İkinci el araç satışı yapılan yerleri, ödeme yöntemlerini ve satış şartlarını düzenleyen yönetmelik için tanınan uyum süresinde son iki aylık zaman dilimi içerisine girildi. 1 Ocak 2020 itibariyle artık ikinci el otomobil alım satımını sadece yetki belgesi alan tacirler ve esnaflar yapabilecek. Ticaret il müdürlükleri tarafından verilen yetki belgesi olmayanlar ise ikinci el otomobil ticareti yapamayacak. Yine aynı yönetmelik kapsamında; ikinci el motorlu taşıtın alım ve satımında ortaya çıkacak bedelin elektronik ortamda ödenmesi, satışların yapılacağı yerler için minimum 100 m2 şartı ve tüm satışların bir sistemde toplanması gibi çok sayıda zorunluluk da bulunuyor. 3 AY VE 5 BİN KM'YE KADAR GARANTİ Düzenlemede en dikkat çeken madde ise 8 yaşından ve 160.000 km’den küçük otomobillere ekspertiz ile satış zorunluluğu getirilmesi olarak öne çıkıyor. Bu rapor ile yapılacak satışlar üzerinden 3 ay ve 5.000 km'ye kadar alıcıya garanti de verilmiş olunacak. BİLGİ KARTI ZORUNLULUĞU Ayrınca uygulamanın yürürlüğe girmesiyle birlikte satışa çıkarılacak tüm araçların üzerine ekspertiz raporu, satış fiyatı ve yakıt türü gibi araçla ilgili tüm detayları belirten kartların konulması da bir şart haline dönüştürülüyor. GERÇEĞİ YANSITMAYAN RAPORLAR Özellikle düzenlemede yer alan bu şart sonrası İstanbul başta olmak üzere bir çok büyük şehirde ekspertiz firmalarının sayısın da ciddi sayıda bir artış meydana geldi. Tabi bu artış bir takım suistimalleri de ortaya çıkardı. Bu suistimallerin başında ise hem alıcı hem de satıcıyla iş birliği içinde düzenlenen sahte ekspertiz raporları geliyor Tavanın boyalı olduğu rapor edilen araca ilişkin farklı bir yerde yapılan ekspertizde tavanın orjinal olduğu görülüyor. 40 İLDE SATIŞ YAPMIŞLAR Geçtiğimiz aylarda Mersin, Adana ve Niğde merkezli yapılan operasyonlar ile hasarlı ve kilometresi düşürülmüş yüzlerce aracı 40 ilde sahte ekspertiz raporlarıyla yüksek fiyata sattıkları iddiasıyla çok sayıda kişi gözaltına alınmıştı. YÜZDE 20 ARTIŞ VAR Konuyla ilgili konuşan sektör temsilcilerinden Erkan Özgür, ikinci el araç satışına yönelik getirilecek düzenleme öncesi ekspertiz sektörüne yönelik rağbet olduğunun bunun ise açılan yeni firma sayılarına bakıldığında yüzde 20'lik bir artışa tekabül ettiğine dikkat çekti. Başka bir araca verilen ekspertiz raporunda belirtilen boyalı bölgenin yapılan yeni bir ekspertizde değiştiği ortaya çıkıyor. 1 AY ÇALIŞTIRIP 1 YILLIK BELGE ALIYORLAR Cebine parayı koyanın bu işe rahatlıkla yatırım yapabildiğini de vurgulayan Özgür, ekspertiz firması açılması için gerekli olan motor ve kaporta ustası gibi yetkinlikleri olan personellerin işin başında işe alınarak 1 yıl geçerli olacak belgenin alındıktan sonra işten çıkarıldığını kaydederek, yetkinliği olmayan kişilerin bu işleri yapmaya çalıştığını ifade etti. EKSPERTİZDE GÖRÜLMEYEN AĞIR KUSUR Özgür’ün dikkat çektiği noktalar sahada da yansımalarını gösteriyor. İstanbul'da çok sayıda şubesi olan bir firmada 200 TL karşılığında yaptırılan ekspertiz sonrası satın alınan aracın götürüldüğü muayenede ağır kusuru bulunarak geri döndürüldüğü ortaya çıktı. BİR ARACA 3 İNCELEME Mağduriyet tarafında bu durumun tam tersi çok sayıda hikayede mevcut. Satışa çıkardığı aracını taliplisiyle birlikte getirdiği ekspertiz firmasında, değişen parça olmamasına rağmen 3 parça değişeni olduğunu öğrenen bir başka araç sahibi ise farklı bir firmada yaptırdığı incelemede ise bir parça değişeni olduğu belirtilince durumdan işkillenerek bu sefer de markanın kendi servisinde aracını üçüncü defa ekspertize sokmuş. Buradan çıkan sonuçta ise sadece bir parça boya olduğunu öğrenmiş. DEĞERİNİ DÜŞÜRMEK İÇİN HASAR UYDURULUYOR Sadece satıcılar değil alıcılar da anlaşmalı olduğu ekspertiz firmaları üzerinden alacakları aracın değerini düşürmek için olmayan kusurlar ortaya çıkarıyor. Satışa çıkarılan ve alıcı tarafından kendi tanıdığı olduğu gerekçesiyle götürülen bir otomobil markasına ait serviste yapılan ekspertizde araçta değişen ve boyalı parça olduğu belirtildi. Ancak aracına güvenen şahıs farklı bir noktada yaptırdığı ekspertizde boyalı denilen tavanın orjinal olduğu, değişen de her hangi bir parça olmadığını tespit ettirince ilgili firmaya yönelik suç duyurusunda bulundu. CAN KAYBI OLUŞTURACAK KUSURLARI SAKLAMA ÇABASINA GİRİLİYOR İkinci el araçların son kullanıcılar tarafından çok önemli olduğuna vurgu yaparak, bazı satıcıların değerinden fazla kazanç sağlamak için aracın eksikliğini, hayati önem taşıyan birçok aksamındaki hasarı ne yazık ki gizleme çabası içine girdiğini aktaran bir başka sektör temsilcisi Cihan Emre ise, ‘’Özellikle aracın airbaglarinde bulunan problemler ileride insan hayatını tehlikeye sokacak ya da can kayıplarına neden olacak birçok olumsuz durumu da beraberinde getiriyor. Bu ve bunun gibi birçok sebeple ikinci el araç alırken mutlaka TSE ve HYB belgeleri olan tarafsız bir oto ekspertiz firması tercih edilmeli.'' diye konuşuyor. İKİNCİ EL ARAÇTA BU NOKTALARA DİKKAT! İkinci el araçta dikkat edilmesi gereken noktalara da değinen Emre, aracın şase, kaporta, airbag ve kilometre kontrollerinin bunların başında geldiğini kaydederek sözlerini şöyle sürdürdü; ''Söz konusu hususların dışında elektrik aksam kontrollerinin çok iyi yapılması gerekiyor. Kapılardaki fitillerinin sökülüp herhangi bir işlem ya da kaynak olup olmadığına bakılması gerekiyor.'' İADE EDİLİP, TAZMİNAT ALINABİLİR Hukukçular ise ekspertizde kusurların belirtilmeyip tüketicinin aracı bu şekilde almasının sağlanmasının hem kusurlu hizmete hem de nitelikli dolandırıcılığa gireceğini belirterek böyle bir durumda aracın iadesi ve tazminat gibi farklı yollara başvurabileceğini belirtiyor. YARGITAY'DAN EMSAL KARAR Yargıtay 13. Hukuk Dairesi de ayıplı araç satışına yönelik emsal bir karara imza atmış durumda. 53 bin TL'ye satın aldığı aracını arıza sonrası servise götüren vatandaş aracının pert olduğunu öğrendi. Bunun üzerine konuyu yargıya taşıyan davacının tazminat talebini Yargıtay haklı bularak, aracın pert olduğunun davacıdan gizlendiğine dikkat çekerek, ayıbın gizlenmediğinin ispatının ise satıcı tarafından yapılması gerektiğine hükmetti. KAYNAK: YENİ ŞAFAK