Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı Haçkalı, tartışmayı başlatan söz konusu fetvanın mezhep görüşlerine atıfta bulunduğunu söyledi. Haçkalı, haram sayılan yiyecekler arasında deniz ürünleri olmadığını kaydetti. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı Prof. Dr. Abdurrahman Haçkalı, sosyal medyadaki deniz ürünleri fetvası tartışmalarına ilişkin açıklama yaptı. "Diyanet İşleri Başkanlığımızın, bu ürünlerin haram olduğuna dair bir kararı bulunmamaktadır" diyen Haçkalı, şunları söyledi: "Örneğin Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulunun yayımlamış olduğu 'Fetvalar' adlı eserde, haram olduğu hususunda ittifak bulunan yiyecekler sayılmış olup, bunlar arasında deniz ürünleri sayılmamıştır." Haçkalı, tartışmaya konu olan kısa fetvada sadece mezheplerin görüşlerine atıfta bulunulduğunu söyledi. KUR'AN-I KERİM'DEKİ HÜKÜMLER "Allah'ın yiyecek olarak haram kılınan hayvanlarla ilgili Kur'an-ı Kerim'deki hükümlerini paylaşan Haçkalı, şunları kaydetti: "Bakara Suresi'nin 173. ayetinde 'Allah size murdar eti (leş), kanı, domuz etini ve Allah'tan başkası adına kesilmiş olanı haram kıldı.' deniliyor. Bunun yanında En'am Suresi 145. ayet-i kerimede de aynı şeyler niteliklerine atıfta bulunularak sayılmıştır. Bunların yanında Kur'an-ı Kerim'de deniz avlarının helal kılındığı ayrıca ifade edilmiştir, 'Size ve yolculara geçimlik olmak üzere deniz avı ve yiyeceği helal kılındı.' Kur'an-ı Kerim'de, Hazreti Muhammed'in helal ve haramları açıklama-bildirme hususundaki göreviyle ilgili olarak A'raf Suresinin 157. ayetinde şöyle bir ifade kullanılmıştır: Peygamber onlara iyiliği emreder ve onları kötülükten sakındırır, yine onlara temiz olan şeyleri helal ve pis olan şeyleri de haram kılar." HAZRETİ MUHAMMED'İN AÇIKLAMALARI Haçkalı, Hazreti Muhammed'in yenmesi helal ve haram olan hayvanlarla ilgili açıklamalarının bulunduğunu anımsatarak, şu ifadeleri kullandı: "Yapılan bir rivayette şunlar ifade edilmektedir: 'Resulullah sallallahu aleyhivesellem, azı dişi bulunan yırtıcı hayvanların ve pençesiyle avlanan yırtıcı kuşların etlerinin yenmesini yasaklamıştır.' Bunun yanında pis ve iğrenç olmaları nedeniyle bazı hayvanların yenmesini yasakladığı da bilinmektedir. Hazreti Muhammed, deniz ürünleriyle ilgili olarak ise 'Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir.' buyurmuştur." "FARKLI HÜKÜMLER ÇIKTI" İslam alimlerinin Kur'an ve hadislerde belirtilen hüküm ve ilkeler ışığında hangi hayvanların etinin helal veya haram olduğunu belirlemeye çalıştıklarını anlatan Haçkalı, kara ve deniz hayvanları hakkında gerek Kur'an-ı Kerim gerekse hadis-i şeriflerde bazıları dışındaki diğer bütün türlerin isim olarak zikredilmemesi dolayısıyla farklı hükümlerin ortaya çıktığını vurguladı. "DENİZİN SUYU TEMİZ, ÖLÜSÜ HELAL" Bütün alimlere göre balık türlerinin helal olduğunu ve Hanefi alimler tarafından balık dışındaki ürünlerin helal kabul edilmediğini bildiren Haçkalı, diğer mezheplerin konuya ilişkin görüşleriyle ilgili şunları paylaştı: "Maliki, Şafii ve Hanbeli alimleri ise Maide Suresi'nin 96. ayetindeki 'deniz avı' ifadesinin kapsamlı oluşunu ve Hazreti Peygamber'in 'Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir' ifadesine dayanarak, deniz ürünlerinin yenilmesi hususunda oldukça geniş bir yaklaşım ortaya koymuşlardır. Maliki ve Hanbeli alimlere göre, deniz hayvanları prensip olarak helaldir. Ancak timsah gibi yırtıcı hayvanlar helal değildir. Şafii mezhebinde ise aslen suda yaşadığı halde karada da yaşayabilen kurbağa, yengeç, kaplumbağa ve su yılanı gibi hayvanlar habis ve zararlı oldukları için helal değildir. Bunların dışında kalan midye, kalamar, ıstakoz, karides gibi deniz ürünlerinin yenmesi ise helaldir. İSMİ VERİLEN SADECE DOMUZ Domuz gibi ismi belirtilerek yasaklananların yanında diğer hayvanlar için ilke ve ölçüler konulmakla yetinildiğini söyleyen Haçkalı, şunları kaydetti: "Bu nedenle yenmesinin haram olduğu hususunda ittifak edilen hayvanlar oldukça sınırlıdır. Ayrıca sağlığa zararlı maddelerin tüketilmemesi İslam'ın genel ilkelerinden kabul edilmiştir. Bunun dışında, hakkında açık hüküm bulunmayan maddelerin hükmü hususunda alimler, yukarıda verildiği gibi, ihtilaf etmişlerdir. Aslında bu tür ihtilaflar meselelerin daha iyi anlaşılmasına katkı sunduğu gibi mükellefler için uygulamada kolaylık da sağlamaktadır. Bu bağlamda alimlerin çoğuna göre, belirtilen şekliyle, deniz ürünlerinin üretimi ve tüketiminin helal olduğu söylenebilir." BİR AÇIKLAMA DAHA GELMİŞTİ Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından, Din İşleri Yüksek Kurulundan "bazı deniz ürünlerinin haram olduğu" yönünde fetva verildiği haberlerine ilişkin, "Söz konusu cevap, kurulumuzca verilen yeni bir fetva değildir." açıklaması yapıldı. Diyanetten yapılan açıklamada, Din İşleri Yüksek Kurulunun deniz ürünleriyle ilgili görüşünün bazı sosyal medya kullanıcıları ve medya organlarınca çarpıtılarak yeni bir görüş gibi gündeme getirildiği ifade edildi. Açıklamada, "Kurulumuz, geçmiş yıllarda vatandaşlarımız tarafından bazı deniz ürünleriyle ilgili sorulan bir soruya mezheplerin görüşlerini dikkate alarak klasik fıkıh kitaplarında da yer alan bilgileri aktararak bir cevap vermiştir. Söz konusu cevap, kurulumuzca verilen yeni bir fetva değildir." ifadeleri kullanıldı.