ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ - Türkiye’nin son haftalarda gündeminden düşmeyen çocukların kaçırılması ve canilerce öldürülmesi konusu gündemden düşmüyor. Kaçırılma, taciz iddialarının gündemi meşgul ettiği süreçte, gündemin bir diğer konusu ise küçük yaşta evlilikler... Sadece bölgenin değil tüm ülkenin sorunu olan çocuk yaşta evlilikler ile ilgili yıllardır alınmaya çalışılan tüm tedbirlere rağmen bu uygulama sürüyor. Geçtiğimiz günlerde yayınlanan bir çocuk yaşta evlilik haritası da konunun bölgenin kanayan yarası olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. 2017 yılı 16-17 yaş grubunda evlenen kız çocuklarının sayısının gösterildiği haritada Van İstanbul, Şanlıurfa, Hatay, Gaziantep gibi illerin ardından 947 evlenme ile üst sıralarda yer aldı. Aynı haritanın oran gösteren göstergelerinde ise Van yüzde 10,8 ile yine üst sıralarda yer aldı. Öte yandan TÜİK’in verdiği bilgiler doğrultusunda ise Van çocuk yaşta evlilikler konusunda Türkiye’de en çok evliliğin olduğu 8’inci il oldu. Van’a dair istatistiklerin, kaba doğum hız oranının ve benzeri istatistikler arasında en çok üzen nokta hala çocuk yaşta evliliklerin bu kadar yüksek olması oldu. Yıllardır bir türlü önüne geçilemeyen çocuk yaşta evlilikler konusu Türkiye’nin kanayan bir yarası olarak gündemdeki yerini koruyor. Hem bakanlıklar nezdinde hem de farklı kadın dernekleri tarafından yapılan özverili çalışmalar sonucu azda olsa önüne geçilen çocuk yaşta evlilikler, yapılan onca çalışmaya rağmen bitirilemiyor. Van’da geçtiğimiz yıllarda sık sık gündeme gelen çocuk gelinler konusu yapılan özverili çalışmalar sonucu halk bilinçlendirilirken, kız çocuklarına da çocuk yaşta evliliğin meydana getirdiği olumsuzluklar hakkında bilgilendirmeler yapılıyor. Van’da yaptıkları örnek çalışmalarla gündeme gelen Yaşam Kadın Çevre Kültür ve İşletme Kooperatifi (YAKA-KOOP), bakanlık destekli çalışmalarıyla çocuk yaşta evliliklerin önüne geçmek için gecesini gündüzüne katıyor. Öte yandan Van TUİK Bölge Müdürlüğü yaptığı çalışmalarla, Van’ın çocuk yaşta evlilik oranının yüzde 10,8 ile Türkiye’de 8’inci sırada yer aldığı belirtildi. ÖNEMLİ KONULAR ELE ALINDI Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Van Bölge Müdürü Özer Coşğun’un verdiği bilgiler doğrultusunda, Dünya Nüfus Günü’nün 2018 yılı teması aile planlaması olduğunu belirterek, “Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından, 1989 yılında dünya nüfusunun 5 milyar insana ulaştığı tarih olan “11 Temmuz 1987” tarihi “Dünya Nüfus Günü” olarak kabul edilmiştir. Bu özel günde Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) tarafından nüfusun önemli konularını ele alan bir tema belirlenmekte ve bu temaya ilişkin farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu yıl da geçen yıl olduğu gibi “aile planlaması” temasının vurgulanmasına karar verilmiştir. Bu kapsamda ülkemize ilişkin doğum ve evlenme istatistikleri konusunda temel bilgiler sunulmaktadır.” Şeklinde konuştu. TÜRKİYE’DE TOPLAM DOĞURGANLIK HIZI 2,07 ÇOCUK OLDU Toplam doğurganlık hızı, bir kadının doğurgan olduğu dönem olan 15-49 yaş grubunda doğurabileceği ortalama çocuk sayısını ifade ettiğini kaydeden Coşğun, “Toplam doğurganlık hızı, Türkiye’de 2016 yılında 2,11 çocuk iken 2017 yılında 2,07 çocuk olarak gerçekleşti. Bu durum, doğurganlığın nüfusun yenilenme düzeyi olan 2,10’un altında kaldığını gösterdi.” Dedi. DOĞURGANLIK HIZININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL ŞANLIURFA OLDU Coşğun, “Toplam doğurganlık hızının en yüksek olduğu il 2017 yılında 4,29 çocuk ile Şanlıurfa oldu. Bu ili 3,72 çocuk ile Şırnak, 3,60 çocuk ile Ağrı ve 3,39 çocuk ile Muş izledi. Toplam doğurganlık hızının en düşük olduğu il ise 1,31 çocuk ile Gümüşhane oldu. Bu ili 1,45 çocuk ile Bartın, 1,46 çocuk ile Edirne ve 1,48 çocuk ile Zonguldak izledi.” Diye belirtti. DOĞURGANLIK HIZINDA VAN 8’İNCİ SIRADA YER ALDI Doğurganlık hızında Muş’un 3,39 çocuk ile 4’üncü, Bitlis’in 3,22 çocuk ile 7’nci, Van’ın 3,14 çocuk ile 8’inci ve Hakkari’nin de 2,52 çocuk ile 18’inci sırada yer aldığını söyleyen Coşğun, “Kaba doğum hızı, bin nüfus başına düşen canlı doğum sayısını ifade etmektedir. Kaba doğum hızı, Türkiye’de 2016 yılında binde 16,5 iken 2017 yılında binde 16,1 oldu. Diğer bir ifade ile 2016 yılında bin nüfus başına 16,5 doğum düşerken, 2017 yılında 16,1 doğum düştü.” İfadelerine yer verdi. KABA DOĞUM HIZININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL ŞANLIURFA OLDU Coşğun, “Kaba doğum hızı illere göre incelendiğinde, 2017 yılında kaba doğum hızının en yüksek olduğu ilin binde 32,7 ile Şanlıurfa olduğu görüldü. Bu ili binde 27,9 ile Şırnak, binde 27,8 ile Ağrı ve binde 27,1 ile Muş izledi. Kaba doğum hızının en düşük olduğu il ise binde 9,8 ile Edirne oldu. Bu ili binde 9,9 ile Kastamonu ve Bartın, binde 10 ile Giresun ve binde 10,1 ile Gümüşhane izledi.” İfadelerini kullandı. KABA DOĞUM HIZINDA VAN 5’İNCİ SIRADA Kaba doğum hızında Van’ın binde 25,9 ile 5’inci sırada yer aldığına dikkat çeken Coşğun, “Muş ili binde 27,1 ile 4’üncü, Bitlis binde 25,5 ile 9’uncu ve Hakkari ise binde 20,3 ile 15’inci sıradadır. 2017 yılındaki evlilik istatistiklerine de değinen COŞKUN, Türkiye’de kadınlarda ortalama ilk evlenme yaşı yükseldiğini belirterek, “İlk evlilik yaşının doğumlar üzerinde önemli bir etkisi olup daha erken yaşlarda evlenen kadınların ortalama olarak daha fazla çocuk sahibi olma potansiyeli bulunmakta, bu da genellikle yaşam boyunca daha fazla sayıda doğuma yol açabilmektedir. Türkiye’de Kadınlarda 2013 yılında 24,1 olan ortalama ilk evlenme yaşı 2017 yılında 24,6 oldu. Van’da ortalama ilk evlenme yaşı kadınlarda 22,8; Muş’ta 22,1; Bitlis’te 22,6 ve Hakkari ‘de ise 24,8’dir.” Dedi. KIZ ÇOCUK EVLİLİK ORANINDA VAN 8’İNCİ SIRADA YER ALDI Evlenme istatistiklerine göre, Türkiye’de 16-17 yaş grubunda olan kız çocuklarındaki resmi evlenmelerin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2016 yılında yüzde 4,6 iken 2017 yılında bu oran yüzde 4,2'ye düştüğüne vurgu yapan Coşğun, “Kız çocuk evlenmelerinin illere göre dağılımına bakıldığında, 2017 yılında Ağrı ilinin yüzde 16,6 ile ilk sırada yer aldığı görüldü. Bu ili, yüzde 16,1 ile Muş ve yüzde 12,3 ile Bitlis izledi. Kız çocuk evlenmelerinin toplam evlenmeler içindeki oranının en düşük olduğu üç il ise sırasıyla yüzde 0,4 ile Tunceli, yüzde 1,1 ile Rize ve yüzde 1,4 ile Trabzon oldu. Van ili yüzde 10,8 ile 8’inci, Hakkari ise yüzde 5,8 ile 26’ncı sırada yer aldı.” diyerek sözlerini noktaladı. EVLİLİK SAYILARI İSTENMEYEN BOYUTTA Öte yandan kentlere dair çarpıcı verilerin paylaşıldığı TÜİK verileri ile hazırlanan haritalarda evlilik, çocuk yaşta evlilik ve çocuk yaşta evliliklerin oranlarının verildiği haritadaki diğer veriler de dikkat çekti. Van 2017 istatistik rakamlarında 16-17 yaş grubunda 947 evlilik ile ilk 5’te yer aldığı istatistiklerin oransal paylaşımında da yine yüksek rakamlar çıktı. Nüfusa oranla bir kıyaslama yapıldığında ise Niğde, Kilis, Ardahan, Ağrı, Kars muş gibi illeri takip eden Van yüzde 10,8 oranını paylaşan Van’ın çarpıcı bir istatistiği de ilk evlilik yaşı oldu. Çocuk yaşta evliliklerin aksine ilk evlilik yaş ortalamasının çıkarıldığı haritalarda, Van’da ilk evlenme yaşı kadınlar için 22,8 olarak açıklandı.