınırlama getirilmesidir. İş yeri ruhsatı alan herkes dükkân açabiliyor. Böyle bir durumda doğal olarak işlerimiz durma noktasına gelir. Bu işin bana göre gözle görünen bir kurtuluş yolu yok. Dış ticarette de zaten sıkıntılar yaşanıyor. Bize beklemekten başka bir çare kalmıyor.” Dedi.
‘BİZ DE VATANDAŞA HİZMET İÇİN VARIZ’
Piyasaya canlılık gelmesi için alışveriş merkezleri konusunda bir düzenleme getirilmesini savunan İnceler Ticaret Yetkilisi Halit İnce “Durakların merkez içerisinden çıkarılması bizim işimizi etkileyen temel faktörlerden biridir. Önceden köy durakları buralarda olduğu için vatandaşlar arabalara gitmeden önce alışverişlerini yapar aldıklarını arabalara yerleştirip öyle giderlerdi. Ama şimdi öyle değil vatandaşlar alışveriş merkezlerine akın ediyor. Biz de vatandaşlar için çalışan onların ihtiyaçlarını karşılamak için Ramazan Ayı boyunca hizmet eden esnaflarız. Bizim piyasamıza bir canlılık gelmesi için marketlere de bir sınırlama ve düzenleme getirilmelidir. Aksi takdirde birileri iş yaparken ve para kazanırken birileri de ekonomik krize girer. Olan orta kesime olur.” Gibi ifadeler kullandı.
‘RAMAZAN KURTARIR DEDİK, OLMADI’
Ramazan Ayı’nın gelmesi ile birlikte bir canlılık oluşacağını ümit ettiklerini belirten Cüneyt Tavukçuluk Yetkilisi Cüneyt Gezin “Büyük marketler sabit bir şekilde toptan alışveriş yaptıkları ve tüm firmalarla iş yaptığı için aldıkları ürünleri daha ucuz fiyatlarla satabiliyor. Bunun da en büyük etkisi bizim gibi küçük esnaflara oluyor. Vatandaşlar ürünlerin ucuzuna doğru gidiyor. Alışveriş merkezi şirketleri de diğer illerden gelerek Van’da mağaza açabiliyor. Haliyle alışveriş merkezlerinin sayısının bu şekilde artması bizim piyasamız için en büyük engeldir. Yıllık cirolarımız git gide düşüyor. Bu sıkıntının Ramazan Ayı gelince çözüleceğini en azından bir nebze olsun azalacağını umuyorduk ama böyle olmadı. İşler daha da düştü. Umarım kısa sürede bir çözüm bulunur.” Diyerek sözlerini noktaladı.
