Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölü her geçen yıl alan kaybetmeye devam ediyor. Van Gölü’nde su seviyesindeki düşüş son yıllarda daha da belirginleşiyor. Kuraklık, havzanın yeterli yağış almaması ve buharlaşmadaki artış nedeniyle gölde yaşanan çekilme, gözle görülür boyutlara ulaştı. Bir zamanlar serin sularıyla yazın vazgeçilmez adresi olan Edremit-Dilkaya Halk Plajı da bu değişimin en çarpıcı örneklerinden biri. 22 Temmuz 2017’de görkemli bir törenle açılan ve kalabalık kitlelere ev sahipliği yapan plaj, yerini kuruyan dev bir toprak parçasına bırakırken, yaşanan çekilme ise kuraklığın boyutunu gözler önüne seriyor. Konuyla ilgili Şehrivan’a açıklamalarda bulunan Van YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, yaşanan tehlikeye dikkat çekerek çağrıda bulundu.
AKKUŞ: VAN GÖLÜ, DİĞER GÖLLERE GÖRE DAHA KIRILGAN YAPIDA
Akkuş, Van Gölü’nün önemine dikkat çekerek, “Son yıllarda ülkemiz genelinde yağışların azalması ve hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi, özellikle iç su kaynaklarımızın büyük oranda küçülmesine neden oluyor. Şüphesiz bu göllerin en göz önünde olanlarından biri de Van Gölü'dür. Van Gölü, 3 bin 712 kilometrekarelik yüzey alanıyla ülkemizin en büyük gölüdür. Ancak diğer göllere göre çok daha kırılgan bir yapıya sahiptir çünkü Van Gölü kapalı bir havzadır. Dışarıdan hiçbir su girdisi olmadığı gibi gölden dışarıya da su çıkışı yoktur; tek su kaybı buharlaşmayla gerçekleşmektedir” dedi.
VAN GÖLÜ İÇİN TEHLİKE ÇANLARI ÇALMAYA DEVAM EDİYOR
Akkuş, Van Gölü’nün kapalı bir havza olmasını değerlendirerek, “Van Gölü Havzası’nın kapalı bir havza olması, kuraklığın etkilerini daha da ağırlaştırmaktadır. Havzadan dışarıya herhangi bir su çıkışı ve dışarıdan su girişi olmadığı için, göl su seviyesi, çevresindeki ekolojik denge ve tarımsal üretim üzerinde yağışlar en önemli faktördür. Yağış miktarındaki küçük bir düşüş bile kısa sürede büyük sonuçlar doğurmakta, gölü besleyen akarsu ve derelerin kurumasına, toprak, bitki örtüsü ve inci kefali göçünün zarar görmesine neden olmaktadır” ifadelerini kullandı.
“KURAKLIK, BÖLGEMİZİN TARİH BOYUNCA YAŞADIĞI VE GELECEKTE DE KARŞILAŞMAYA DEVAM EDECEĞİ BİR GERÇEK”
Yağışların azalmasının havzanın doğal dengesinde çok hızlı ve ciddi değişimlere neden olduğunu aktaran Akkuş, “Fakat kuraklığın sadece bir sonuç olduğunu unutmamalıyız. Küresel iklim değişimi, yağışların azalması ve yanlış su kullanımı, kuraklığı ortaya çıkaran etkenlerden bazılarıdır. Bizler suyu etkili kullanmazsak, kuraklığın sonuçlarını acı bir şekilde yaşamaya mahkûmuz. Tarihsel süreç içerisinde değişime ayak uyduramayan toplumlar, bunun bedelini ekonomik ve sosyal olarak çok acı bir şekilde ödemişlerdir. Unutmayalım ki kuraklık, bölgemizin tarih boyunca yaşadığı ve gelecekte de karşılaşmaya devam edeceği bir gerçektir. Bu gerçekle yüzleşip önlemlerimizi şimdiden almazsak, bizi sadece çevresel değil, ekonomik ve sosyal anlamda da büyük zorluklar bekliyor olacaktır” diye konuştu.
2025 VAN İÇİN KRİTİK BİR YIL OLDU: YAĞIŞLAR YÜZDE 60 ORANDA AZALDI!
Akkuş, 2025 yılının kritik bir yıl olduğunu ve yağışların ciddi şekilde düştüğünü belirterek, “Yaz aylarında artan sıcaklıklar, buharlaşma oranını ciddi şekilde yükseltti. 2025 yılı bu anlamda oldukça kritik bir yıl oldu. Su girdisi çok az, buharlaşma kaynaklı su kaybı ise çok fazla gerçekleşti. Şubat ayındaki yağışlar yüzde 60 oranında azaldı. Bu nedenle göl büyük miktarda su kaybetti. Geçmişte liman veya iskele olan yerlerin bugün tamamen karaya çıktığını, göl kıyısına olan uzaklığın bir, hatta iki kilometreye kadar ulaştığını görüyoruz” şeklinde konuştu.
HALK PLAJI OLARAK HİZMET VERİYORDU, KARA PARÇASI OLDU
Akkuş, yüzlerce metre yaşanan çekilmeye de dikkat çekerek, “2017 yılında burada yüzen yelkenlileri, kanoları görüyorduk. Burası halk plajı olarak hizmet veriyordu. Ancak 2025 itibarıyla o dönemde suyun üzerinde yüzen alanların göle uzaklığı artık kilometrelerle ifade ediliyor” şeklinde konuştu.
“VAN GÖLÜ’NDEKİ KİRLİLİK, ÇEKİLMEDEN DAHA TEHLİKELİ”
Asıl tehlikenin gölün giderek artan kirliliği olduğuna da dikkat çeken Akkuş şunları söyledi: “Van Gölü kapalı bir göl olduğu için, göle ulaşan her bir damla atık su burada hapsolur. Göl seviyesi yeniden yükselse bile kirliliğin oluşturduğu tahribat kolayca telafi edilemez. Bu nedenle göle dökülen tüm atık suların mutlaka arıtılması ve arıtma tesislerinin tam kapasiteyle çalıştırılması gerekiyor.”
“KURAKLIĞA KARŞI HAZIRLIKLI OLMALIYIZ”
Alınması gereken tedbirleri sıralayan Akkuş sözlerini şöyle tamamladı: “Geçtiğimiz aylarda yağışlarda görülen büyük düşüş, bizlere doğayla uyumlu ve dikkatli yaşamanın ne kadar hayati olduğunu gösteriyor. İnci kefalinin geleceğini korumak için su kaynaklarımızı daha verimli kullanmak, kaçak avcılıkla etkin mücadele etmek, akarsu yataklarını korumak ve kuraklığa karşı kendimizi hazırlamak zorundayız. Bu yalnızca bir balık türünün değil, bölgemizin ekolojik ve ekonomik geleceğinin de teminatıdır.”
VAN GÖLÜ’NÜN 8 YILLIK KORKUTUCU DEĞİŞİMİ
Van Gölü sahilinde 8 yıl önce görkemli bir törenle açılışı yapılan kentin gözde plajı, yerini kuruyan dev bir toprak parçasına bırakırken, yaşanan çekilme ise kuraklığın boyutunu gözler önüne seriyor. Edremit eski Belediye Başkanı Atıf Çiçekli tarafından 22 Temmuz 2017 tarihinde Dilkaya Mahallesi'nde yapılan halk plajı, renkli görüntülerle halkın kullanımına açılmıştı. Yaz aylarında hem Vanlıların hem de çevre illerden gelen ziyaretçilerin gözdesi olan plaj gölün serin sularında yüzen ve güneşin tadını çıkaran insanların oluşturduğu o renkli manzaradan çekilen suların ardından oluşan dev bir toprak parçasına bıraktı.
EDREMİT KIYILARINDA GÖZLE GÖRÜLÜR FARK
Van Gölü'nde çekilmenin en fazla gözlendiği yerlerin başında Edremit sahilleri geliyor. Bölge halkı, gölün 8 yıl önceki halini hatırladıkça bugünkü görüntü karşısında büyük üzüntü duyuyor. Plajın bulunduğu alanda artık suya ulaşmak için yüzlerce metre yürümek gerekiyor.