Havaların soğumasıyla birlikte Van’da doğalgaz faturası endişesi yeniden gündeme geldi. Alım gücünün düşmesi ve kentte kış aylarının uzun sürmesi, vatandaşların ısınma maliyetlerini karşılamasını zorlaştırıyor. Türkiye’nin en soğuk illerinden biri olan Van’da, yüksek ısınma giderlerine çözüm olabilecek jeotermal enerji potansiyeli ise yeterince değerlendirilmiyor.
Çaldıran ve Erciş başta olmak üzere birçok ilçede sıcak su kaynaklarının bulunduğunu belirten Jeoloji Mühendisleri Odası Van Şube Başkanı İskender Taş, 2021 yılında fizibilite raporu hazırlanmasına rağmen rafa kaldırılan jeotermal ısıtma projesinin yeniden gündeme alınması gerektiğini söyledi. Başkan Taş, “Van’ı ucuza, çevreci ve sürdürülebilir bir şekilde ısıtacak bu proje hem vatandaşın cebini korur hem de kentin enerji bağımlılığını azaltır” diyerek yetkililere çağrıda bulundu.
TAŞ: TÜRKİYE JEOTERMAL KAYNAKLAR BAKIMINDAN DÜNYADA 4. SIRADA
Taş, jeotermal enerjinin hem çevreci hem de sürdürülebilir bir kaynak olduğunu vurgulayarak, Türkiye’nin bu alanda dünyada önde gelen ülkeler arasında yer aldığını belirtip, “Jeotermal enerji, yerin derinliklerinden gelen ısı enerjisidir. Asırlardır ısınmadan tedaviye kadar pek çok alanda kullanılıyor. Türkiye jeotermal kaynaklar açısından oldukça zengin bir ülke. Bugün Avrupa’da birinci, dünyada ise dördüncü sıradayız. Bu potansiyelin en büyük kısmı doğrudan ısıtmada kullanılıyor” dedi.
JEOTERMAL ENERJİNİN KATKISI BÜYÜK!
Jeotermal enerjiden yalnızca ısınmada değil, tarım ve turizm alanlarında da yararlanılabileceğini söyleyen Taş, bu enerjinin bölgesel kalkınmaya da katkı sağlayacağını ifade ederek, “Jeotermal enerjiyle haneler ısıtılabilir, seracılık faaliyetleri genişletilebilir. Tarımda sera suyu ve şebeke suyunun ısıtılmasıyla verim artar. Ayrıca otel ve termal tesislerde de kullanılabilir. Böylece hem istihdam hem de ekonomik hareketlilik sağlanır” ifadelerini kullandı.
VAN’IN JEOTERMAL POTANSİYELİ YÜKSEK!
Van’ın jeotermal kaynaklar açısından avantajlı bir kent olduğunu belirten Taş, birçok ilçede bu enerjiyle ısınma sisteminin uygulanabileceğini dile getirerek şunları aktardı: “Van genelinde jeotermal potansiyel oldukça yüksek. Özellikle Erciş, Çaldıran, Muradiye, Özalp ve Saray ilçelerinde bu kaynaklar profesyonelce değerlendirilebilir. Gürpınar ve Başkale’de de kaynak var ancak ekonomik anlamda kullanımı diğer bölgelere göre daha maliyetlidir.”
ÇALDIRAN ADETA ENERJİ FIŞKIRIYOR AMA DEĞERLENDİREN YOK!
Türkiye’nin en soğuk yerleşim yerlerinden biri olan Çaldıran’da jeotermal enerji açısından önemli rezervler bulunduğunu dile getiren Taş, bölgede 2016 yılında kurulan seracılık tesislerini örnek göstererek, “Çaldıran’ın Ayrancılar mevkisinde 34 bin metrekarelik alanda kurulan seralarda, dondurucu soğuklara rağmen domates yetiştiriliyor. Bu seralar jeotermal enerjiyle ısıtılıyor. İlçedeki sıcak su kaynakları geliştirilirse tarımın yanı sıra enerji ve sağlık turizmi de canlanabilir. Çaldıran bu anlamda büyük bir potansiyele sahip” diye aktardı.
VAN’IN ISINMA SORUNU BÖYLE ÇÖZÜLEBİLİR
Van’ın yıllardır kış aylarında yaşadığı yüksek fatura ve ısınma sorununa dikkat çeken Taş, çözümün doğalgazdan çok daha ekonomik olan jeotermal sistemlerde olduğunu belirterek şunları aktardı: “Van’da her kış doğalgaz fiyatlarıyla birlikte aile bütçesi zorlanıyor. Oysa jeotermal sistemler ilk yatırım maliyeti dışında uzun yıllar düşük giderle çalışabilir. Doğalgazla kıyaslandığında maliyetler yüzde 40’a kadar azalabilir. Bu da hem vatandaşın cebini hem de çevreyi korur.”
2021’DE HAZIRLANAN PROJE RAFA KALDIRILDI
Taş, Van’ın jeotermal ısıtma projesine dair geçmişte yapılan çalışmaları da hatırlatarak, “2021 yılında Avrupa Birliği destekli YEVDES Projesi kapsamında Çaldıran’da jeotermal enerjiyle bölgesel ısıtma projesinin fizibilite raporu hazırlandı. Proje, GIZ (Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit) liderliğinde yürütüldü ve GMK Enerji ile Çaldıran Belediyesi iş birliği yaptı. Ancak bu proje zamanla diğer birçok proje gibi rafa kaldırıldı” şeklinde konuştu.
PROJE RAFTAN İNDİRİLSİN, VAN ISINSIN!
Van’ın jeotermal enerjiyle ısınma projesinin bir an önce gündeme alınması gerektiğini söyleyen Taş, projenin hem ekonomik hem çevresel anlamda kente büyük katkı sunacağını vurgulayarak, “Bu proje hayata geçirilirse binlerce konut doğalgaza göre çok daha düşük maliyetle ısınabilir. Bu, hem vatandaşın cebini rahatlatır hem de karbon salımını azaltır. Van’ın kışı ağır, özellikle Çaldıran gibi yerlerde bu sistem hayatı kolaylaştırır. Artık bu proje raftan indirilmeli” ifadelerini kullandı.
“BELEDİYELER, ÜNİVERSİTELER VE MESLEK ODALARI ORTAK BİR MASA ETRAFINDA TOPLANMALI”
Taş, yerel yönetimlerin, meslek odaları ve üniversitelerin bu konu için ortak bir masa etrafında toplanması gerektiğinin altını çizerek, “Belediyeler, üniversiteler ve meslek odaları ortak bir masa etrafında toplanmalı. Jeotermal enerjiyle ısınma sistemleri uzun vadeli projelerdir. Bu sadece teknik bir konu değil, aynı zamanda kentsel planlamayı ilgilendiren bir meseledir. Yerel yönetimlerin kararlı adımlarıyla bu proje yeniden gündeme getirilebilir” dedi.
VAN’I ISITACAK O PROJE NE DURUMDA?
Avrupa Birliği’nin finanse ettiği YEVDES Projesi kapsamında 2021’de hazırlanan fizibilite raporunun ardından jeotermal ısıtma sistemi konusunda ciddi bir adım atılmadı. GIZ ve GMK Enerji ortaklığında tasarlanan proje, bugüne kadar uygulamaya geçemedi.
Uzmanlara göre Van’ın enerji kaynaklarını etkin kullanması, hem Van ekonomisini canlandıracak hem de kışın yüksek doğalgaz faturalarına alternatif bir çözüm sunacak.