Erdal Erbaş Van’da 2011 yılında yaşanan depremden sonra Van’daki çalışmalarının koordinasyonunu sağlayan Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, Gür’ün soru önergesini cevapladı. 2012 yılı Ekim ayı itibariyle Van için 214.1 milyon TL para toplandığını söyleyen Atalay, bankalarda toplanın bu tutarın ihtiyaç doğrultusunda harcandığını kaydetti. BDP Van Milletvekili Nazmi Gür, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a Van’da 2011 yılında yaşanan depremden sonra yürütülen çalışmalar ve yaşanan sıkıntılar ile ilgili yazılı bir soru önergesi sundu. Van için televizyon programlarında toplanan paraların nerelere harcandığından KOSGEB kredilerinden kaç esnafın faydalandığına, az hasarlı konutlara yapılan ödemelerden köylerde yapılan konutlara kadar birçok soru yönelten Gür’e, Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay cevap verdi. NAZMI GÜR: HÜKÜMET SÖZLERİNE YERİNE GETİRMEDİ Başbakan’a sunduğu soru önergesinde öncelikle Van’da yaşanan sıkıntılar ve merak edilen konular ile ilgili bilgiler veren Gür, soru önergesinde şu sözlere yer verdi, “23 Ekim ve 09 Kasım 2011 tarihlerinde Van’da meydana gelen 7.2 ve 5.6 şiddetindeki depremlerin üzerinden 1 yıl geçti. Bu depremlerde resmi rakamlara göre 644 vatandaşımız yaşamını yitirmiş, binlercesi yaralanmıştır. Birçok vatandaşımız evsiz kalmış, yüzbinlerce insanımız başka şehirlere göçmüş ve oralarda da ırkçılığa kadar uzanan sıkıntılarla karşılaşmışlardır. Kışın en soğuk dönemlerinde çadırlarda yaşamak zorunda kalmış, bu çadırlarda meydana gelen yangınlar sonucu 12 vatandaşımız yanarak hayatını kaybetmiştir. Kışın zor zamanlarından sonra bahara yakın dönemde vatandaşlarımız konteynerlere yerleştirilmiş olsa da yaşadıkları sıkıntılar sürekli devam etmiştir. Depremler üzerinden geçen bir yıllık süre zarfında yaşanan sıkıntıların halen çözülmediği ortadır. Deprem nedeniyle insanımızın sosyo– ekonomik durumu giderek kötüleşmiştir. Esnaf ve sanatkarlar ekonomik güçlükler yaşamış, iş yapamadığından çeklerini ödeyememiş ve büyük borçlarla karşı karşıya kalmışlardır. Hükümet her ne kadar ekonomik durumu düzeltmekle ilgili sözler vermişse de, bu sözleri yerine getirilememiş olması da bilinen bir gerçektir. Hükümetin esnafı kalkındırmak için kredi verme sözleri yerine getirilmemiş veya belirli kesimlerin rant elde etmesine neden olmuştur. Esnafın borçlarının belirli ve kısa bir süreliğine ertelenmiş olması sorunu çözmemiş, aksine borç ödeme zamanı geldiğinde, esnaf, iş yapamamış olmasından ötürü toplu borçlarla karşılaşmış ve daha çok sıkıntı yaşamıştır.” “3 OKUL BİRLİKTE EĞİTİM GÖRÜYOR” Eğitim kurumlarının depremin üzerinden uzun bir süre geçmesine rağmen hala büyük sıkıntılar yaşanmasına sebep olduğunu belirten Gür, konu ile ilgili olarak, “Deprem nedeniyle yıkılan, ağır hasar gören veya güçlendirilmesi gereken eğitim kurumlarının yeniden yapılanması için, geçen 1 yıllık süre zarfında gereken önem gösterilmemiş, 2012-2013 eğitim öğretim yılı başlangıcında öğretmen, öğrenci ve veliler çok büyük sıkıntılar yaşamışlar ve yaşamaktadırlar. Yıkılan okulların yerine yapılanların henüz bitirilememiş olması, güçlendirme ihtiyacı olanların zamanında güçlendirilmeyip, 2012-2013 eğitim ve öğretim yılının başlamasına kısa bir süre kala güçlendirme çalışmalarına başlanması ve dolayısıyla eğitim öğretim yılı başlangıcına yetiştirilememesi nedeniyle birçok okul, öğretim faaliyetine başka okullarda devam etmektedir. Bu durum, bir okulda 3 okulun birlikte eğitim ve öğretim faaliyeti yürütmesini beraberinde getirmiştir.” Şeklinde konuştu. “TOPLANAN PARALAR NEREYE HARCANDI?” Deprem nedeniyle evleri yıkılan konut sahipleri için planlaması yapılan toplu konutların henüz tamamen bitirilememiş olması nedeniyle, deprem üzerinden bunca zaman geçmesine rağmen hala insanlar konteynerlerde yaşam mücadelesi verdiğini söyleyen Gür, ayrıca; “Bunun yanında konutların kısmen dağıtılmaya başlanmasıyla birlikte, insanların konutlarına yerleşmesi tamamlanmadan, konteynerlerin mültecilere tahsis edilmek üzere Suriye sınırındaki kamplara gönderilmek üzere boşaltıldığı çokça dillendirilen bir sıkıntı olarak önümüzde durmaktadır. Deprem sürecinde Türkiye’nin ve dünyanın birçok yerinden yardımlar gelmişti. TV programlarında para toplama kampanyaları yapılmıştı. Bu yardımların Valilik kanalıyla dağıtılmasında ve kullanılmasında çeşitli sıkıntılar yaşanmış olması ve gelen birçok yardım malzemesinin dağıtılmamış olduğu bilinen bir gerçektir. Dağıtılmayan malzemelerin nerelerde tutulduğu ve nerelerde kullanıldığı, ne zaman ve ne amaçla kullanılacağı belirsizdir. Genel hatlarıyla deprem üzerinden geçen 1 yıllık süre içinde Van’ın yaşadığı ve yaşamaya devam ettiği sorunların genel bir özeti olarak belirttiğimiz bu noktaların çok daha fazlası ile ortada olduğu bilinmektedir.” Dedi. GÜR, BAŞBAKAN’A SORDU Tüm bu sıkıntıları paylaştıktan sonra Van ile ilgili merak edilenleri Başbakan’a soran Gür, soru önergesinde şu sorulara yer verdi, “Türkiye ve diğer ülkelerde Van depreminde toplanan yardım miktarı ne kadardır? Toplanan yardımların ne kadarı Van iline harcanmıştır? Dağıtılmayan yardımların miktarı nedir? Van'da kamu ve özel bankalardan deprem sonrası kullanılan kredi miktarı nedir? Kredi kullanan gerçek ve tüzel kişi sayısı kaçtır? Krediye başvurup da olumsuz cevap alan esnaf sayı nedir? Bu esnafların başvurularının reddedilmesinin sebebi nedir? Van’da deprem sonrası ne kadar göç gerçekleşmiştir? Depremin üzerinde 1 yıl geçtikten sonra Van iline geri dönen kişi sayısı kaçtır? Van iline TOKİ tarafından toplam kaç konut yapılmıştır? Bu konutlar hangi bölgelere yapılmıştır? Yapılan konutlar hak sahiplerine teslim edilmiş midir? Yapılan konutların hak sahiplerine toplam maliyeti ne olmuştur? Depremde etkilenen ve yıkılan kamu bina sayısı kaçtır? Yıkılan ve güçlendirmesi yapılan kamu binaların yapılması hangi aşamadadır? Depremde az hasar raporu verilen konutlar için 1250 TL geri ödemesiz yardımının her vatandaşa verilmemesinin nedeni nedir? Depremde tamamen yıkılan köyler için 1 yıl içinde neler yapıldı. Toplam kaç köy zarar gördü. Kaçı için yeniden ev ve ahır inşa edildi? Maliyetleri nelerdir? Hak sahiplerine TOKİ tarafından kaç TL’ye satıldı? 4 BİN 907 KİŞİ KREDİLERDEN FAYDALANDI Öncelikle Van’ için çeşitli etkinlikler ile toplanan paralar ve harcandığı yerler ile ilgili soruya cevap veren Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, yardım paraları ve KOSGEB kredileri ile ilgili olarak şu sözlere yer verdi, “Van İli için Ekim 2012 tarihi itibari ile 224.1 Milyon TL yardım toplanmış olup, harcanan tutar 224 Milyon TL’dir. Yardım kampanyaları kapsamında bankalarda toplanan tutarlar ihtiyaçlar doğrultusunda harcanmaya devam etmektedir. Van’da deprem sonrası 6743 kişi KOSGEB idaresine müracaat ederek kredi talebinde bulunmuş bunlarda 4907 işletmeye toplam 297.601.986 TL kredi kullandırılmıştır. Kredi talebi karşılanmayanlara ilişkin çalışmalar KOSGEB idaresince yürütülmektedir.Deprem sonrası yaklaşık 150.000 kişi başka illere göç etmiş olup, göç edenlerin yaklaşık ‰ 90’ı geri dönmüştür.” “11 BİN 640 KONUT DAĞITILDI” Van’da yapılan konutlar ve bunun ne kadarının dağıtıldığı ile ilgili sorulara da yanıt veren Atalay, “Van ilindeki depremzedeler için Erciş ilçesinde 4880, Van Bostaniçi bölgesinde 1088, Van Kevenli de 480, Van Edremit’te 5682, Van Kalecikte 2456, Van Akköprü’de 530, Topaktaş köyünde 175 ve Özkaynak köyünde 50 olmak üzere toplam 15.341 adet konut yapılmıştır. 11.640 tanesinin kurası çekilerek hak sahipleri belirlenmiştir. 22.11.2012 tarihi itibari ile 9.222 hak sahibine anahtarları teslim edilmiş olup anahtar dağıtımı devam etmektedir. Depremde 60 tane kamu binasına ağır hasar raporu verilmiş olup, eğitim kurumları tamamlanma aşamasındadır. Diğer kamu kurumları için yer seçimi ve yapım çalışmaları devam etmektedir. 23.10.2011 ve 09.11.2011 tarihlerinde Van İlinde meydana gelen depremler nedeniyle 7269 sayılı kanun hükümleri çerçevesinde Valilikçe yapılan kesin hasar tespitlerine göre fiilen ikamet ettikleri konutları az hasarlı olarak tespit edilenlere, kiracı yada mal sahibi olduklarına bakılmaksızın (hasar tespit çalışmaları sırasında kontrol memurlarının düzenlediği raporlara kontrol esnasında kimin ismi yazılmışsa,) onarım ve barınma yardımı olarak bir defaya mahsus olmak üzere 1.250 TL karşılıksız olarak yardım yapılması ödemeleri devam etmektedir. Yardımların yapılmasında 21 Ekim 2011 tarihli adrese dayalı kayıt sistemi esas alınmıştır. Bu tarihte Van ilinde ikamet etmeyenlere, depremden sonra kaydını Van iline alanlara veya az hasar raporu sonradan değişenlere (Karot sonucu, yeniden inceleme gibi) ödeme yapılamamaktadır.” Şeklinde konuştu. “KÖYLERE DE KONUT YARDIMI YAPILDI” Son olarak köylerde yapılan konutlar ile ilgili bilgi veren Atalay, konuşmasına şu sözlerle son verdi, “Depremden Van merkez, Erciş ilçesi ve Edremit ilçesine bağlı toplam 142 köy etkilenmiştir. Bu köylerden toplam, 9189 kişi konuttan dolayı, 3700 kişi de ahırdan hak sahibi olarak kabul edilmiştir. Bu kişilerden yer seçimi tamamlanan 4395 konut, 817 adet ahır inşaatları yapılmakta olup bitme aşamasındadır. Ayrıca TOKİ tarafından Özkaynak köyünde 50, Topaktaş köyünde 175 adet konut yapılarak kuraları çekilmiştir. Bu güne kadar 53.552.000,00 TL. Konut için 2.698.000,00 TL ahırlar için olmak üzere toplam 56.250.000,00 TL. Ödeme yapılmıştır. Köylerde evine EYY metodu ile yapanlara 20 yıl vadeli, faizsiz 40.000 TL. Ahırlar için aynı şartlarda 15.000 TL kredi verilmektedir.”