Tedarik zincirinde aksamalara neden olan ve ekonomik tahminleri boşa çıkaran Covid-19 salgını, çiplerin arzında 'kıtlığı' beraberinde getirdi. Halen dünyada eşi benzeri görülmemiş bir çip kıtlığı yaşanıyor ve bu sebeple otomobil, bilgisayar, cep telefonu ve elektrikli ev aletleri gibi içerisinde çip kullanılan birçok elektronik aksamlı ürün üretilemiyor. 1,5 MİLYONA YAKIN ARACIN ÜRETİMİ DURDURULDU Otomotivle başlayan kriz diğer sektörlere de yayılırken; üretimdeki aksaklıkların milyarlarca dolarlık zarara neden olması bekleniyor. Çip krizinin otomotiv sektörüne faturası da ortaya çıktı. Otomobil üretiminde kullanılan yarı iletken çiplerin 25-150 dolar arasında olduğu belirtilirken, 1.5 milyona yakın aracın üretimi çip yokluğu nedeniyle durduruldu. Dünyada dev otomobil fabrikalarının üretimine darbe vuran çip krizi büyürken, akıllı cihazları etkilemeye başlayan krizden dolayı telefon üreticileri lansmanlarını ertelerken, fiyat artışlarının ise kaçınılmaz olduğu konuşuluyor. AKILLI TELEFONLARDA FİYAT ARTIŞI BEKLENİYOR Son günlerde ardı ardına birçok fabrika üretimini durdururken, bazı telefon üreticileri de lansmanlarını erteledi. Sıkıntıdan dolayı elektronik ve akıllı ürünlerin fiyatlarında ciddi artışlar yaşanması bekleniyor. Akıllı telefon pazarının üç numaralı oyuncusu Xiaomi'nin Başkanı Wang Xiang, çip krizi nedeniyle oluşan maliyet baskısının fiyatlarda artış yaşatabileceğini açıkladı. ASIL TEHLİKE ELEKTRONİK SEKTÖRÜNDE Dünyada başlangıçta sorun fabrikaların kapanması nedeniyle tedariklerde yaşanan geçici bir gecikme olarak algılandı. General Motors, Ford, Nissan, Toyota, Honda ve Volvo gibi büyük otomobil üreticilerinin üretimleri durdu. Ancak aslında otomotiv sektörü dünyadaki çip tüketiminin sadece yüzde 10'unu yapıyor. Asıl tehlike elektronik sektöründe. Akıllı telefon, dizüstü bilgisayar gibi ürünler toplam üretimin beşte üçünü tek başına yapıyor. İlk sırada PC'ler var. İkinci sırada akıllı telefonlar, üçüncü sırada ise tüketici elektroniği bulunuyor. Dördüncü sırada otomotiv ve beşinci sırada da sanayinin diğer dalları var. Çip krizinde gelişmekte olan ülkelerdeki otomotiv fabrikaları da etkilendi. Romanya, Türkiye, Çekya, Macaristan ve Özbekistan gibi ülkelerde, üretimini durduran firmalar oldu. TÜRKİYE'DE ÜÇ DEV ÜRETİMİ DURDURDU Türkiye'de Oyak Renault Bursa fabrikası 15-22 Mart tarihleri arasında üretimine zorunlu ara verdi. Tofaş, Bursa fabrikalarında üretimi 19 Mart'ta durdurdu. 5 Nisan'da yeniden faaliyete geçecek olan Tofaş, fabrikada periyodik bakım yapıyor. Ford Otosan ise bugünden başlamak üzere üretime 9 Nisan'a kadar ara verdi. Türkiye'de otomotiv sanayi üretiminin 2021'de 1.5 milyon adet seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor. Krizin Türkiye'de diğer fabrikalara yayılması halinde, 2021'de 2 ila 5 bin adetler seviyesinde üretim kaybı yaşanabileceği tahmin ediliyor. Ancak bu kaybın yıl içinde telafi edilebileceği söyleniyor. ÇÖZÜM YOLLARI ARANIYOR Çözüm için çeşitli çabalar da var. Intel 20 milyar dolara Arizona'da iki büyük çip fabrikası kurma yolunda adımlar atıyor. Mikro işlemci ve mikro denetleyici ürünleri üreten firmalar da üretimdeki daralma dışında başka sorunlarla ilgileniyor. En büyük üreticilerden NXP ve Infineon'un Teksas fabrikaları geçici olarak kapandı. Japon Renesas'ın bir fabrikasında da yangın çıktı. Bu tür sorunlar da çözüm bulunmasını engelliyor. AKILLI TELEFON ÜRETİCİLERİ DERTLİ İşin akıllı telefon ayağında büyük üreticiler hayli dertli. Tayvanlı bir araştırma firması olan TrendForce, yılın ikinci çeyreğinde akıllı telefon üretiminin yüzde 5 etkileneceğini tahmin ediyor. Çiplere yılda 58 milyar dolar harcayan 2 trilyon dolarlık Apple bile yeni modeli iPhone 12'nin lansmanını geçen yıl iki ay ertelemek zorunda kalmıştı. Dünyanın en büyük çip üreticilerinden olan Samsung ise 'ciddi bir dengesizlik' oluştuğu vurgusu yaptı. Markanın yeni Note serisinin lansmanı da gecikecek. (Takvim)